TÀI LIỆU CƠ BẢN NƯỚC CỘNG HÒA CU-BA
I. Khái quát:
- Tên chính thức: Cộng hòa Cu-ba (República de Cuba).
- Vị trí địa lý: Cu-ba là một quần đảo (gồm hơn 1.600 đảo), nằm ở vùng biển Ca-ri-bê, án ngữ lối vào vịnh Mê-hi-cô, giữa Bắc, Trung và Nam Mỹ.
- Diện tích: 113.524 km2
- Dân số: 11 triệu người (2016).
- Ngày lễ lớn: + 01/01/1959, Ngày Giải phóng (Quốc khánh).
+ 26/7/1953, Ngày Khởi nghĩa Vũ trang.
- Thủ đô: La Ha-ba-na.
- Tiền tệ: đồng Pê-xô nội địa (CUP) và đồng Pê-xô chuyển đổi (CUC).
- Ngôn ngữ chính thức: tiếng Tây Ban Nha.
- Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cu-ba: Ra-un Ca-xtơ-rô Ru-xơ (Raúl Castro Ruz).
- Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Bộ trưởng: Ra-un Ca-xtơ-rô Ru-xơ.
- Chủ tịch Quốc hội: Ết-xtê-ban La-xô (Esteban Lazo).
- Ngoại trưởng: Bru-nô Rô-đri-ghết Pa-ri-gia (Bruno Rodriguez Parrilla).
II. Lịch sử:
- 27/10/1492: Nhà thám hiểm Tây Ban Nha Cri-xtô-ban Cô-lông tìm ra Cu-ba.
- 1511-1898: Là thuộc địa của Tây Ban Nha.
- 1898-1958: Là thuộc địa kiểu mới của Mỹ; tháng 8/1925: thành lập Đảng Cộng sản ở Cu-ba.
- 26/7/1953: Phi-đen lãnh đạo cuộc tiến công Trại lính Môn-ca-đa, mở đầu cuộc đấu tranh vũ trang cách mạng nhằm lật đổ chế độ độc tài Ba-ti-xta.
- 02/12/1956: Phi-đen và các chiến sĩ cách mạng Cu-ba đổ bộ vào Cu-ba, mở đầu cuộc kháng chiến trong nước chống chế độ độc tài Ba-ti-xta.
- 01/01/1959: Cách mạng Cu-ba thành công.
- 16/04/1961: Chủ tịch Phi-đen Ca-xtơ-rô tuyên bố tính chất xã hội chủ nghĩa của Cách mạng Cu-ba.
- 03/10/1965: Thành lập Đảng Cộng sản Cu-ba.
- 31/7/2006: Chủ tịch Phi-đen Ca-xtơ-rô tuyên bố chuyển giao tạm thời quyền hạn Đảng, chính quyền và cương vị Tổng Tư lệnh của mình cho đ/c Ra-un Ca-xtơ-rô Ru-xơ vì lý do sức khỏe (chịu ca phẫu thuật phức tạp do xuất huyết đường ruột).
- 19/02/2008: Chủ tịch Phi-đen Ca-xtơ-rô tuyên bố sẽ không ứng cử và thôi giữ chức vụ Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng, Tổng Tư lệnh quân đội.
- 24/02/2008: Quốc hội khoá VII bầu đồng chí Ra-un Ca-xtơ-rô Ru-xơ làm Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng, đồng chí Ra-môn Ma-cha-đô Ven-tu-ra làm Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng, đồng chí Ri-các-đô A-la-rơ-côn được tái bầu làm Chủ tịch Quốc hội.
- 16-19/04/2011: Đại hội VI Đảng Cộng sản Cu-ba bầu đồng chí Ra-un Ca-xtơ-rô Ru-xơ thay đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô làm Bí thư Thứ nhất BCHTƯ Đảng và đồng chí Ra-môn Ma-cha-đô Ven-tu-ra làm Bí thư Thứ hai.
- 24/02/2013: Quốc hội Cu-ba khóa VIII (2013 – 2018) đã bầu Đồng chí Ra-un Cát-xtrô tiếp tục giữ chức Chủ tịch HĐNN và HĐBT; đồng chí Ết-xtê-ban La-xô làm Chủ tịch Quốc hội; đồng chí Mi-ghen Đi-át Ca-nen giữ chức Phó Chủ tịch Thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng.
