Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn. (Ảnh: Huỳnh Thảo/TTXVN)

1. Xin Bộ trưởng cho biết ý nghĩa và kết quả của chuyến thăm chính thức Campuchia của Thủ tướng Phạm Minh Chính?

Chuyến thăm chính thức Campuchia đầu tiên của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã thành công tốt đẹp. Chuyến thăm có ý nghĩa nhiều mặt, thể hiện sự coi trọng tăng cường quan hệ hợp tác, củng cố tình hữu nghị, đoàn kết, sự tin cậy giữa hai nước trong “Năm Hữu nghị Việt Nam - Campuchia, Campuchia - Việt Nam 2022”, đúng với tinh thần “láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện và bền vững lâu dài” giữa Việt Nam và Campuchia. Chuyến thăm đã đạt được những kết quả quan trọng, toàn diện trên các lĩnh vực. Đầu tiên cần khẳng định việc hai nước thông qua Tuyên bố chung sau chuyến thăm, các bộ ngành hai bên ký 11 văn kiện hợp tác trên rất nhiều lĩnh vực như thương mại, tài chính - ngân hàng, giao thông vận tải, nông nghiệp, lao động, thông tin truyền thông, dân tộc và tôn giáo, doanh nghiệp hai nước cũng ký kết một số hợp đồng và thỏa thuận kinh doanh đã làm phong phú kết quả chuyến thăm và làm sâu sắc hơn hợp tác giữa hai nước.

Về chính trị, hai bên khẳng định quyết tâm củng cố và phát triển hơn nữa tình hữu nghị Việt Nam - Campuchia, thúc đẩy và tăng cường đoàn kết, tin cậy và hiểu biết lẫn nhau giữa hai dân tộc, đưa hợp tác song phương ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả; coi đó là yêu cầu khách quan tất yếu đối với cả hai nước.

Về kinh tế - thương mại – đầu tư, đây là tiêu điểm của chuyến thăm. Hai bên không những củng cố nền tảng đã có từ trước mà còn thúc đẩy, mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực mới nhằm tăng cường hơn nữa hợp tác kinh tế, góp phần hỗ trợ nhau xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, đồng thời bảo đảm hội nhập quốc tế sâu rộng, hiệu quả. Hai bên nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường kết nối hai nền kinh tế về cơ sở hạ tầng cứng cũng như về thể chế và chính sách, gồm cả việc thúc đẩy sớm hoàn thành Quy hoạch tổng thể kết nối hai nền kinh tế Việt Nam - Campuchia đến năm 2030.

Về quốc phòng và an ninh, lãnh đạo hai nước nhất trí không cho phép bất kỳ lực lượng thù địch nào sử dụng lãnh thổ của mình làm phương hại đến an ninh và lợi ích của nước kia; tăng cường phối hợp giữ vững ổn định chính trị, an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở mỗi nước, phòng chống tội phạm xuyên biên giới, mua bán người, buôn bán ma túy cũng như nâng cao hiệu quả quản lý và bảo vệ biên giới. Đây là yếu tố quan trọng bảo đảm cho hai nước phối hợp duy trì hòa bình, ổn định để phát triển.

Việt Nam – Campuchia đã hoàn thành công việc phân giới cắm mốc khoảng 84% đường biên giới trên đất liền và trong chuyến thăm, hai bên thống nhất việc tìm giải pháp mà hai bên có thể chấp nhận được đối với khoảng 16% công việc còn lại phù hợp với tất cả các điều ước về biên giới đã ký kết giữa hai nước nhằm xây dựng đường biên giới trên đất liền hòa bình, hữu nghị, ổn định và hợp tác, phát triển. Điều này sẽ tạo cơ sở cho việc đẩy mạnh quan hệ hợp tác giữa các tỉnh biên giới, đồng thời cũng tạo ra hệ thống cửa khẩu, lối mòn để tăng cường giao lưu hàng hóa trong gian tới.

Về cộng đồng người Việt tại Campuchia, trong hội đàm với Thủ tướng Hunsen và các nhà lãnh đạo Campuchia, Thủ tướng đề nghị phía Campuchia tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho cộng đồng người gốc Việt sinh sống, làm việc ổn định và hợp pháp tại Campuchia, hoà nhập và đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của sở tại, góp phần gắn kết và thắt chặt quan hệ láng giềng hữu nghị giữa hai dân tộc.

