BỘ NGOẠI GIAO
     ----------

TƯ LIỆU CƠ BẢN
CỘNG HOÀ ÁC-HEN-TI-NA

I. Khái quát:

-Tên nước: Cộng hòa Ác-hen-ti-na (República Argentina).

-Thủ đô: Bu-ê-nốt Ai-rết (Buenos Aires).

-Vị trí địa lý: ở Nam Mỹ, Bắc giáp Bô-li-vi-a và Pa-ra-goay, Đông giáp Bra-xin, U-ru-goay và Đại Tây Dương; Nam và Tây giáp Chi-lê.

-Diện tích: 3.761.274 km2 (bao gồm phần lục địa, vùng đất Nam Cực, các đảo Nam Đại Tây Dương và Mũi Đất Lửa), riêng phần lãnh thổ lục địa là 2.780.092 km2, lớn thứ hai Mỹ La-tinh (sau Bra-xin), có thủ đô, 23 tỉnh và 1 vùng lãnh thổ.

-Khí hậu: Phong phú, từ cận nhiệt đới đến hàn đới.

-Dân số: 42 triệu (2011)

-GDP: 435,2 tỉ USD, đứng thứ 3 tại khu vực Mỹ Latinh và 27 trên thế giới (2011)

-GDP đầu người: 10.361 USD/năm (2011)

-Tôn giáo: 92% theo Công giáo.

-Ngôn ngữ: Tiếng Tây Ban Nha. Tiền tệ: Đồng Pê-xô, tỉ giá 3,5 Pê-xô = 11 USD.

-Quốc khánh: 25/5/1810

-Tổng thống: Bà Cri-xti-na Phéc-nan-đết đê Kít-nơ (Cristina Fernandez de Kirchner).

-Ngoại trưởng: Ông Éc-tô Ti-mờ-man (Hector Timerman).

II. Lịch sử:

- 1516: Tây Ban Nha xâm chiếm làm thuộc địa.

- 25/5/1810: nhân dân tỉnh Bu-ê-nốt Ai-rết tiến hành cuộc “Cách mạng tháng 5” mở đầu cuộc đấu tranh giành độc lập.

- 9/7/1816: Tuyên bố độc lập và lập chính thể cộng hoà.

- 1829: Bắt đầu thời kỳ độc tài quân sự kéo dài.

- 1946-1955: Tổng thống Pê-rôn (1946-1955) thuộc Đảng Công lý và Phong trào Pê-rô-nit (Peronismo) cầm quyền, tiến hành quốc hữu hóa, công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu, tăng cường và cải thiện điều kiện làm việc.

- 1982: Chiến tranh Ác-hen-ti-na - Anh, tranh chấp đảo Man-vi-nát. 

- 1983: Cuộc bầu cử dân chủ được tổ chức, đưa Tổng thống An-phôn-sin của Liên minh Nhân Dân Cấp tiến (trung hữu), lên nắm quyền.

- 7/1989: Lãnh tụ Đảng Công lý Các-lốt Xa-un Mê-nêm trúng cử Tổng thống.

- 1999: Ứng cử viên của liên minh đối lập Phéc-nan-đô Đê la Rua thắng cử.

- 20/12/2001: Tổng thống Đê la Rua từ chức vì khủng hoảng kinh tế-xã hội. Ông Rô-đơ-ri-ghết Xa được bầu làm Tổng thống lâm thời. Ngày 1/1/2002: Quốc hội Ác-hen-ti-na đã bầu ông Ê-đu-ác-đô Đoan-đê giữ chức Tổng thống.

-  5/2003: Ứng cử viên Đảng Công lý Nê-xtô Kít-nơ trúng cử Tổng thống.

- 10/2007: Bà Cri-xti-na Phéc-nan-đết đê Kít-nơ, phu nhân của Tổng thống Nê-xtô Kít-nơ, ứng cử viên Đảng Công Lý trúng cử Tổng thống nhiệm kỳ 2007-2011, trở thành nữ Tổng thống đầu tiên do dân bầu trong lịch sử Ác-hen-ti-na và chính thức nhậm chức vào ngày 10/12/2007. Ngày 23/10/2011, bà Cri-xti-na Phéc-nan-đết đê Kít-nơ tái đắc cử Tổng thống Ác-hen-ti-na nhiệm kỳ 2011-2015.

