KHÁI QUÁT CHUNG
1. Tên
nước: Cộng hòa Dân chủ Liên
bang Nê-pan (Federal
Democratic Republic of Nepal).
2. Thủ
đô: Cát-man-đu (Kathmandu).
3. Quốc kỳ:
4. Ngày
quốc
khánh: Năm 2006, Quốc
hội đã
bỏ ngày Quốc khánh trước đây (09/11/1990), đến nay chưa chọn được ngày
Quốc
khánh mới; Ngày Cộng hòa:
28/5/2008.
5. Diện
tích: 147.181 km2.
6. Dân
số: 29.136.808 người (2020).
7. Vị
trí địa
lý: Nằm trên triền núi phía
Nam dãy
Hi-ma-lay-a, Bắc giáp Trung Quốc (1.236 km), phần còn lại giáp Ấn Độ (1.690 km). Nê-pan là
nước
không giáp biển.
8. Đơn
vị tiền
tệ: Ru-pi Nê-pan (रू), 1 USD = 122 NPR.
9. Thu
nhập
bình quân đầu người: 970 USD
(2018).
10. Dân
tộc: Bờ-ra-man
(Brahman),
Che-tờ-ri (Chetri), Ni-oa (Newar), Gu-răng (Gurung), Ma-ga (Magar),
Ta-mang
(Tamang), Rai (Rai), Lim-bu (Limbu), Sơ-ba (Sherpa), Tha-ru (Tharu),
v.v...
11. Tôn
giáo: Hin-đu (81%), Phật
giáo (11%), Hồi giáo (4%), tôn
giáo khác (4%).
12. Ngôn
ngữ: Tiếng Nê-pan (tiếng
Anh cũng được sử dụng phổ biến).
TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ - KINH TẾ - XÃ HỘI
1. Chính trị:
-
Thể chế nhà nước: Chế độ Dân chủ Đại nghị.
- Nghị viện
Liên bang gồm có hai viện: Hạ viện và Thượng viện. Hạ viện gồm 275 thành
viên,
trong đó 165 ghế được bầu cử trực tiếp theo thể thức đa số đơn thuần và
110 ghế
còn lại được bầu theo tỷ lệ đại diện. Thượng viện có 59 thành viên, theo
hệ
thống bầu cử hỗn hợp, nhiệm kỳ 6 năm, và bầu lại 1/3 cứ sau 2 năm; trong
đó 56
ghế được chia đều cho 7 tỉnh, mỗi tỉnh 8 ghế, phải có ít nhất 3 nữ, một
người
Dalit (dân nghèo), một khuyết tật (hoặc thiểu số); 3 ghế còn lại do Tổng
thống
bổ nhiệm, theo khuyến nghị của chính phủ, ít nhất là 1 nữ.
- Các chính
đảng lớn: Đảng Cộng sản Nê-pan cầm quyền, hợp nhất từ Đảng Cộng sản
Nê-pan
Mác-xít Lê-nin-nít Thống nhất (CPN-UML) và Đảng Cộng sản Nê-pan Mao-ít
Trung
tâm (CPN-MC); Đảng Quốc Đại Nê-pan (NC); và một số đảng nhỏ như Đảng Vì
Nhân
dân Nê-pan (RJP-N); Đảng Diễn đàn Xã hội Liên bang Nê-pan (FSF-N)…Hiến
pháp dân
chủ đầu tiên ban hành ngày 20/9/2015.
-
Các lãnh
đạo chủ chốt hiện nay:
+ Nguyên thủ quốc gia: Bà Tổng thống Bi-đi-a Đờ-vi Ban-đan (Bidya
Devi Bhandari) từ tháng 10/2015;
+ Thủ tướng: Ông Kha-ga
Pờ-ra-sát Sa-ma Ô-li (Khadga Prasad Sharma Oli) từ tháng
02/2018;
+ Chủ tịch Quốc hội: Ông Cờ-rít-sờ-na Ba-ha-đua Ma-ha-ra (Krishna
Bahadur
Mahara) từ tháng 02/2018;
+ Bộ trưởng Ngoại giao: Ông Pờ-ra-đíp Ku-ma Gi-a-va-li (Pradeep Kumar
Gyawali) từ tháng 02/2018.
2. Kinh tế - xã hội:
Nê-pan vẫn
là một trong những nước nghèo và kém phát triển nhất trên thế giới với
khoảng
1/4 dân số sống dưới mức nghèo khổ. Theo IMF, tăng trưởng GDP năm 2019
đạt 7,0%,
lạm phát ở mức 4,6%. Tăng trưởng kinh tế của Nê-pan dự kiến giảm xuống ở
mức
1,5 – 2,8% trong năm tài chính 2020 do ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19.
Công
nghiệp, nông nghiệp đều không phát triển do thiếu điện, nước, hạ tầng
yếu kém.
Nông nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nền kinh tế (1/3 GDP) và là
ngành
nghề chính của trên 70% dân số Nê-pan; các sản phẩm nông nghiệp và chăn
nuôi
chính là lúa gạo, ngô, mía đường, khoai, trâu bò…Công nghiệp chủ yếu là
chế
biến nông sản với các sản phẩm là chế biến mía đường sữa, sợi thuốc lá…
Nê-pan
có tiềm năng thủy điện rất lớn (42.000 MW), nhưng chưa được khai thác,
hàng năm
sản lượng chỉ đạt khoảng 643 MW, chưa đáp ứng một nửa nhu cầu cả nước và
phải
nhập hầu hết từ Ấn Độ.
QUAN HỆ VIỆT NAM - NÊ-PAN
1. Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao
với Việt
Nam: 15/5/1975
2. Khuôn khổ quan hệ: Quan
hệ ngoại giao
3.
Những mốc lớn trong quá trình phát triển quan hệ:
- Việt Nam
và Nê-pan thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 15/5/1975.
- Việt Nam
viện trợ cho Nê-pan 50.000 USD để khắc phục hậu quả do động đất 2015.
- Hội Hữu
nghị Việt Nam - Nê-pan được thành lập tháng 9/2014.
- Lãnh sự
danh sự Việt Nam tại Kathmandu được lập tháng 10/2016.
- Thủ tướng
Nê-pan thăm chính thức Việt Nam và dự Đại lễ Phật đản Vesak
tháng 5/2019.
Tháng 6 năm
2020