CỘNG HOÀ CÔ-XTA RI-CA VÀ QUAN HỆ VỚI VIỆT NAM
I. KHÁI QUÁT :
- Tên nước: Cộng hoà Cô-xta Ri-ca (República de Costa Rica).
- Thủ đô: Xan Hô-xê (San Jose, khoảng 302 ngàn dân); cỏc Thành phố lớn khác: Pun-ta-rê-nát (Puntarenas, 102 ngàn dân), Li-môn (Limon, 90 ngàn dân).
- Diện tích: 51.100 km2.
- Khí hậu: xích đạo, nóng, độ ẩm cao ở vùng đồng bằng ven biển; lạnh ở vùng cao nguyên.
- Dân số: 4.075.261 người (7/2006).
- Tôn giáo: Thiên chúa giáo (69%), Đạo Tin lành (18%).
- Ngôn ngữ: Tiếng Tây Ban Nha.
- Tiền tệ: Đồng Cô-lông (511,3 Colón = 1 USD, 2006).
- Quốc khánh: 15/9/1821 (Ngày độc lập).
- Tổng thống: Tiến sĩ Ô-xca A-ri-át Xan-chét (Oscar Arias Sanchez, nhậm chức 8/5/2006)
- Bộ trưởng Ngoại giao và Tôn giáo: Bru-nô Xta-nô (Bruno Stagno, từ 25/3/2006).
II. LỊCH SỬ :
- Trước khi thực dân Tây Ban Nha phát hiện ra năm 1501, các bộ lạc thổ dân da đỏ Guaymi sinh sống ở lãnh thổ Cô-xta Ri-ca hiện nay . Trong thời kỳ thực dân Tây ban nha đô hộ, Cô-xta Ri-ca thuộc địa phận Goa-tê-ma-la.
- Năm 1821, Cô-xta Ri-ca tách ra khỏi Goa-tê-ma-la và tuyên bố độc lập.
- Từ 1822-1855, Cô-xta Ri-ca nhiều lần nhập vào và tách ra khỏi Liên bang Trung Mỹ.
- Từ 1870-1948, Cô-xta Ri-ca trải qua ba cuộc chính biến lớn dưới khẩu hiệu bảo vệ Hiến pháp, quyền bầu cử tự do của công dân trước gian lận bầu cử vào các năm 1917, 1919 và 1948.
- 1/12/1948, đảng Tự do quốc gia (PLN) theo khuynh hướng xã hội dân chủ do Jose Figueres Ferrer đứng đầu lên cầm quyền, thông qua hiến pháp mới năm 1949, tuyên bố theo đuổi chính sách hoà bình trung lập, xoá bỏ quân đội, chỉ duy trì lực lượng cảnh vệ. Kể từ đó đến năm 2002, lực lượng xã hội dân chủ mà đại diện là PLN và lực lượng dân chủ thiên chúa giáo cùng phe bảo thủ thuộc đảng Thống nhất Quốc gia (PUN), đảng Đoàn kết xã hội Thiên Chúa giáo (PUSC) thay nhau nắm quyền ở Cô-xta Ri-ca.
- Vào Thế kỷ XXI, chế độ lưỡng đảng cầm quyền suy yếu và được thay thế bằng chế độ chính trị đa đảng trước sự phát triển mạnh mẽ của các đảng phái không truyền thống trong trào lưu chung của các nước Mỹ Latinh như đảng Hành động công dân (PAC), Phong trào Giải phóng (ML), đảng Phong trào Mặt trận Rộng rãi (PFA). Bầu cử năm 2006, PLN chỉ giành thắng lợi với 25% trong khi PAC đạt hơn 24%, PUSC chỉ đạt 5%, ML đạt 8% số phiếu.
III. CHÍNH TRỊ :
- Thể chế nhà nước: Cô-xta Ri-ca theo chế độ Cộng hoà Tổng thống. Tổng thống là Nguyên thủ quốc gia và đứng đầu Chính phủ, được bầu trực tiếp thông qua tuyển cử, nhiệm kỳ 4 năm, không được tái cử 2 nhiệm kỳ liên tiếp. Có hai Phó Tổng thống. Nội các gồm 15 Bộ trưởng (trong đó có 1 Phó Tổng thống).
- Cơ quan lập pháp: Quốc hội một viện gồm 57 nghị sĩ, bầu cử trực tiếp, nhiệm kỳ 4 năm.
