TÀI LIỆU CƠ BẢN NƯỚC CỘNG HOÀ CA-MƠ-RUN (CAMEROON)
VÀ QUAN HỆ VỚI VIỆT NAM
1. Đại cương:
- Tên nước: Cộng hòa Ca-mơ-run (Cameroon)
- Thủ đô : Y-a-un-đe (Yaoundé)
- Vị trí địa lý: thuộc Trung Phi. Đông - Đông Bắc giáp Sát, CH Trung Phi, Tây Bắc giáp Ni-giê-ri-a, Tây Nam và Nam giáp Ghi-nê Xích đạo, Ga-bông và CHDC Công-gô.
- Diện tích: 475.440 km2.
- Dân số : 20.424.645 người (2011).
- Ngôn ngữ chính thức: tiếng Pháp, tiếng Anh.
- Đơn vị tiền tệ: CFA Franc.
- Tôn giáo: Thiên chúa giáo 40%, Đạo cổ truyền 40%, Hồi giáo 20%
- Quốc khánh : 20/5/1972.
- Tổng thống : Paul BIYA (từ 1982)
- Thủ tướng: Philemon Yang (từ 2009)
- Bộ trưởng Quan hệ Đối ngoại: Pierre Moukoko Mbonjo (từ 2011)
2. Sơ lược lịch sử:
- Ca-mơ-run là nước đầu tiên trong vùng châu Phi xích đạo được các sử gia biết đến với tên gọi Ka-nem, phát triển xung quanh hồ Sát vào thế kỷ IX. Đến thế kỷ XI, Ca-mơ-run trở thành một Nhà nước Hồi giáo.
- Cuối thế kỷ XIV, dân du mục Pơn đã đến cư trú tại vùng hồ Sát. Họ tổ chức thành những tiểu quốc gia Hồi giáo. Vào cuối thế kỷ XVI, dưới triều đại của Mbu-em-bu, các vương quốc này phát triển rất mạnh. Từ cuối thế kỷ XV, Ca-mơ-run thực tế đã bị Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Anh, Pháp, Đức dòm ngó. Người Bồ Đào Nha có mặt tại Ca-mơ-run đầu tiên. Đầu thế kỷ XIX, các tiểu quốc Hồi giáo ngày càng mở rộng và củng cố quyền lực của họ. Năm 1884, Đức bảo hộ Ca-mơ-run và đến năm 1914 thì chiếm toàn bộ nước này. Đại chiến Thế giới lần thứ I chấm dứt với thất bại của Đức và Ca-mơ-run được đặt dưới sự uỷ trị của Hội quốc liên (1919). Ca-mơ-run chia làm hai phần : phần phía Đông đặt dưới sự giám hộ của Pháp, phần phía Tây đặt dưới sự giám hộ của Anh. Sau Đại chiến Thế giới thứ II, Ca-mơ-run được đặt dưới quyền uỷ trị của Liên hợp quốc, thực tế một phần Ca-mơ-run thuộc Anh.
- Năm 1960, Ca-mơ-run thuộc Pháp giành độc lập và trở thành Cộng hòa Ca-mơ-run. Phần phía Nam, Ca-mơ-run thuộc Anh sáp nhập vào Cộng hòa Ca-mơ-run vào năm 1961.
3. Chính trị:
3.1. Đối nội:
- Năm 1972, Hiến pháp mới được thông qua, quy định chế độ 1 Đảng. Tháng 12/1990, quốc hội Ca-mơ-run thông qua việc chuyển tiếp sang một thể chế đa đảng.
- Tháng 10/1992 cuộc bầu cử Tổng thống đa đảng đầu tiên được tổ chức, Tổng thống Paul Biya thắng cử. Ông Paul Biya sau đó tiếp tục giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử Tổng thống các năm 1997, 2004, 2011.
- Đảng cầm quyền hiện nay là Liên minh dân chủ nhân dân Ca-mơ-run (RDPC). Hai Đảng đối lập chính là Đảng Mặt trận dân chủ xã hội (SDF) và Liên minh dân tộc vì dân chủ và tiến bộ (UNDP).
3.2. Đối ngoại:
- Ca-mơ-run là thành viên LHQ, Phong trào KLK, Liên minh châu Phi, Tổ chức Đại hội đồng các Quốc gia Hồi giáo, Cộng đồng Pháp ngữ, Khối thịnh vượng chung...
- Ca-mơ-run có quan hệ mật thiết với Pháp và phương Tây; có quan hệ kinh tế, thương mại với Trung quốc. Tháng 5/1997 Thủ tướng Lý Bằng thăm Ca-mơ-run ký Hiệp định bảo hộ đầu tư, giúp 1,5 tỷ FCFA để thực hiện các dự án về khai thác Bau-xit, lắp máy kéo. Việc Nigeria chấp thuận trao trả bán đảo Bakassi cho Ca-mơ-run (8/2008) đã giúp chấm dứt tranh chấp lãnh thổ kéo dài nhiều năm giữa hai quốc gia này.
4. Kinh tế :
- Ca-mơ-run có nền kinh tế khá phát triển trong khu vực Tây Phi. Tài nguyên thiên nhiên có bô-xít, sắt, vàng, dầu lửa (trữ lượng 200 triệu thùng).
- Nông nghiệp là ngành chính, chiếm 43,9% GDP, nông sản có ca cao (Ca-mơ-run là nước sản xuất ca-cao lớn trên thế giới) ngô, sắn, cà phê, bông. Công nghiệp khá phát triển, chiếm 15,8% GDP, có công nghiệp thực phẩm, dệt, hoá chát, luyện kim nhôm và khai khoáng, dịch vụ chiếm 40,3% GDP.
+ GDP : 25,8 tỷ USD (2011)
+ Bình quân đầu người : 1.264 USD (2011)
+ Tăng trưởng GDP thực tế: 3,8% (2011)
(nguồn: CIA)
5. Quan hệ với Việt Nam
- Quan hệ chính trị : Ta và Ca-mơ-run thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 30/8/1972. Từ đó đến nay hai nước chưa có trao đổi đoàn cấp cao.
- Trao đổi đoàn: Bạn: Bộ trưởng Ngoại giao tham dự CCPN 7 tại HN (11/1997), Bộ trưởng Giáo dục Cameroon tham gia đoàn khảo sát giáo dục tại VN của các nước châu Phi (2006). Ta gần đây chưa cử đoàn thăm Bạn.
- Cameroon đang đề nghị ta ủng hộ Bạn vào Hôi đồng chấp hành của Unesco nhiệm kỳ 2011-2015. Ta cũng đang đề nghị Cameroon ủng hộ ta làm uỷ viên Hội đồng nhân quyền khoá 2014-2016.
- Quan hệ kinh tế: năm 2010 kim ngạch thương mại hai chiều đạt gần 90 triệu USD (tăng 7% so với năm 2009) trong đó ta xuất gạo, chất dẻo, dệt may… đạt khoảng 38 triệu USD; nhập sắt thép các loại, bông, gỗ và sản phẩm gỗ… trị giá khoảng 52 triệu USD. 9 tháng đầu năm 2011, kim ngạch thương mại song phương đạt trên 140 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất hơn 75 triệu USD, chủ yếu là gạo (42 triệu USD), dệt may (23 triệu USD), hải sản (2,4 triệu USD)
b. Cơ quan đại diện:
- ĐSQ Ca-mơ-run tại Bắc Kinh kiêm nhiệm Việt Nam. ĐSQ Việt Nam tại Algerie kiêm nhiệm Ca-mơ-run./.