I. Khái quát:

- Tên nước: Cộng hòa Liên bang Bra-xin.

- Thủ đô: Bra-xi-li-a (khoảng 2,8 triệu dân). Các thành phố lớn khác: Xao Pau-lu, Ri-u đư Gia-nây-ru, Poóc-tu A-lê-gơ-ru…

- Tôn giáo: 80% theo Cơ đốc giáo.

- Vị trí địa lý: Phía tây bắc, nam và tây có biên giới chung với hầu hết các nước Nam Mỹ (trừ Chi-lê và Ê-qua-đo); phía bắc và đông giáp Đại Tây Dương.

- Diện tích: 8.511.965 km², chiếm 1/2 tiểu lục địa Nam Mỹ.

- Dân số: 207 triệu người (2017).

- Quốc khánh: 7/9 (Ngày Độc lập).

- Ngôn ngữ : Tiếng Bồ Đào Nha.

- Tiền tệ: Đồng Real.

- Tổng thống: Gia-i Bôn-xô-na-rô (Jair Bolsonaro).

- Bộ trưởng Ngoại giao: E-nét-xơ-tu A-ra-ú-dù (Ernesto Araújo).

II. Lịch sử:

- Năm 1531: trở thành thuộc địa của Bồ Đào Nha.

- Ngày 7/9/1822: Tuyên bố độc lập.

- Năm 1888: xóa bỏ chế độ nô lệ.

- Năm 1889: chuyển từ chế độ quân chủ sang chế độ cộng hoà.

- Từ 1964-1989: các chính quyền độc tài quân sự thay nhau cầm quyền.

- Năm 1989, ông Phéc-nan-đu Cô-lu, ứng cử viên của Đảng Phong trào Dân chủ Bra-xin (MDB) trúng cử Tổng thống, chấm dứt 25 năm chế độ độc tài quân sự, khôi phục dân chủ ở Bra-xin.

- Tháng 10/1994, ứng cử viên Đảng Xã hội Dân chủ Bra-xin (PSDB) Phéc-nan-đu En-ri-kê Ca-đô-xu, nguyên Bộ trưởng Kinh tế, thắng cử Tổng thống nhiệm kỳ 1995-1999 và tái đắc cử nhiệm kỳ 1999-2003.

- Tháng 10/2002, ứng cử viên cánh tả Lu-la đa Xin-va thuộc Đảng Lao động (PT) trúng cử Tổng thống (nhiệm kỳ 2003-2007), trở thành Tổng thống thiên tả đầu tiên trong lịch sử Bra-xin và tái đắc cử nhiệm kỳ 2 (2007-2011).

- Tháng 10/2010, ứng cử viên đảng PT, bà Đin-ma Ru-xép (Dilma Rousseff) giành thắng lợi trong cuộc bầu cử Tổng thống nhiệm kỳ 2011-2014, trở thành nữ Tổng thống đầu tiên trong lịch sử Bra-xin và sau đó, tái đắc cử thêm một nhiệm kỳ (nhậm chức ngày 01/01/2015).

- Ngày 31/08/2016, Tổng thống Đin-ma Ru-xép bị Thượng viện phế truất. Cùng ngày, Phó Tổng thống Mi-chen Tê-me đã tuyên thệ nhậm chức và chính thức trở thành Tổng thống Bra-xin cho đến hết nhiệm kỳ của bà Ru-xép (kết thúc ngày 31/12/2018).

- Ngày 01/01/2019, ông Gia-I Bôn-xô-na-rô nhậm chức Tổng thống thứ 38 của Brasil, trở thành lãnh đạo cực hữu đầu tiên giữa chức Tổng thống kể từ khi chế độ dân chủ được khôi phục tại Brasil sau 1985.

III. Chính trị:

Bra-xin là nước Cộng hòa Liên bang, Tổng thống là Nguyên thủ Quốc gia và đứng đầu Chính phủ, được bầu trực tiếp, nhiệm kỳ hiện nay là 4 năm. Quốc hội gồm Thượng viện (81 ghế, bầu cử trực tiếp, nhiệm kỳ 8 năm, phân bổ mỗi bang 3 người và theo các đảng phái) và Hạ viện (513 ghế, nhiệm kỳ 4 năm, được bầu trực tiếp, phân bổ theo dân số ở mỗi bang). Toà án Liên bang Tối cao gồm 11 thẩm phán, do Tổng thống bổ nhiệm.

