BỘ NGOẠI GIAO

               ---oOo---

TÀI LIỆU CƠ BẢN VỀ CỘNG HÒA KÊ-NI-A (KENYA)

VÀ QUAN HỆ VỚI VIỆT NAM

I. Thông tin cơ bản

1. Khái quát:

-         Tên nước: Cộng hòa Kê-ni-a (Republic of Kenya)

-         Thủ đô: Nai-rô-bi (Nairobi)

-          Vị trí địa lý: Kê-ni-a nằm ở Đông Phi, trên đường xích đạo, giáp Ê-thi-ô-pi-a (Ethiopia), Xu-đăng (Sudan), U-gan-đa (Uganda), Tan-da-ni-a (Tan-da-ni-a), Xô-ma-li (Somali) và Ấn Độ dương. Miền Bắc chủ yếu là sa mạc, miền Nam và vùng bờ biển phía Đông đất đai mầu mỡ, tập trung phần lớn dân cư.

^-          Diện tích: 580.646 km²

-         Dân số: 47,6 triệu người (2017)

-         Dân tộc: khoảng 95% số dân là người Phi, số còn lại là người châu Á, châu Âu và Arập.

-         Tôn giáo: Đạo Thiên Chúa (Christian 82,5%), đạo Hồi (11%), còn lại theo tôn giáo cổ truyền

-          Ngôn ngữ: tiếng Anh, tiếng Swahili

-         Đơn vị tiền tệ: đồng Shiling Kenya (1 USD = 102,1 KES)

-          Ngày độc lập: 12/12/1963

-         Tổng thống : Uhuru Kenyatta (từ 4/2013, tái đắc cử 2017)

-         Bộ trưởng Ngoại giao và Thương mại Quốc tế (Cabinet Secretary of Foreign Affairs and International Trade): Bà Monica Juma (từ  tháng 1/2018).

-         GDP (2017 – PPP): 178 tỷ USD; thu nhập bình quân: 3.500 USD; tăng trưởng GDP: 5%.

2. Lịch sử

Từ đầu Công nguyên, các bộ lạc người Phi đã sinh sống ở vùng đất là Kê-ni-a ngày nay. Thế kỷ thứ 7, các nhà buôn A-rập và Ba tư đến Kê-ni-a và đến kiểm soát toàn bộ khu vực vào thể kỷ thứ 10. Tiếp đó, Kê-ni-a rơi vào tay thực dân Bồ Đào Nha và Anh. Đầu những năm 1920, Hội thanh niên Ki-quin được thành lập, chống sự thống trị của thực dân Anh. Liên minh dân tộc Phi Kê-ni-a (Kenya African National Union - KANU) đã lãnh đạo nhân dân Kê-ni-a giành độc lập từ Anh ngày 12/12/1963.

          3. Chính trị

a) Đối nội:

Chế độ chính trị: Cộng hòa Tổng thống, nhiệm kỳ 5 năm, được bầu qua phổ thông đầu phiếu. Tổng thống là người đứng đầu Chính phủ.

Cuộc bầu cử năm 2007 gây tranh cãi dẫn tới khủng hoảng chính trị khiến hơn 1000 người thiệt mạng. Chính phủ liên hiệp được thành lập do ông Mai Ki-ba-ki (Đảng Dân chủ) giữ chức Tổng thống còn thủ lĩnh đảng đối lập Rai-la O-đin-ga (Phong trào Dân chủ màu cam – ODM) giữ chức Thủ tướng. Năm 2013, Kê-ni-a bãi bỏ chức Thủ tướng.

           Cuộc bầu cử năm 2017 tiếp tục gây tranh cãi  do ứng cử viên đảng NASA đối lập Rai-la O-đin-ga kiện cáo và tẩy chay bầu cử, Tòa án tối cao Kenya đã tuyên bố hủy bỏ kết quả bầu cử ngày 8/8/2017, quy trách nhiệm cho Ủy Ban Biên giới và Bầu cử độc lập (IEBC)  và yêu cầu tổ chức lại bầu cử vào ngày 26/10/2017. Kết quả, Ông Uhuru Kenyatta tiếp tục thắng cử và giữ chức Tổng thống Kê-ni-a

b) Đối ngoại: Kê-ni-a là thành viên LHQ, Liên minh châu Phi, Cộng đồng Đông Phi (EAC), Khối Thịnh vượng chung. Gần đây, Kê-ni-a quan hệ tốt với Mỹ và là một đồng minh thân cận của Mỹ trong chiến dịch chống khủng bố ở khu vực châu Phi. Kê-ni-a vẫn giữ quan hệ chặt chẽ với Anh.

