Thông Tin Cơ Bản Về Niu Di-lân Và Quan Hệ Việt Nam - Niu Di-lân
KHÁI QUÁT CHUNG
1. Tên
quốc gia: Niu Di-Lân (New Zealand)
2. Thủ
đô: Oe-linh-tơn (Wellington)
3. Quốc
kỳ:
4. Quốc
khánh: 06/02/1840
5. Diện
tích: 271.000 km2
6. Dân số: 4,8 triệu người
(5/2020)
7. Vị trí địa lý: Nằm cách Ô-xtrây-li-a
(Australia) khoảng 2.000 km về phía Đông-Nam, qua biển
Tasman; và gần với các quốc đảo Nam Thái Bình
Dương như Phi-gi (Fiji),Tông-ga (Tonga) và Niu
Ca-lê-đô-ni-a (New Caledonia).
8. Đơn
vị tiền tệ: đô-la Niu Di-lân ($),
1 USD = 1,53 NZD (8/2020)
9. Thu
nhập bình quân đầu người: 40.942
USD/năm (2019)
10. Dân
tộc: Dân cư phần lớn gốc Người Châu Âu chiếm 74%;
người Maori 14,9% người Châu Á chiếm 11,9%;
người các nước đảo Nam Thái Bình Dương
chiếm 7,4%.
11. Tôn
giáo: Người theo đạo Cơ đốc chiếm
55,6% dân số; đạo Hindu chiếm 1,5%; đạo Phật
1,3%; đạo Hồi 0,8% và 34,7% không theo tôn giáo nào.
12. Ngôn
ngữ: tiếng Anh, tiếng Maori và ngôn ngữ cử
chỉ Niu Di-lân (dành cho cộng đồng người điếc)
TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ - KINH TẾ
- XÃ HỘI
1.
Chính trị:
-
Người đứng đầu Nhà nước Niu Di-Lân là
Nữ hoàng Anh, được đại diện bởi
Toàn quyền Niu Di-Lân. Toàn quyền được Nữ
hoàng Anh bổ nhiệm trên cơ sở kiến nghị
của Thủ tướng, có nhiệm kỳ 5 năm; có
quyền hạn mang tính nghi lễ, không tham dự vào chính
trị; kiêm chức Tổng tư lệnh danh dự các
lực lượng vũ trang.
-
Thủ tướng và Nội các nắm quyền hành pháp.
Thủ tướng là người có thực quyền cao
nhất trong hệ thống cơ quan hành pháp. Chính phủ
được hình thành từ đảng chính trị
hoặc liên minh đảng giành được đa
số ghế tại Quốc hội thông qua tổng
tuyển cử.
-
Quốc hội nắm quyền lập pháp, chỉ có 01
viện là Viện Dân biểu, gồm 121 ghế (trong đó
có 07 ghế dành riêng cho người Maori), được
bầu 3 năm một lần. Có nhiều đảng
đăng ký hoạt động chính thức, trong đó
các đảng chủ chốt hiện tham gia Quốc
hội gồm các Đảng: Lao động (Đảng
cầm quyền hiện nay); Dân tộc (là đảng
đối lập chính); Đảng Xanh; Niu Di-Lân trước
hết (New Zealand First); Hành động và một số
đảng nhỏ khác.
- Niu
Di-Lân không có Hiến pháp chính thức bằng văn bản
(các quy định của Hiến pháp được
điển hóa trong nhiều đạo luật khác nhau,
nhất là Đạo luật về Hiến pháp năm
1986).
-
Hệ thống tư pháp và tòa án là cơ quan quyền
lực quan trọng, được chia thành 04 cấp: (i)
Tòa án Tối cao là cấp cao nhất và cũng là cấp phúc
thẩm cuối cùng, chính thức thành lập từ
01/01/2004; (ii) Tòa phúc thẩm; (iii) Tòa Thượng thẩm;
(iv) Tòa án Quận. Ngoài 4 loại Tòa án có thẩm quyền
chung nói trên, còn có các Tòa án chuyên ngành như: Tòa án lao
động, Tòa án môi trường, Tòa án Maori và Tòa phúc
thẩm Maori, các Tòa án Quân sự và các cơ quan tài phán khác.
- Các lãnh
đạo New Zealand hiện nay:
+
Toàn quyền: Bà Đam Pat-ty Ret-đi (Dame Patsy Reddy).
