I. Khái quát:

- Tên nước: Cộng hoà Pa-ra-goay (República del Paraguay)

- Thủ đô: A-xun-xi-ôn.

-  Vị trí địa lý: nằm ở miền Trung lục địa Nam Mỹ, không có biển. Bắc và Đông Bắc giáp Bra-xin, Nam và Tây Nam giáp Ác-hen-ti-na, Tây Bắc giáp Bô-li-vi-a. Về địa hình, sông Pa-ra-goay chảy giữa và chia đất nước thành hai vùng khác biệt rõ rệt: phía Đông có nhiều đồng cỏ, đồi núi, rừng nhiệt đới rậm rạp, khí hậu ôn hoà; phía Tây địa hình thấp, bằng phẳng, nhiều đầm lầy, khí hậu bán khô hạn.

- Diện tích: 406.752 km2.

- Dân số: 7 triệu người, trong đó 95% là người lai, 3% người thổ dân và 2% người gốc Âu.

- GDP đầu người: 12.800 USD/năm (2017).

- Tiền tệ: Đồng Goa-ra-ni. Tỷ giá: 5.620, Gua-ra-ni  = 1 USD (2017).

- Quốc khánh: 14/5 (Ngày Độc lập: 14/5/1811).

- Tôn giáo: Thiên chúa giáo (90%), Tin lành (10%).

- Ngôn ngữ: tiếng Tây Ban Nha, thổ ngữ Goa-ra-ni.

- Tổng thống: Ông Ma-ri-ô Áp-đô Bê-ni-tê (Đảng Màu), nhậm chức vào ngày 15/8/2018.

- Bộ trưởng Ngoại giao: Ông Lu-ít An-béc-tô Cát-xti-gờ-li-ô-ni (15/8/2018).

II. LỊCH SỬ :

- Trước khi bị thực dân Tây Ban Nha xâm chiếm, Pa-ra-goay là nơi cư trú của các tộc người bản địa Goa-ra-ni.

- Năm 1537, nhà thám hiểm Tây Ban Nha Hoan đê Xa-la-xa thành lập thành phố A-xun-xi-ôn, sau này trở thành một trung tâm thuộc địa Tây Ban Nha.

- Năm 1811, Pa-ra-goay lật đổ chính quyền thực dân Tây Ban Nha và tuyên bố độc lập.

- Từ 1865-1870: Pa-ra-goay tiến hành chiến tranh với 3 nước Ác-hen-ti-na, U-ru-goay và Bra-xin để mở rộng lãnh thổ và tìm đường ra biển. Cuộc chiến gây nhiều thiệt hại cho Pa-ra-goay, bị quân đội Bra-xin chiếm đóng đến năm 1876.

- Từ 1880-1940: Đảng Màu (Colorado) và Đảng Tự do liên tục cầm quyền. Trong các thập kỷ 1930 và 1940, Pa-ra-goay mất ổn định chính trị trầm trọng, luôn xẩy ra nội chiến và xung đột biên giới với Bô-li-vi-a.

- Năm 1954, Tướng An-phơ-rê-đô làm đảo chính, thiết lập chế độ độc tài quân sự kéo dài gần 35 năm cho tới khi bị Tướng An-đơ-rê Rô-đơ-ri-ghê lật đổ tháng 2/1989. Trong cuộc bầu cử tháng 5/1989, An-đơ-rê Rô-đơ-ri-ghê, với tư cách là ứng cử viên Đảng Màu, đã thắng cử Tổng thống.

- Năm 1992, Pa-ra-goay thông qua Hiến pháp, thiết lập chế độ dân chủ, cải thiện đáng kể việc bảo vệ các quyền cá nhân cơ bản.

- Trong cuộc bầu cử tháng 5/1993, ứng cử viên Đảng Màu Hoan Các-lốt Ga-mô-xy thắng cử và trở thành Tổng thống dân sự đầu tiên sau gần 40 năm. Quốc hội do phe đối lập chiếm đa số chủ trương độc lập với cơ quan hành pháp.

- 20/4/2008, ứng cử viên cánh tả của Liên minh Yêu nước vì sự Thay đổi, Phéc-nan-đô Lu-gô đắc cử Tổng thống nhiệm kỳ 2008-2013, chấm dứt 61 năm Đảng Màu liên tục cầm quyền. Tổng thống Phéc-nan-đô Lu-gô chính thức nhậm chức từ ngày15/8/2008.

- 22/6/2012, với kết quả 39 phiếu thuận, 4 phiếu chống và 2 phiếu trắng, Thượng viện Paraguay đã quyết định phế truất Tổng thống Phéc-nan-đô Lu-gô. Trước đó, ngày 21/6, Hạ viện Pa-ra-goay đã thông qua với đa số phiếu (76 thuận/1 chống) việc tiến hành thủ tục phế truất Tổng thống. Cùng ngày, Phó Tổng thống Phê-đê-ri-cô Phơ-ran-cô đã tuyên thệ nhậm chức Tổng thống trước Quốc hội.