 4. Kinh tế

 Cơ cấu kinh tế: dịch vụ (49,2%); nông nghiệp (32,9%), công nghiệp (17,8%)… 75% dân số Kê-ni-a sống về nghề nông. Các nông sản chính có lúa mì, ngô, kê, khoai tây, chuối, cà phê, chè, bông, đường...Công nghiệp Kê-ni-a khá phát triển, các ngành công nghiệp chính là công nghiệp thực phẩm, hoá dầu (Kê-ni-a nhập dầu thô để lọc), điện và vật liệu xây dựng.

Bạn hàng thương mại chính của Kê-ni-a gồm Mỹ, Nhật, Ấn Độ, Các tiểu vương quốc Ả-rập (UAE), Nam Phi, Trung Quốc, Hà Lan, Tan-da-ni-a, U-gan-đa... Hiện nay Anh là nhà đầu tư lớn nhất vào Kê-ni-a với khoảng 1,5 tỷ USD.

Ngoài ra, Kê-ni-a cũng được hưởng các ưu đãi thương mại với EU (hiệp định EBA - Everything but arms), Mỹ (Đạo luật về Tăng trưởng kinh tế và cơ hội cho châu Phi, AGOA).

II. Quan hệ Việt Nam - Kê-ni-a

Ta và Kê-ni-a lập quan hệ ngoại giao ngày 21/12/1995.

- Chưa có trao đổi đoàn cấp cao. Về phía ta: Chủ tịch tỉnh Nghệ An Hồ Xuân Hùng (1995); Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Phú Bình (2003); Thứ trưởng Đào Việt Trung (2004); Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng thăm theo dự án phòng chống HIV/AIDS (2010); Phó Tổng Cục truởng Tổng Cục Du lịch (5/2011); Trợ lý BTNG Vũ Quang Minh dự HN UNTACD14 (7/2016), Thứ trưởng BNN Lê Quốc Doanh dự TICAD 6(8/2016), Trợ lý BTNG Phạm Sanh Châu (11/2016).

Về phía bạn: Tháng 4/2015, Thư ký Văn phòng Bộ Ngoại giao Kê-ni-a sang Việt Nam đề nghị Việt Nam mở Lãnh sự Danh dự Việt Nam.

Các văn bản hợp tác: Hai bên chưa ký Hiệp định hợp tác; hiện đang trao đổi, đàm phán ký:  Hiệp định vận tải hàng không (cơ bản thống nhất, chờ ký), Hiệp định khung, Hiệp định miễn thị thực cho hộ chiếu ngoại giao và công vụ, Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao.

 Từ 2015, Việt Nam phối hợp tốt với  Kê-ni-a, Tan-da-ni-a, tổ chức WCS và CITES tăng cường phối hợp hành động chống săn bắn và buôn bán động vật quý hiếm.

Kinh tế: năm 2017, kim ngạch thương mại song phương đạt 36,7 triệu USD trong đó ta xuất 33,7 triệu USD chủ yếu là hàng tiêu dùng, linh kiện điện tử và thuốc bảo vệ thực vật.

Nông nghiệp: Năm 2016, Bộ Thủy sản Kê-ni-a mong muốn hợp tác với ta trong lĩnh vực thủy sản. Tháng 1/2017, tổ chức ILRI của Kê-ni-a muốn đăng ký mở văn phòng đại diện tại Việt Nam để hợp tác phát triển chăn nuôi kỹ thuật ở một số tỉnh của Việt Nam.

Đại sứ quán Việt Nam tại Tan-da-ni-a kiêm nhiệm Kê-ni-a. Đại sứ quán Kê-ni-a tại Thái Lan kiêm nhiệm Việt Nam.

ĐSQ Việt Nam tại Tan-da-ni-a kiêm nhiệm Kê-ni-a

Plot 11, Bongoyo Road, Oysterbay, Dar es Salaam, P.O Box 9724, Dar es Salaam, Tan-da-ni-a

ĐT: +255 (22) 2664535 máy lẻ 21, 22, 23, 24, 25; Fax: +255 (22) 2664537

Email: vnemb.taz2009@yahoo.com.vn; vnemb.tz@mofa.gov.vn

ĐSQ Kê-ni-a tại Thái Lan kiêm nhiệm Việt Nam

62 Thong Lor Soi 5, Sumkhuvit 55 Road

Khlong Tan, Watthana, Bangkok 1011, Thailand

Tel: 0066-21853679 ; Fax:0066-21853680

Tháng 12/2018