- 16-19/4/2016: Đại hội VII Đảng Cộng sản Cu-ba bầu các đồng chí Ra-un Ca-xtơ-rô và đồng chí Hô-xê Ra-môn Ma-cha-đô Ven-tu-ra tiếp tục giữ chức Bí thư Thứ nhất và Bí thư Thứ hai BCHTƯ.
III. Chính trị:
- Quốc hội của Chính quyền Nhân dân là cơ quan quyền lực cao nhất của Nhà nước Cu-ba và là cơ quan lập pháp duy nhất. Hội đồng Nhà nước là cơ quan đại diện của Quốc hội giữa 2 nhiệm kỳ. Chủ tịch Hội đồng Nhà nước đồng thời là Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng. Hội đồng Bộ trưởng là cơ quan hành pháp tối cao.
- Đảng Cộng sản Cu-ba (PCC) là đảng cầm quyền; được hợp nhất năm 1961 từ Phong trào 26/7, Đảng Xã hội nhân dân và Phong trào 13/3 thành Tổ chức Cách mạng hợp nhất (ORI), sau đổi tên thành Đảng thống nhất Cách mạng XHCN (PURS). Từ 3/10/1965, đổi tên thành Đảng Cộng sản Cu-ba. Hiện có khoảng nửa triệu đảng viên.
- Đoàn Thanh niên Cộng sản (UJC) có hơn nửa triệu đoàn viên.
- Các tổ chức quần chúng gồm: Mặt trận (Các Uỷ ban Bảo vệ Cách mạng - CDR); Công đoàn (Trung tâm những Người lao động Cu-ba - CTC); Phụ nữ (Hội Liên hiệp Phụ nữ Cu-ba - FMC); Cựu chiến binh (Hội Cựu chiến binh Cách mạng-ACR); Nông dân (Hội tiểu nông - ANAP); Sinh viên, học sinh (Liên đoàn Sinh viên Đại học - FEU, Liên đoàn Học sinh Trung học - FEEM) và Đội Thiếu niên Hô-xê Mác-ti.
IV. Kinh tế:
- Cu-ba có nhiều khoáng sản như nikel (thứ 4 thế giới), đồng, sắt, măng-gan, dầu lửa…; đất đai mầu mỡ, thích hợp cho canh tác cây công nghiệp (mía, cà phê, thuốc lá, cây ăn quả…) và chăn nuôi đại gia súc; có nhiều điều kiện tự nhiên, văn hóa để phát triển ngành du lịch.
- Thập kỷ 90, Cu-ba lâm vào cuộc khủng hoảng kinh tế-xã hội nghiêm trọng nhất kể từ ngày Cách mạng thành công với sự sụp đổ của Liên Xô. GDP năm 1993 giảm 35% so với năm 1989. Kinh tế những năm 2001-2007 khôi phục và tăng trưởng khá cao, tuy nhiên từ năm 2008 đến 2009, do tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, biến động giá nhiên liệu, lương thực và đặc biệt là 3 cơn bão liên tiếp vào tháng 9/2008 gây thiệt hại khoảng 10 tỷ USD, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn. Từ năm 2010 đến nay, GDP có chiều hướng tăng nhưng không cao (GDP 2010: 1,9%, 2011: 2,7%, 2012: 3,1%, 2013 đạt 3%, 2014 đạt 1,3%). Trong năm 2015, tăng trưởng GDP đạt 4%; xuất khẩu dịch vụ, nhất là dịch vụ y tế tiếp tục là ngành kinh tế lớn, mang về cho Cu-ba khoảng 6 tỷ USD/năm; kiều hối khoảng 3 tỷ USD/năm (nguồn thu ngoại tệ lớn thứ 2). Ngành du lịch năm 2014 đạt 3 triệu khách; trong năm 2015 tăng mạnh, đạt 17%., các đối tác thương mại chính gồm: Trung Quốc, Vê-nê-xu-ê-la, Canada, Tây Ban Nha…
- Tháng 4/2011, Đại hội VI Đảng Cộng sản Cu-ba đã thông qua đường lối kinh tế-xã hội mới của đất nước với 311 nội dung của quá trình “cập nhật hóa mô hình kinh tế”, chính thức hóa các biện pháp cải cách kinh tế đã và đang áp dụng và bổ sung thêm một số biện pháp mới (từng bước phi tập trung hóa nền kinh tế, tinh giản biên chế trong khu vực nhà nước, hướng tới việc xóa bỏ chế độ hai đồng tiền cũng như cho phép người dân sở hữu và mua bán bất động sản, ô tô…) và quá trình này sẽ tiếp tục được từng bước điều chỉnh và hoàn thiện một cách thận trọng.
