BỘ NGOẠI GIAO

---------

Tài liỆu cơ bẢn vỀ Xao Tô-mê và Prin-xi-pê

và quan hỆ vỚi ViỆt Nam

I. Thông tin cơ bản

1. Khái quát

• Tên nước: Cộng hoà Dân chủ Xao Tô-mê và Prin-xi-pê (República Democrática de São Tomé & Principe)

• Thủ đô: Xao Tô-mê (São Tomé)

• Vị trí địa lý: Cộng hoà Xao Tô-mê và Prin-xi-pê gồm các hòn đảo trong vịnh Ghi-nê, giữa đường xích đạo, cách bờ biển Ga-bông khoảng 200km.

• Diện tích: 964 km2

• Dân số: 201.025 người (2017)

• Tôn giáo: Thiên chúa giáo

• Ngôn ngữ: Tiếng Bồ Đào Nha

• Đơn vị tiền tệ: đồng Dobras (STD)

• Tổng thống: Ê-va-rít-xtô Các-van-hô (Evaristo Carvalho) (từ 9/2016)

• Thủ tướng: Pa-tơ-rích Tờ-rô-vô-a-đa (Patrice Trovoada) (từ 11/2014),

• Bộ trưởng Ngoại giao, Hợp tác và Cộng đồng: U-bi-nô Bô-ten-hô (Urbino Botelho) (từ 2016).

• Quốc khánh: 12/7/1975

2. Lịch sử

Bồ Đào Nha xâm chiếm và thống trị Xao Tô-mê và Prin-xi-pê từ thế kỷ 15, biến nơi này thành nơi quá cảnh buôn bán nô lệ từ châu Phi sang châu Mỹ.

Bất chấp sự đàn áp dã man của thực dân Bồ đào nha, phong trào đấu tranh giải phóng của nhân dân Xao Tô-mê và Prin-xi-pê không ngừng phát triển. Tháng 9/1960, Uỷ ban giải phóng Xao Tô-mê và Prin-xi-pê (sau này là Phong trào giải phóng Xao Tô-mê và Prin-xi-pê - MLSTP) được thành lập, do ông Ma-nu-en Cốt-xta đứng đầu, kiên trì lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành độc lập.

Ngày 26/11/1974 tại An-giê, Bồ đào nha và MLSTP ký Hiệp định trao trả độc lập cho Xao Tô-mê và Prin-xi-pê. Ngày 12/7/1975, nước Cộng hòa Dân chủ Xao Tô-mê và Prin-xi-pê chính thức giành độc lập.

3. Chính trị

a) Đối nội

Thể chế chính trị: Tổng thống nhiệm kỳ 5 năm, đứng đầu Nhà nước. Thủ tướng đứng đầu Chính phủ, được quyền chỉ định nội các.

b) Đối ngoại

Xao Tô-mê và Prin-xi-pê có quan hệ mật thiết với Ăng-gô-la và phương Tây; gần đây đẩy mạnh đa dạng hoá quan hệ đối ngoại nhằm tranh thủ viện trợ, đầu tư, phục vụ nhu cầu trong nước và các dự án về kinh tế-xã hội.

Xao Tô-mê và Prin-xi-pê là thành viên LHQ, Phong trào KLK, Liên minh châu Phi, Cộng đồng các nước sử dụng tiếng Bồ đào nha (CPLP), WTO,...

4. Kinh tế

            Xao Tô-mê và Prin-xi-pê là một nước nông nghiệp; đất đai, khí hậu thuận tiện cho việc phát triển các loại cây lương thực và cây công nghiệp nhiệt đới. Sản phẩm chủ yếu là chuối, ca cao, cà phê, mía, dừa, cọ. Gỗ và cá cũng là tài nguyên đáng kể của Xao Tô-mê và Prin-xi-pê. 

            Xao Tô-mê và Prin-xi-pê xuất khẩu ca cao (80%), cà phê, dầu dừa, dầu cọ, sang các nước Hà lan, Bỉ, Pháp, Mỹ, Bồ Đào Nha và nhập khẩu dụng cụ máy móc, thiết bị điện, thực phẩm, xăng dầu, từ Bồ Đào Nha (62%), Mỹ, Ga-bông.

GDP (2017 – PPP): 372 triệu USD; bình quân: 3.200 USD; tăng trưởng: 5%.

II. Quan hệ Việt Nam – Xao Tô-mê và Prin-xi-pê

Việt Nam và Xao Tô-mê và Prin-xi-pê thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 06/11/1975. Năm 1984, 04 bác sỹ-chuyên gia y tế tình nguyện-sang giúp Xao Tô-mê và Prin-xi-pê.

Kim ngạch thương mại song phương năm 2017 đạt 112 nghìn USD, chủ yếu bạn nhập gạo và máy vi tính từ VN.

Đại sứ quán Việt Nam tại Ăng-gô-la kiêm nhiệm CHDC Xao Tô-mê và Prin-xi-pê.

Tháng 12/2018