- 20/8/2012, Tòa án Tư pháp Tối cao về Bầu cử của Pa-ra-goay tuyên bố sẽ tổ chức bầu cử Tổng thống mới vào ngày 21/4/2013.

- 22/4/2013, ứng cử viên Đảng Màu, Ô-ra-xi-ô Các-tết đắc cử Tổng thống nhiệm kỳ 2013-2018.

- 22/4/2018, ứng cử viên Đảng Màu, ông Ma-ri-ô Át-đô Bê-ni-tê đắc cử Tổng thống nhiệm kỳ 2018-2023.

III. CHÍNH TRỊ :

Hệ thống chính trị: Pa-ra-goay theo chế độ Cộng hoà. Tổng thống được bầu trực tiếp, nhiệm kỳ 5 năm, là Nguyên thủ quốc gia và đứng đầu Chính phủ, Tổng Tư lệnh các Lực lượng vũ trang. Tổng thống chỉ định các thành viên Nội các. Quốc hội gồm 2 viện: Thượng viện có 45 thượng nghị sĩ và Hạ viện có 80 hạ nghị sĩ, nhiệm kỳ 5 năm. Toà án Tối cao là cơ quan cao nhất của ngành tư pháp. Thống đốc các bang được bầu trực tiếp.

Các đảng phái chủ yếu: Đảng Màu, Đảng Tự do Cấp tiến Chân chính (PLRA), Phong trào Liên minh Quốc gia những đảng viên Đảng Màu Đạo đức (UNACE), Phong trào Tổ quốc Yêu dấu (MPQ), Đảng Đất nước Đoàn kết (PPS) và Đảng Gặp gỡ Quốc gia (PEN).

IV. KINH TẾ :

Kinh tế Pa-ra-goay chủ yếu dựa vào nông nghiệp, thương mại và xuất khẩu điện. Pa-ra-goay có các mặt hàng thế mạnh là thịt (10 triệu đầu gia súc), bông, đậu tương, mía đường, gỗ, vừng, lạc… nhưng chủ yếu là xuất khẩu dưới dạng nguyên liệu thô (chiếm khoảng 27% GDP). Pa-ra-goay có nguồn thuỷ điện dồi dào, hàng năm sản xuất khoảng 45 tỷ Kwh, tiêu thụ trong nước khoảng 3 tỷ Kwh, số còn lại xuất khẩu. Tăng trưởng GDP năm 2017 đạt 4,8%.

V. CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI:

Pa-ra-goay chú trọng tăng cường quan hệ với các nước láng giềng và hội nhập khu vực; là nước Nam Mỹ duy nhất có quan hệ ngoại giao với Đài Loan. Pa-ra-goay là thành viên các thể chế hợp tác kinh tế, thương mại quốc tế: thành viên Liên hợp quốc; các tổ chức khu vực và tiểu khu vực như Cộng đồng các Nhà nước Mỹ Latinh và Caribe - CELAC, Liên minh các quốc gia Nam Mỹ - UNASUR, Khối Thị trường chung Nam Mỹ - MERCOSUR, Diễn đàn hợp tác Đông Á – Mỹ Latinh (FEALAC)...

VI. Quan hệ với Việt Nam:

Việt Nam và Pa-ra-goay thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 30/5/1995, hiện Đại sứ quán ta tại Ác-hen-ti-na kiêm nhiệm Pa-ra-goay và Đại sứ quán bạn tại Nhật Bản kiêm nhiệm Việt Nam. Về trao đổi đoàn: Phía bạn, Tổng thống F. Lu-gô (3/2011) và Quyền Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lu-ít Phê-rơ-nan-đô A-va-lô sang ta tiến hành phiên tham khảo chính trị đầu tiên giữa hai Bộ Ngoại giao(4/2015); phía Việt Nam có Thứ trưởng Ngoại giao Lê Văn Bàng thăm Pa-ra-goay (3/2007), Thứ trưởng Ngoại giao Đặng Đình Quý thăm Pa-ra-goay và tiến hành tham khảo chính trị lần thứ hai giữa hai Bộ Ngoại giao (12/2016).

Hai bên đã ký kết Hiệp định miễn thị thực cho người mang hộ chiếu ngoại giao và công vụ (3/2007), Thỏa thuận thiết lập cơ chế tham khảo chính trị giữa Bộ Ngoại giao hai nước (3/2011); duy trì hợp tác tốt tại các tổ chức quốc tế và diễn đàn phương.