Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh tham dự Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 49

Trong bài báo nhân dịp kỷ niệm Ngày ASEAN (8/8/2016) đầu tiên sau khi Cộng đồng ASEAN chính thức được hình thành (31/12/2015), Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho rằng, đây chính là thời khắc để chúng ta cùng nhìn lại hành trình của Cộng đồng trong gần một năm qua, từ đó có thêm niềm tin tiếp tục vững bước trên chặng đường phía trước.

Gian nan không cản bước tiến

Không ai phủ nhận rằng, thời điểm “khai sinh” ra Cộng đồng ASEAN là lúc giao thời đầy khó khăn, phức tạp. Làn sóng bạo lực cực đoan, khủng bố, xung độ và bất ổn nổi lên không chỉ ở những điểm nóng lâu nay như Trung Đông, châu Phi, Nam Á mà tại cả những khu vực vốn yên bình hơn như châu Âu, châu Mỹ. Bên cạnh đó, các nguy cơ an ninh phi truyền thống và căng thẳng gia tăng gần đây tại Biển Đông khiến dư luận không khỏi lo ngại về nguy cơ xung đột tiềm ẩn…
Thế nhưng, khó khăn, gian nan không làm giảm bước tiến của ASEAN. Trong bức tranh nhiều “màu xám” của thế giới, “Cộng đồng ASEAN đang nổi lên như một điểm sáng khẳng định giá trị trường tồn của hợp tác, đối thoại và hội nhập”, Phó Thủ tướng nhận định.

“Điểm sáng” đó chính là những kết quả thực tiễn mà ASEAN đạt được như Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 49 (AMM-49) và các hội nghị liên quan vừa qua ở Vientiane (Lào). Tại Hội nghị, theo Thứ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung, các nước ASEAN cho rằng dù chỉ hơn nửa năm kể từ khi chính thức thành lập Cộng đồng, ASEAN đã đạt được nhiều tiến độ đề ra.

Cụ thể, ở trụ cột chính trị-an ninh, 140/290 dòng hành động trong Kế hoạch tổng thể 2025 đang được triển khai hiệu quả, làm nổi bật thế mạnh của ASEAN trong việc thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin và các chuẩn mực ứng xử chung.

Về kinh tế, trong khi kinh tế thế giới phục hồi chậm, kinh tế ASEAN vẫn được dự đoán sẽ tiếp tục tăng trưởng khoảng 5%/năm trong thập kỷ tới, cao gần gấp đôi mức tăng trưởng trung bình của thế giới. Trong bối cảnh dòng vốn FDI toàn cầu năm 2014 giảm 16%, FDI vào ASEAN vẫn tăng đều đặn trong 3 năm từ 2013-2015.

Trên bình diện văn hóa - xã hội, với phương châm “hướng tới người dân và lấy người dân làm trung tâm”, lợi ích của Cộng đồng ASEAN hiện hữu ở tất cả các lĩnh vực trong cuộc sống thường ngày, từ giáo dục đến y tế, văn hóa, du lịch, môi trường, an sinh xã hội… Việc ASEAN đặc biệt đề cao phát triển bền vững và ứng phó biến đổi khí hậu cũng thể hiện rõ tầm nhìn vượt thời gian, bảo đảm một tương lai tốt đẹp hơn cho các thế hệ “công dân ASEAN”.

Bên cạnh đó, có thể khẳng định chưa có tổ chức khu vực nào đạt được nhiều thành công như ASEAN trong việc thu hút sự can dự chiến lược của tất cả các nước lớn. Nhờ đó, các cơ chế hợp tác do ASEAN dẫn dắt như ARF, EAS, ADMM+, ASEAN+1, ASEAN+3… vẫn là những khuôn khổ quan trọng hàng đầu trong việc duy trì hòa bình, ngăn ngừa xung đột, tạo thói quen hợp tác, thúc đẩy phát triển. Tại AMM-49, đã có thêm 4 nước ngoài khu vực tham gia Hiệp ước Thân thiện và hợp tác (TAC), 2 quốc gia tham gia quy chế đối tác theo lĩnh vực, đồng thời các nước cũng có những cam kết về chương trình hợp tác với ASEAN trên cơ sở hai bên cùng có lợi…

Khi lợi ích chung lớn hơn sự khác biệt

“Thống nhất trong đa dạng” đã trở thành khẩu hiệu của ASEAN. Thời gian qua, đã có không ít hoài nghi, băn khoăn về sự đoàn kết và đồng thuận của ASEAN. Nhưng bất chấp những tác động không nhỏ từ môi trường bên ngoài, sự phối hợp nhịp nhàng giữa các thành viên trong Cộng đồng đã tạo sức mạnh đoàn kết giúp ASEAN vượt qua sự khác biệt. Bên cạnh nỗ lực tự thân của mỗi nước thành viên, sức mạnh đó còn bắt nguồn từ quyết tâm và sự chung sức, đồng lòng của các nước ASEAN trong việc bảo vệ, gìn giữ những nguyên tắc cốt lõi, cùng chia sẻ và đề cao các giá trị hòa bình, hợp tác và ý thức cùng chung vận mệnh.