III. Chính trị:

Ác-hen-ti-na theo chế độ Cộng hoà. Tổng thống được bầu qua phổ thông đầu phiếu trực tiếp, là Nguyên thủ quốc gia và đứng đầu Chính phủ, nhiệm kỳ 4 năm và có thể tái cử một nhiệm kỳ tiếp theo.

Quốc hội bao gồm hai nghị viện. Thượng nghị viện có 72 Thượng nghị sĩ, do bầu cử trực tiếp, nhiệm kỳ 6 năm, mỗi tỉnh và thành phố Bu-ê-nốt Ai-rết được bầu 3, cứ 2 năm bầu lại 1/3. Hạ nghị viện có 257 Hạ nghị sĩ, do bầu cử trực tiếp, nhiệm kỳ 4 năm, cứ 2 năm bầu lại 1/2.

Toà án Tối cao là cơ quan cao nhất ngành Tư pháp. Tổng thống bổ nhiệm các thẩm phán, Thượng viện phê chuẩn.

IV. Kinh tế:

Ác-hen-ti-na là nền kinh tế lớn thứ 3 ở Mỹ Latinh (sau Bra-xin và Mê-hi-cô), có truyền thống sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi đại gia súc; công nghiệp tương đối phát triển, với các ngành  mũi nhọn như năng lượng nguyên tử, sinh học, điện tử, tin học...

Năm 2011, kinh tế tăng trưởng đạt 7% (khoảng 708 tỉ USD), thặng dư thương mại đạt khoảng 12 tỉ USD (xuất khẩu đạt gần 84 tỉ USD và nhập khẩu đạt gần 72 tỉ USD), dự trữ ngoại tệ đạt trên 50 tỉ USD, lạm phát  9,5% (năm 2010 là 22%) và tỉ lệ thất nghiệp giảm còn 6,7% (so với 7,3% năm 2010).

Hàng xuất khẩu chủ yếu là ngũ cốc, thịt bò, da bò, dầu thực vật, hàng công nghiệp. Hàng nhập khẩu chủ yếu là máy móc, phương tiện vận tải, hoá chất. Các thị trường xuất nhập khẩu chính: NAFTA (Mỹ, Canada, Mexico), EU, MERCOSUR.

Đến nay, Ác-hen-ti-na vẫn tiếp tục quan tâm thúc đẩy quan hệ kinh tế thương mại với các nước châu Á, nhất là với Trung Quốc, Ấn Độ và ASEAN.

V. Đối ngoại:

Là nước lớn trong khu vực Mỹ Latinh, Ác-hen-ti-na có vai trò quan trọng ở khu vực và quốc tế, có quan hệ ngoại giao với hơn 142 nước, là thành viên của LHQ, Hiệp hội Liên kết Mỹ Latinh (ALADI), Tổ chức các nước Châu Mỹ (OEA), Hệ thống Kinh tế Mỹ Latinh (SELA), Nghị viện Mỹ Latinh (PARLATINO), Nhóm G77, Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR), Hội đồng Hợp tác Kinh tế Thái Bình Dương (PECC), Hội đồng Kinh tế Lòng chảo TBD (PBEC), Liên minh các Quốc gia Nam Mỹ (UNASUR, 5/2008) và Cộng đồng các Nhà nước Mỹ Latinh và Ca-ri-bê (2/2010)./.

VI. Quan hệ với Việt Nam:

Ngày 25/10/1973, dưới chính quyền Pê-rôn, Ác-hen-ti-na lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Tháng 1/1995, Việt Nam lập Đại sứ quán tại Bu-ê-nốt Ai-rết. Tháng 2/1997, Tổng thống Mê-nêm thăm chính thức Việt Nam và khai trương Đại sứ quán Ác-hen-ti-na tại Hà Nội.

Hai bên đã trao đổi nhiều đoàn thăm các cấp, nổi bật về phía Việt Nam có đoàn Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm (9/1999), Bộ trưởng Văn hoá và Thông tin Nguyễn Khoa Điềm (2000), Chủ tịch nước Trần Đức Lương (11/2004), Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An (3/2006), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng (4/2010), Phó trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp Trung ương Lê Thị Thu Ba (2011)… Về phía bạn có các đoàn Bộ trưởng Ngoại giao, Ngoại thương và Tôn giáo Gui-đô Đi Tê-la (6/1996), Tổng thống Các-lốt Mê-nem (2/1997), Bộ trưởng Ngoại giao và Tôn giáo Ếc-tô Ti-mờ-men (3/2012).