Với kết quả tổng hợp trên tất cả các mặt như vậy, chuyến thăm của Thủ tướng sang Campuchia đã đạt kết quả toàn diện trên tất cả lĩnh vực, góp phần đưa quan hệ hợp tác giữa hai bên phát triển sâu rộng hơn nữa trong thời gian tới.

2. Xin Bộ trưởng cho biết kết quả các Hội nghị Cấp cao ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác vừa diễn ra tại Campuchia?

Sau bốn ngày làm việc khẩn trương với lịch trình dày đặc hơn 20 hoạt động, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41 và các hội nghị cấp cao liên quan đã thành công tốt đẹp, đạt nhiều kết quả quan trọng, cả trong hợp tác của ASEAN cũng như giữa ASEAN với các đối tác. Các Hội nghị Cấp cao lần này đạt ba kết quả nổi bật sau:

Thứ nhất, sự đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN được thể hiện rõ nét trong các hội nghị lần này. Trong bối cảnh phức tạp và bất ổn hiện nay, các nước đều khẳng định ASEAN đã và đang nỗ lực vượt qua khó khăn, duy trì đà hợp tác, thúc đẩy phục hồi bền vững một cách hiệu quả. Trong khi bức tranh kinh tế thế giới và khu vực có nhiều mảng xám, Đông Nam Á thực sự là điểm sáng với dự báo tăng trưởng đạt 5.3% trong 2022. Nối lại giao thương, mở cửa kinh tế, triển khai hiệu quả các hiệp định thương mại tự do là những ưu tiên tất cả các nước đề cập trong nỗ lực chung về phục hồi sau đại dịch.

Tại các Hội nghị, ASEAN và các đối tác đã đưa ra nhiều biện pháp và cam kết nguồn lực cụ thẻ nhằm ứng phó các thách thức đang nổi lên như dịch bệnh, biến đổi khí hậu, môi trường, an ninh năng lượng, an ninh lương thực. Các nước cũng đề xuất nhiều sáng kiến thiết thực trong các lĩnh vực được quan tâm hiện nay như chuyển đổi số, tăng trưởng xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn.

Đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN được phát huy mạnh mẽ trong các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh, ổn định. Đặc biệt, trong vấn đề Myanmar, với việc thông qua quyết định về triển khai Đồng thuận 5 điểm, ASEAN thể hiện quyết tâm mạnh mẽ hơn trong hỗ trợ Myanmar, một thành viên của gia đình, vượt qua khó khăn. Các đối tác cũng khẳng định ủng hộ ASEAN hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp ổn định tình hình.

Bên cạnh đó, Lãnh đạo các nước ASEAN thông qua Tuyên bố về việc Timor Leste xin gia nhập ASEAN, trong đó đồng ý về nguyên tắc việc kết nạp Timor Leste là thành viên thứ 11 của ASEAN, trao quy chế quan sát viên và xây dựng lộ trình cho việc gia nhập của nước này.

Thứ hai, tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN tiếp tục là ưu tiên của các nước, nhận được sự ủng hộ và hỗ trợ của các đối tác. Triển khai xây dựng Cộng đồng ASEAN tiến triển tích cực, đặc biệt ở trụ cột chính trị-an ninh ghi nhận tỷ lệ triển khai đạt 98%. Các nước cam kết nỗ lực hoàn tất đúng hạn kế hoạch đề ra, tạo cơ sở vững chắc cho liên kết ASEAN trong giai đoạn mới.

Các nước nhất trí sẽ dành ưu tiên xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, văn kiện chiến lược bao trùm để định hướng cho ASEAN trong thập kỷ tới, bảo đảm đoàn kết, vai trò trung tâm, tự cường và khả năng thích ứng của ASEAN trong bối cảnh mới. Các đối tác cũng cam kết sẽ ủng hộ và hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, ưu tiên các lĩnh vực như thương mại, đầu tư, kết nối, phát triển tiểu vùng…

Thứ ba, quan hệ với các đối tác cũng ghi nhận những tiến triển cụ thể, thực chất. Đây là lần đầu tiên các Hội nghị Cấp cao ASEAN và các đối tác tổ chức trực tiếp sau gần ba năm gián đoạn do dịch bệnh; những người đứng đầu nhà nước và chính phủ của hầu hết các đối tác đều tham dự, một mặt cho thấy mong muốn và quyết tâm của các nước nối lại trao đổi trực tiếp cao nhất, mặt khác cho thấy sự quan tâm và coi trọng của các đối tác dành cho ASEAN.