IV. Kinh tế:

Nền kinh tế Bra-xin lớn nhất khu vực Mỹ Latinh và đứng thứ 8 thế giới, giàu tài nguyên thiên nhiên (sắt, măng-gan, bô-xit, kền, nhôm, u-ra-ni-um, đá quý, gỗ, dầu khí, tài nguyên nước...), sản xuất nông nghiệp lớn thứ hai thế giới, xuất khẩu khoáng sản đứng thứ ba thế giới. Khoa học - công nghệ đạt trình độ cao trong nhiều lĩnh vực sản xuất, nghiên cứu ứng dụng; có nền công nghiệp hàng không, quân sự, cơ khí, chế tạo... khá phát triển.

Tăng trưởng kinh tế Bra-xin những năm gần đây: 2015: -3,8%; 2016: -3,5%; năm 2017, 2018 đạt 1%; năm 2019 đạt 1,1%; năm 2020 dự kiến tăng trưởng âm (-)4% do tác động của đại dịch Covid-19; lực lượng lao động 11,6 triệu người, thất nghiệp 9%. Xuất khẩu hàng năm hiện đạt khoảng gần 200 tỷ USD, chủ yếu là khí đốt tự nhiên, thiếc, kẽm, vàng, bạc, cà phê, đậu tương và sản phẩm từ gỗ; nhập khẩu khoảng 140 tỷ USD, gồm máy móc và phương tiện vận tải, hàng tiêu dùng, nguyên liệu và bán thành phẩm, hoá chất, dầu thô, thực phẩm. Các thị trường chính: Trung Quốc, Mỹ, Ác-hen-ti-na, Cô-lôm-bi-a, Pê-ru. Mỹ là nước đầu tư lớn nhất, tiếp sau là Đức, Nhật, Pháp và Anh.

          V.  Chính sách đối ngoại:

          Bra-xin triển khai chính sách đối ngoại với các ưu tiên tăng cường quan hệ với các nước láng giềng, gia tăng ảnh hưởng với các nước trong khu vực Ca-ri-bê song song với việc tăng cường vị thế và vai trò tại các tổ chức khu vực và quốc tế (tiếp tục đẩy mạnh vận động cải tổ Liên hợp quốc và các nước ủng hộ Bra-xin trở thành ủy viên thường trực khi HĐBA/LHQ được mở rộng); thúc đẩy tiến trình hội nhập các nước Nam Mỹ trong khuôn khổ hợp tác Liên minh các Quốc gia Nam Mỹ (UNASUR), Khối Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR), Tổ chức các nước Châu Mỹ (OAS), tăng cường hợp tác trong BRICS. Bra-xin là thành viên của Liên hợp quốc, WTO, Hiệp hội Liên kết Mỹ Latinh (ALADI), nhóm BRICS, Tổ chức các nước Châu Mỹ (OEA), Liên minh các Quốc gia Nam Mỹ (UNASUR), Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR), Nhóm 77, G20, Diễn đàn Hợp tác Đông Á – Mỹ Latinh (FEALAC)...

          VI. Quan hệ với Việt Nam:

Quan hệ song phương Việt Nam - Bra-xin phát triển tốt đẹp thời gian qua. Hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 8/5/1989. Ta mở Đại sứ quán tại Bra-xí-li-a năm 2000 trên cơ sở nâng cấp Tổng Lãnh sự quán lập tại Thành phố São Paulo (1998); Bra-xin mở Đại sứ quán ở Hà Nội (1994). Hai nước đã thành lập nhóm Nghị sỹ Hữu nghị với Việt Nam tại Hạ viện Bra-xin (tháng 9/2019).

Năm 2019, kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam – Bra-xin đạt mức kỷ lục 4,89 tỷ USD, tăng 10,1% so với 2018, đưa Bra-xin trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam tại khu vực Mỹ Latinh và thứ hai tại Châu Mỹ (sau Hoa Kỳ). Trong đó, ước tính Việt Nam xuất khẩu sang Bra-xin đạt 2,15 tỉ USD và Việt Nam nhập khẩu từ Bra-xin 2,75 tỉ USD.

Năm 2020, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, kim ngạch thương mại hai chiều có phần giảm sút, cụ thể trong 7 tháng đầu 2020 đạt 2,38 tỷ USD, giảm 12,25% so với cùng kỳ 2019, trong đó xuất khẩu đạt 970 triệu USD (giảm 20,34%) và nhập khẩu đạt 1,41 tỷ USD (giảm 5,67%)./.

Tháng 12/2020