- Tháng 4/2016, Đại hội VII Đảng Cộng sản Cu-ba đã thông qua Dự thảo “Khái niệm Mô hình phát triển kinh tế và xã hội Cu-ba phát triển XHCN”; tiếp tục mô hình kế hoạch hóa và kinh tế nhà nước là chủ đạo, không tư nhân hóa các tài sản Nhà nước cũng như các dịch vụ xã hội, nhưng tiếp tục tiến trình “Cập nhật hóa mô hình phát triển kinh tế”.
V. Quan hệ với Việt Nam:
Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao (2/12/1960), quan hệ đoàn kết, ủng hộ lẫn nhau và hợp tác toàn diện anh em Việt Nam - Cu-ba không ngừng được củng cố, phát triển. Cu-ba là nước đi đầu trong phong trào nhân dân thế giới ủng hộ cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do và xây dựng đất nước của Việt Nam; quan tâm thúc đẩy quan hệ mọi mặt với Việt Nam trên các lĩnh vực nông nghiệp, xây dựng, giáo dục, y tế, công nghệ sinh học, giao thông, thể dục-thể thao...
Hai bên duy trì trao đổi thường xuyên đoàn các cấp thăm lẫn nhau, nổi bật gần đây có các chuyến thăm Cu-ba của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (8-12/4/2012), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng (3/2014), Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (9/2015) và các chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Phi-đen Ca-xtơ-rô (2/2003), Chủ tịch Ra-un Ca-xtơ-rô (7/2012), Phó Chủ tịch Thứ nhất HĐNN và HĐBT Cu-ba Mi-ghên Đi-át Ca-nên (6/2013) và nhiều đoàn cấp Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng khác của Cu-ba.
Hai bên duy trì hoạt động thường niên của cơ chế Ủy ban hợp tác liên Chính phủ; Đối thoại Chính sách Quốc phòng cấp Thứ trưởng Quốc phòng; Tham khảo chính trị cấp Thứ trưởng Ngoại giao và Vụ trưởng Chính sách đối ngoại.
Trao đổi thương mại gần đây ở mức trên dưới 200 triệu USD/năm và chủ yếu Việt Nam xuất siêu; Việt Nam xuất khẩu sang Cu-ba chủ yếu gồm gạo, hàng tiêu dùng và nhập của Cu-ba sản phẩm sinh học, thuốc chữa bệnh…. Về hợp tác nông nghiệp, Dự án hợp tác hỗ trợ Cu-ba phát triển sản xuất lúa gạo giai đoạn 2011 - 2015 đạt kết quả tích cực; các dự án hỗ trợ Cu-ba sản xuất tác ngô, đậu tương và nuôi trồng thủy sản đã kết thúc giai đoạn 1 và hiện đang tiếp tục thực hiện giai đoạn 2; hai bên tiếp tục nghiên cứu và triển khai các dự án nông nghiệp – thủy sản khác trong thời gian tới. Về đầu tư, trong bối cảnh tình hình mới ở Cu-ba, các doanh nghiệp ta đang thúc đẩy các dự án đầu tư tại Cu-ba về xây dựng hạ tầng du lịch, vật liệu xây dựng, sản xuất hàng tiêu dùng. Về ngoại giao đa phương, hai bên duy trì quan hệ hợp tác và ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương, nhất là tại Liên hợp quốc./.
Tháng 11/2016
Quay lại
Đầu trang
In trang
Gửi mail
|