Đáng chú ý, Lãnh đạo các nước đã thông qua Tuyên bố thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Hoa Kỳ và ASEAN-Ấn Độ, đồng ý về nguyên tắc nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược với Canada, ghi nhận đề nghị của Hàn Quốc và Nhật Bản nâng cấp quan hệ với ASEAN. Một số đối tác cũng bày tỏ mong muốn tổ chức các Hội nghị Cấp cao kỷ niệm với ASEAN như kỷ niệm 50 năm ASEAN-Nhật Bản trong năm 2023 và 50 năm ASEAN-Australia trong năm 2024.

Kết thúc các Hội nghị, Lãnh đạo các nước đã thông qua và ghi nhận hơn 100 văn kiện về nhiều nội dung quan trọng, trong đó đáng chú ý Tuyên bố kỷ niệm 55 năm thành lập ASEAN, Tuyên bố Tầm nhìn ASEAN “Cùng ứng phó thách thức”, Tuyên bố kỷ niệm 20 năm DOC…

3. Xin Bộ trưởng cho biết đóng góp của đoàn Việt Nam tại các Hội nghị?

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự các hội nghị với tinh thần trách nhiệm và có nhiều đóng góp thực chất cho hợp tác ASEAN và với các đối tác cũng như thành công chung của các hội nghị. Theo tôi, có ba đóng góp quan trọng như sau:

Thứ nhất, Việt Nam thể hiện rõ nét vai trò cầu nối, thúc đẩy đồng thuận của ASEAN trong rất nhiều quyết sách quan trọng, đặc biệt về việc ra quyết định của Lãnh đạo các nước ASEAN về triển khai Đồng thuận 5 điểm và Tuyên bố về việc Timor Leste xin gia nhập ASEAN. Qua đó, đóng góp quan trọng vào củng cố đoàn kết, hình ảnh và uy tín của ASEAN.

Thứ hai, với tinh thần tích cực và chủ động, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đề xuất nhiều nội dung hợp tác quan trọng, nhận được sự quan tâm của các nước. Trong các hoạt động tiếp xúc song phương và đa phương, Thủ tướng đều nhấn mạnh các nước cần tiếp tục cùng nhau mở cửa nền kinh tế, không đưa ra các biện pháp hạn chế thương mại, bảo đảm giao thương mở an toàn, duy trì các chuỗi cung ứng vận hành thông suốt, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và hỗ trợ các nước đang phát triển trong phát triển kinh tế số, chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn

Thủ tướng cũng nhấn mạnh quan điểm về việc lấy người dân là trung tâm, mục tiêu và động lực của các nỗ lực phục hồi và phát triển bền vững, quan tâm thỏa đáng đến các đối tượng dễ bị tổn thương, người yếu thế trong xã hội.

Thứ ba, trong trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực, Thủ tướng đều có phát biểu đóng góp, chia sẻ quan điểm của Việt Nam về Biển Đông, Myanmar, xung đột Ucraina và nhiều nội dung khác trên tinh thần cân bằng, hài hòa và xây dựng. Những chia sẻ của Thủ tướng không chỉ khẳng định vai trò và trách nhiệm của Việt Nam mà còn góp phần củng cố lập trường nguyên tắc và cách tiếp cận khách quan, cân bằng của ASEAN. Qua đó, giúp phát huy giá trị đối thoại và hợp tác của các cơ chế do ASEAN dẫn dắt, khuyến khích sự tham gia xây dựng và đóng góp có trách nhiệm của các đối tác cho hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực.

Những đóng góp của Việt Nam cũng thể hiện nhất quán sự ủng hộ của chúng ta đối với Chủ tịch ASEAN, góp phần vào thành công chung của các Hội nghị, củng cố thêm nền tảng vững chắc cho mối quan hệ láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài giữa Việt Nam và Campuchia.

Nhân dịp này, Thủ tướng đã có 17 cuộc gặp gỡ, tiếp xúc với các Lãnh đạo tham dự Hội nghị, góp phần tăng cường quan hệ giữa Việt Nam với các nước, các đối tác, mở ra các cơ hội mới đưa hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, an ninh quốc phòng, văn hóa giáo dục, giao lưu nhân dân… ngày càng sâu sắc và thực chất.

Nhìn tổng thể, sự tham gia và đóng góp của Việt Nam tại các hội nghị với tâm thế của một thành viên chủ động, tích cực, có trách nhiệm đã cho thấy vai trò và vị thế quan trọng của Việt Nam trong khu vực được các nước ASEAN và các đối tác tôn trọng, đánh giá cao./.