Hai nước đã ký kết nhiều Hiệp định, Thoả thuận hợp tác: Khuyến khích và Bảo hộ đầu tư, Hợp tác Kinh tế-Thương mại, Hợp tác Công và Nông nghiệp, Hợp tác Thú y, Tham khảo chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao (1996), Hợp tác Khoa học-Công nghệ, Hợp tác hai ngành Thanh tra (1997), Hợp tác Thể thao (1999), Hợp tác Văn hóa-Giáo dục (2000) và Hợp tác Sử dụng Năng lượng Hạt nhân vào Mục đích Hòa bình (2002), thoả thuận hợp tác về dầu khí giữa PVN và ENARSA, MOU cấp Bộ về hợp tác trong lĩnh vực năng lượng và dầu khí (3/2009). Hai nước đã khôi phục lại hoạt động của Ủy ban Hợp tác liên chính phủ (thành lập từ năm 1999), tiến hành khóa họp II tại Bu-ê-nốt Ai-rết (5/2009). Trong chuyến thăm Argentina của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng (4/2010), hai bên đã ký Hiệp định cấp Chính phủ về Hợp tác Năng lượng, Bản ghi nhớ giữa hai Bộ Ngoại giao về đàm phán kinh tế - Thương mại và Chương trình hợp tác văn hóa giai đoạn 2010-2012 giữa hai Bộ Văn hóa.

Trao đổi thương mại song phương liên tục tăng: năm 2007: 316 triệu USD; năm 2008: trên 400 triệu USD; năm 2009: 634 triệu USD; năm 2010: 917,7 triệu USD (ta xuất được 91,5 triệu USD và nhập 826,2 triệu USD); năm 2011: hơn 1 tỉ USD (ta xuất trên 148 triệu USD và trên 858 triệu USD). Các mặt hàng chính ta xuất khẩu: dệt may, giầy dép, cao su, điện-điện tử, nồi hơi, thiết bị dụng cụ cơ khí, đồ gỗ, phụ tùng xe đạp và xe máy, va-li và túi xách, hàng thủ công mỹ nghệ. Các mặt hàng chính ta nhập khẩu: đậu tương, lúa mì, phụ phẩm gia súc, tân dược, hoá chất, chất dẻo, sợi các loại, nguyên phụ liệu dệt may, máy móc, ô tô, linh kiện ô tô, sữa và sản phẩm sữa, da bò, gỗ, hạt nhựa, thép, rượu vang.

Về đầu tư tại Việt Nam, Ác-hen-ti-na có dự án sản xuất các sản phẩm sinh học (phân bón, thuốc diệt côn trùng, thuốc kích thích rau quả). Đặc biệt, Tập đoàn Công nghiệp Luyện kim IMPSA của Ác-hen-ti-na và Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power) đang xúc tiến các dự án phong điện và thủy điện tại Việt Nam.

Quan hệ trên các lĩnh vực khác như giáo dục, văn hóa, nghệ thuật… cũng được phát triển như tăng cường giao lưu giữa các trường đại học Ác-hen-ti-na với các trường đại học Việt Nam; tổ chức triển lãm tranh ảnh nghệ thuật; bạn thường xuyên cử các đoàn nghệ thuật tham gia biểu diễn tại các kỳ Festival Huế từ 2004 đến nay. Hai bên cũng đã trao đổi một số đoàn nghiên cứu khoa học trong đó có Đoàn năng lượng nguyên tử Ác-hen-ti-na (10/2004); Đoàn Tổ chức nhân chủng học pháp y Ác-hen-ti-na (10/2010) và Đoàn Hội đồng nghiên cứu khoa học và công nghệ (2/2012). Hiện hai bên tích cực trao đổi về việc dựng Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại công viên “CHXHCN Việt Nam” tại Bu-ê-nốt Ai-rết.

Hai bên duy trì sự phối hợp và hợp tác tại các diễn đàn và tổ chức quốc tế mà hai nước đều là thành viên như Liên hợp quốc, Diễn đàn Hợp tác Đông Á - Mỹ Latinh (FEALAC), Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO)...

Tháng 5/2012