KHÁI QUÁT CHUNG

1. Tên nư­ớc:         Bru-nây Đa-rút-xa-lam (Brunei Darussalam)              

2. Thủ đô:             Ban-đa Xê-ri Bê-ga-oan (Bandar Seri Begawan)

3. Quốc kỳ:

4. Quốc khánh: 23/02/1984

5. Diện tích: 5.769 km², trong đó 70% là rừng, bờ biển dài 161 km.

6. Dân số: 451,970 người (2019).

7. Vị trí địa lý: Bru-nây Đa-rút-xa-lam gồm hai phần tách rời nhau nằm lọt trong bang Xa-ra-oắc của Ma-lai-xi-a. Trừ phía Bắc giáp biển Đông (161 km bờ biển), ba mặt còn lại có chung biên giới với Đông Malaysia (381 km). Bru-nây Đa-rút-xa-lam gồm 4 quận: Bru-nây Mua-ra ( Bru-nây Muara), Tu-tông (Tutong), Cu-a-la Be-lai (Kuala Belait) và Tem-bu-rông (Temburong).

8. Đơn vị tiền tệ: đô-la Bru-nây (BRD), 1 USD = 1,4 BRD (2020).

9. Thu nhập bình quân đầu người: 30.240 USD (2019) ;

10. Dân tộc: người Mã-lai (66,3%); người Hoa (11,2%); bản địa (3,4%),  các dân tộc khác (19,1%).

11. Tôn giáo: Hồi giáo là tôn giáo chính thức, chiếm 67% dân số, Phật giáo chiếm 13%, Thiên chúa giáo 10%, tín ngưỡng bản xứ và tôn giáo khác 10%.

12. Ngôn ngữ: Tiếng Ma-lay là ngôn ngữ chính thức, ngoài ra tiếng Anh được sử dụng rộng rãi và tiếng Trung Quốc được cộng đồng người Hoa sử dụng.

TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ - KINH TẾ - XÃ HỘI

 

1. Chính trị:

- Thể chế nhà nước: Bru-nây Đa-rút-xa-lam theo chế độ quân chủ chuyên chế thế truyền do Quốc vương đứng đầu. Mọi quyền hành đều nằm trong tay Quốc vương và gia đình Hoàng tộc. Quốc vương có quyền tuyên bố tình trạng khẩn cấp và sửa đổi luật pháp, kể cả Hiến pháp. Hệ thống pháp luật dựa trên Luật pháp của Anh; đối với người Hồi giáo Luật Hồi giáo Xa-ri-a (Sharia) được áp dụng thay cho Luật dân sự.

Giúp việc cho Quốc vương có 5 Hội đồng do Quốc vương chỉ định.

+ Hội đồng Bộ trưởng Nội các: Quốc vương cũng chính là Thủ tướng, người có quyền theo Hiến pháp bổ nhiệm nhiệm kỳ 5 năm các Bộ trưởng đứng đầu Văn phòng Chính phủ, Bộ truyền thông, Bộ văn hóa -  thanh niên và thể thao, Bộ Quốc phòng, Bộ Phát triển, Bộ Giáo dục, Bộ Năng lượng và công nghiệp, Bộ Tài chính và Kinh tế, Bộ Ngoại giao, Bộ Y tế, Bộ Nội vụ, Bộ Tài nguyên cơ bản và Du lịch, Bộ Tôn giáo. 

+ Hội đồng Cơ mật: Theo Hiến pháp, Hội đồng Cơ mật có nhiệm vụ tư vấn cho Quốc vương những quyền ân xá, sửa đổi hoặc hủy bỏ các điều trong Hiến pháp. Đồng thời Hội đồng thực hiện công bố người nhiếp chính. Hội đồng bao gồm thành viên Hoàng gia và lãnh đạo cấp cao của chính quyền.

+ Hội đồng truyền ngôi: Hội đồng xác định người kế vị khi có vấn đề phát sinh. Thứ tự kế vị được xác định theo Hiến pháp.

