Chẳng biết do đâu, người ta thường ở trong tâm trạng buồn khi nhắc tới người xa xứ? Cũng đúng thôi! Bất luận vì lý do gì ra đi, những người xa xứ cũng đều có chung trong tâm khảm của mình một cái gì đó sâu lắng về quê hương, xứ sở, về cái nơi mình đã dứt áo ra đi. Nỗi nhớ nhung theo năm tháng cứ chất đầy lên, đầy lên, để cho ai đó lại nghẹn ngào mỗi lần nghĩ về Quê cha, Đất tổ.

Nhất là cuối năm, đó là thời khắc buồn nhất của mỗi người xa xứ. Đã từ lâu rồi, và hình như đã trở thành phong tục của người Việt Nam - ngày Tết là dịp để gia đình đoàn tụ với nhau. Cả gia đình quây quần bên mâm cơm của bữa cúng tất niên, cùng nhau thưởng thức những món ăn đậm đà truyền thống dân tộc, kể chuyện rôm rả cho nhau nghe về những gì đáng nhớ của năm đã qua, và chắc chắn sẽ không bao giờ quên nhắc đến người xa quê, xa xứ. Họ có biết đâu rằng; từ nơi xa, những người xa quê cũng đang đau đáu nhớ về gia đình và người thân của mình, thèm khát được ở bên họ trong những giây phút ấm cúng đó.

Sống ở nơi đất khách quê người, khi con người ta no đủ, hạnh phúc, nỗi khắc khoải sẽ nguôi ngoai phần nào. Nỗi buồn, nỗi nhớ lại càng da diết khôn nguôi nếu ai đó chẳng may không được thành đạt trong cuộc sống, lại bị người dân bản xứ khinh miệt, hắt hủi. Điều tủi hổ đó cứ ám ảnh con người ta, và người xa xứ tự dưng thèm khát một miền quê yên tĩnh của mình, một mái ấm mà nơi đó có những người thân của mình đang chờ đợi.

Cái mảnh đất “bỗng hoá tâm hồn” đó chỉ thực sự trở thành thiêng liêng khi người ta sống ở xa. Thiệt thòi của người xa quê được bù đắp lại bằng một cảm giác mà chỉ có người xa quê, xa xứ mới có thể hiểu được. Đó là nỗi lòng người xa xứ!

Dù đi xa đã bao năm, dù trở về đã bao lần, người xa xứ vẫn cứ rạo rực khi ai đó kể chuyện về quê hương, đất nước của mình, như là khám phá đầu tiên, như là những gì rất mới lạ. Vẫn bâng khuâng mỗi lần trở lại mảnh đất quê hương, bồi hồi như buổi đầu hò hẹn của mối tình trong trắng thuở học trò.

Và không nằm ngoài quy luật ấy, lại một năm cũ sắp qua, một năm mới sắp đến. Tôi lại bắt đầu vấn vương với những suy nghĩ của mình. Đất nước đã quá nhiều đổi thay. Những người sống ở nước ngoài vẫn tưởng cách tân nhưng hình như lại là hoài cổ nhất. Hình ảnh quê hương ăn sâu vào trí não mỗi người là cái gì mộc mạc nhất, đơn sơ nhất, chẳng hiểu sau này liệu người ta có còn giữ được không?

Cuối năm. Nửa đêm. Tôi nhìn ra ngoài trời. Đầy trời tuyết trắng. Bên ngoài trời lạnh lắm! Lòng tôi cũng se lạnh. Tôi tìm mở bài hát mà tôi yêu thích - Quê hương. Tôi nuốt lấy từng lời. Bài hát làm cho lòng tôi ấm lại. Bỗng dưng, tôi thấy mắt mình cay cay. Mười mấy năm rồi vậy mà trong tôi vẫn trinh nguyên cảm giác ấy. Ôi! Nỗi lòng người xa xứ, cuối năm!  (Lâm Hải Phong)