- Cơ quan tư pháp: Toà án tối cao gồm 22 Thẩm phán, do Quốc hội bầu, nhiệm kỳ 8 năm. Toà án các cấp.
- Các đảng phái chính trị: đảng Thống nhất Xã hội Thiên Chúa giáo (PUSC), đảng Quốc gia Tự do (PLN), đảng Hành động Công dân (PAC), đảng Phong trào Tự do (PML), đảng Phong trào Mặt trận Rộng rãi (PMA), đảng những người Cô-xta Ri-ca Đổi mới (PRC).
IV. KINH TẾ :
Cô-xta Ri-ca thực hiện chủ nghĩa tự do kinh tế mới, coi trọng thu hút đầu tư nước ngoài và tích cực tham gia các hoạt động hợp tác kinh tế, thương mại khu vực Trung Mỹ; các ngành kinh tế chủ chốt: nông nghiệp, chăn nuôi và công nghiệp chế biến thực phẩm, công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, du lịch, dịch vụ, thương mại và y tế.
Một số số liệu cơ bản:
2005 2006
GDP (tỷ USD) 44,5 48,77
GDP/ đầu người (USD) 10.316 12.000
Tăng trưởng GDP (%) 4,2 4,7
Lạm phát (%) 13,2 12,1
Thất nghiệp (%) 6,0 6,6
FDI (triệu USD) 609
Nợ nước ngoài (triệu USD) 3 633
Xuất khẩu (tỷ USD) 7,0 7,9
Nhập khẩu (tỷ USD) 8,9 10,8
- Xuất khẩu: linh kiện điện tử, chuối, cà-phê, hàng dệt, quần áo, hoa quả, đồ trang sức, hoa, thiết bị nhỏ, tôm...; nhập khẩu: máy móc, phương tiện giao thông, hàng tiêu dùng, nguyên vật liệu, hoá chất, sản phẩm dầu lửa, phân bón... Thị trường: Mỹ, Châu Âu, Mê-hi-cô, Trung Mỹ, Nhật Bản và Vê-nê-xu-ê-la.
V. CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI :
Cô-xta Ri-ca thực hiện chính sách đối ngoại trung lập và tích cực thúc đẩy quá trình hoà bình trong khu vực. Trong cuộc xung đột giữa Mỹ và lực lượng Contras với Chính phủ Xan-đi-nô ở Ni-ca-ra-goa, Cô-xta Ri-ca duy trì chính sách trung lập và năm 1987 đã đưa ra kế hoạch hoà bình ở Trung Mỹ. Năm 1989, nhân kỷ niệm 100 năm nền dân chủ đất nước, Cô-xta Ri-ca đã triệu tập Hội nghị Thượng đỉnh các nước châu Mỹ để bàn về các vấn đề phát triển, giải trừ quân bị, dân chủ, phòng chống ma tuý, nợ nước ngoài, nạn phá rừng ở khu vực.
Tháng 6/2007, Cô-xta Rica cắt quan hệ ngoại giao với Đài Loan, lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc.
Cô-xta Ri-ca là thành viên Liên hợp quốc (được bầu làm Uỷ viên không thường trực HĐBA/LHQ khoá 2008-2009), Tổ chức các nước Châu Mỹ, Hệ thống Kinh tế Mỹ Latinh, Thị trường Tự do Trung Mỹ.
VI. QUAN HỆ VỚI VIỆT NAM :
Hai nước lập quan hệ ngoại giao ở cấp Đại sứ ngày 24/4/1976. Đại sứ quán Việt Nam tại Pa-na-ma kiêm nhiệm Cô-xta Ri-ca. Tháng 5/2006, Đại sứ Việt Nam tại Pa-na-ma, Đặc phái viên của Chủ tịch nước đã dự lễ nhậm chức Tổng thống đắc cử Ô-xca A-ri-át Xan-chét.
Phó Thủ tướng, BTNG Phạm Gia Khiêm và Bộ trưởng Ngoại giao và Tôn giáo Cô-xta Ri-ca Bru-nô Xta-nô có cuộc gặp bên lề ĐHĐ/LHQ 62 tại New York (9/2007), khẳng định hai nước ủng hộ lẫn nhau ứng cử làm Uỷ viên không thường trực HĐBA/LHQ khoá 2008-2009; trao đổi các biện pháp thúc đẩy quan hệ song phương và các vấn đề cùng quan tâm.
Quan hệ kinh tế thương mại giữa hai nước hầu như chưa có gì.
Tháng 10/2007
Back Top page Print Email |