+ Hội đồng Lập pháp (Quốc hội): Từ 13/1/2017, Hội đồng có 33 thành viên, trong đó có 13 Bộ trưởng nội các, hoạt động tương tự nghị viện thành viên khối Thịnh vượng chung.

+ Hội đồng Tôn giáo: Là cơ quan quản lý chính sách Hồi giáo, có nhiệm vụ tư vấn cho Quốc vương các vấn đề liên quan đến đạo Hồi.

- Các lãnh đạo chủ chốt hiện nay:

+ Nguyên thủ quốc gia: Quốc vương Ha-gi Hát-xa-nan Bôn-ki-a (Sultan Haji Hassanal Bolkiah) là Quốc Vương thứ 29 lên ngôi từ 05/10/1967, hiện kiêm giữ chức Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ trưởng Ngoại giao, Bộ trưởng Tài chính và kinh tế, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang, đồng thời là thủ lĩnh Hồi giáo.

+ Chủ tịch Hội đồng lập pháp: ông Áp-đun Ra-man Mô-ha-mét Ta-íp (Abdul Rahman Mohamed Taib), từ tháng 2/2015.

+ Bộ trưởng Cao cấp Văn phòng Thủ tướng: Hoàng Thái tử Ha-gi An-Mu-ta-đi Bi-la (Haji Al-Muhtadee Billah), từ tháng 10/2015.

TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ - KINH TẾ - XÃ HỘI

1. Chính trị:

- Tình hình  Bru-nây được duy trì ổn định.  Bru-nây tiếp tục đẩy mạnh thực hiện “Tầm nhìn 2035” do Quốc vương đề ra, với mục tiêu phát triển kinh tế, ổn định xã hội và nâng cao mức sống người dân; chú trọng thu hút đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp tư nhân vào các lĩnh vực nông lâm nghiệp, thủy sản, xây dựng, du lịch, ngân hàng; tập trung vào 3 kế hoạch lớn: (i) lập khu vực tự do thương mại để thu hút trực tiếp nước ngoài, tạo điều kiện thuận lợi đầu tư vào lĩnh vực sản xuất; (ii) lập ngân hàng phục vụ doanh nghiệp vừa, nhỏ và rất nhỏ, ưu tiên phát triển khu vực tư nhân; (iii) khởi động chương trình đào tạo kỹ năng với nội dung thích hợp và đáp ứng thực tiễn, ưu tiên phát triển công ty liên kết với chính phủ, liên danh với nước ngoài ở các lĩnh vực phi dầu khí.

2. Kinh tế - xã hội:

- Kinh tế Bru-nây có sự phụ thuộc lớn vào dầu mỏ do trữ lượng tự nhiên lớn, 70% GDP hàng năm của nước này là từ việc xuất khẩu dầu và các sản phẩm dầu thô. Sau thời gian liên tục tăng trưởng âm do giá dầu sụt giảm, GDP của  Bru-nây tăng trưởng 2,7% năm 2018 và 3,9% năm 2019, thu nhập bình quân đầu người năm 2019 là 30.240, đứng thứ 28 trên thế giới.

Để thực hiện “Tầm nhìn 2035”, Chính phủ  Bru-nây tiếp tục áp dụng các biện pháp kích thích kinh tế như hạ thuế doanh nghiệp xuống 18,5%, cho phép 100% vốn đầu tư nước ngoài vào doanh nghiệp nội địa, tìm cách giải quyết nhanh thủ tục đầu tư nước ngoài.  Bru-nây chia sẻ quan điểm và ủng hộ các sáng kiến liên kết kinh tế khu vực và quốc tế, tự do hóa thương mại, dự kiến sẽ phê chuẩn Hiệp định CPTPP trong năm 2020.

QUAN HỆ VIỆT NAM - BRU-NÂY ĐA-RÚT-XA-LAM

1. Ngày thiết lập quan hệ với Việt Nam: 29/02/1992.

2. Khuôn khổ quan hệ: Đối tác Toàn diện (27/3/2019)

3. Những mốc lớn trong quá trình phát triển quan hệ:

- Về phía Việt Nam có các chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (8/2007), chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (11/2012), Chủ tịch nước Trần Đại Quang (8/2016).

- Về phía  Bru-nây, gần đây nhất là chuyến thăm cấp Nhà nước của Quốc vương Bru-nây Đa-rút-xa-lam tới Việt Nam vào ngày 26-28/3/2019. Ngoài ra, đã có các chuyến thăm khác của Quốc vương (5/1998), dự HNCC ASEAN 6 (12/1998), ASEM 5 (10/2004), APEC 14 (11/2006),  dự Tuần lễ Cấp cao APEC tại Đà Nẵng (11/2017).

- Về cơ chế hợp tác: Tháng 6/2000, hai bên đã ký MOU thành lập Ủy ban Hợp tác song phương do Bộ trưởng Ngoại giao làm Chủ tịch phân ban, đã tiến hành kỳ họp thứ 2 năm 2017.

4. Quan hệ hợp tác trên các lĩnh vực thể:

- Quan hệ chính trị: Hai bên đã trao đổi đoàn cấp cao tương đối thường xuyên trong những năm qua, tin cậy chính trị tiếp tục được củng cố và nâng cao.

- Kinh tế - thương mại: Quý I/2020, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 140 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 8.4 triệu USD (chủ yếu mặt hàng gạo, thủy sản và máy móc thiết bị);  Bru-nây xuất khẩu sang Việt Nam 131.6 triệu USD (chủ yếu là dầu thô). Năm 2019, kim ngạch thương mại hai chiều đạt hơn 136 triệu USD, trong đó Việt Nam nhập khẩu (dầu và hóa chất) 119.5 triệu USD và xuất khẩu (gạo, hàng thủy sản) 16.5 triệu USD, tăng khoảng 150% so với Năm 2018 (54 triệu USD). Hai bên đặt mục tiêu đưa kim ngạch thương mại song phương đạt 500 triệu USD vào năm 2025.

Về đầu tư: Năm 2019,  Bru-nây Đa-rút-xa-lam  đứng thứ 21/128 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam và đứng thứ 4 trong khu vực ASEAN sau Singapore, Malaysia và Thái Lan, với 179 dự án có tổng vốn đạt hơn 1 tỷ USD.

- An ninh - quốc phòng: Hai bên đã ký Bản ghi nhớ hợp tác giữa Hải quân nhân dân Việt Nam và Hải quân Hoàng gia Bru-nây (12/2013), thường xuyên trao đổi đoàn và học viên, hợp tác đào tạo - huấn luyện và cử tàu thăm viếng.

- Nông-ngư nghiệp: Hai bên đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác Nông nghiệp và Thủy sản (5/2013) và tiến hành dự án thí điểm trồng lúa nước tại  Bru-nây nhằm hỗ trợ  Bru-nây đảm bảo an ninh lương thực (từ tháng 9 - tháng 12/2013). Hai bên đã nhất trí triển khai thỏa thuận về hợp tác đánh cá trong vùng biển thuộc vùng đặc quyền kinh tế của  Bru-nây theo hình thức liên doanh; nhất trí tăng cường hợp tác trong lĩnh vực nuôi trồng thủy - hải sản, chế biến sau thu hoạch, dịch vụ hậu cần, chống đánh bắt cá trái phép, ký Thỏa thuận cấp Chính phủ về thiết lập Đường dây nóng trong các hoạt động nghề cá. 

- Trong khuôn khổ đa phương khu vực và quốc tế, hai nước duy trì quan hệ hợp tác tốt đẹp, nhất là tại ASEAN và Liên hợp quốc. Bru-nây ủng hộ Việt Nam tham gia các diễn đàn quốc tế như: Tham gia Hội đồng Chấp hành UNESCO 2015 - 2019; Hội đồng kinh tế và Xã hội của Liên Hiệp Quốc (ECOSOC) nhiệm kỳ 2016 - 2018; ủng hộ Việt Nam trở thành thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc 2020 - 2021.

Tháng 6 năm 2020