+
Thủ tướng: Bà Jacinda Ardern, Lãnh tụ Công Đảng
(Gia-xin-đa A-đơn)
+
Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại
giao: Ông Winston Peters (Guyn-xần Pi-tơ)
+
Chủ tịch Quốc hội: Ông Trevor Mallard (Tre-vờ
Ma-lat)
+
Lãnh tụ đối lập: Ông Todd Muller (Tot Mun-lơ)
2.
Kinh tế-xã hội:
Niu Di-Lân tiếp tục giữ được
đà tăng trưởng tốt. GDP năm 2013 đạt
2,7%, năm 2014 là 3,7%, 2015 đạt 2,4%, 2016 đạt
2,6%, 2017 là 2,8% và dự đoán sẽ giữ mức trung
bình 2,7% - 2,8%/năm trong 5 năm tới. Các đối tác
thương mại chính trong năm 2019 là Trung Quốc (19 tỷ
USD); Úc (17 tỷ USD); EU (15 tỷ NZD); Mỹ (11,5 tỷ USD);
ASEAN (11 tỷ USD). Ngày 25/ 10/2018, Quốc hội Niu
Di-Lân đã thông qua Hiệp định
CPTPP, trở thành quốc gia thứ 5 thông qua Hiệp định
này.
QUAN HỆ VIỆT NAM – NIU
DI-LÂN
1.
Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt
Nam: 19/6/1975.
2.
Khuôn khổ quan hệ: Đối tác Chiến lược (7/2020).
3.
Những mốc lớn trong quá trình phát triển quan hệ:
- Tháng 11/1995, Đại sứ quán Niu
Di-Lân tại Hà Nội và Tổng
Lãnh sự quán tại TP. Hồ Chí Minh được thiết
lập.
- Tháng 5/2003, Việt Nam lập Đại
sứ quán tại Niu Di-Lân.
- Năm 2005,
Việt Nam mở Văn phòng Thương vụ tại
thành phố Óc-lần, đến cuối 2007 chuyển về
Thủ đô Oe-linh-tơn.
- Tháng 9/2009, Việt Nam và Niu
Di-Lân thiết lập quan hệ
Đối tác Toàn diện (9/2009);
- Năm 2013, hai nước ký
Chương trình Hành động giai đoạn 2013-2016 triển
khai quan hệ Đối tác Toàn diện.
- Tháng 3/2015, hai nước ra Tuyên bố
chung nhất trí tăng cường và làm sâu sắc hơn
quan hệ Đối tác Toàn diện hướng tới
Đối tác Chiến lược.
- Tháng 11/2017, hai bên ký Chương trình Hành động
giai đoạn 2017-2020 bên lề Hội nghị Cấp cao
APEC 2017.
- Tháng 7/2020, tại hội đàm cấp
cao trực tuyến, hai nước ra Tuyên bố chung chính
thức nâng cấp quan hệ song phương lên Đối
tác Chiến lược.
4. Quan hệ trên các
lĩnh vực cụ thể:
-
Chính trị: Những năm gần
đây quan hệ hai nước phát triển nhanh, mạnh. Niu
Di-Lân coi trọng quan hệ với
Việt Nam và coi Việt Nam là nhân tố quan trọng trong
chính sách đối với khu vực Châu Á – Thái Bình
Dương. Hai nước thường xuyên trao đổi
đoàn cấp cao.
-
Kinh tế: Kim ngạch
thương mại hai chiều tăng đều qua các
năm, từ 300 triệu USD năm 2009 tới 750 triệu
USD năm 2013 (tốc độ tăng bình quân khoảng
20%/năm). Năm 2014 đạt hơn 800 triệu USD, 2015
đạt hơn 700 triệu USD, 2016 đạt xấp xỉ
707 triệu USD, và 2017 hơn 906 triệu USD tăng 26,6% so với
năm 2016 (nếu tính cả thương mại dịch vụ,
đạt 1,2 tỷ USD trong năm 2017); 2018 đạt gần
1 tỷ USD; 2019 đạt gần 1,1 tỷ USD (tăng 10%
so với 2018); 3 tháng đầu năm 2020 đạt 268,7
triệu USD và hướng tới mục tiêu 1,7 tỷ USD
năm 2020. Việt Nam là đối tác có kim ngạch xuất
khẩu lớn thứ 16 của Niu Di-Lân.
- Văn hóa: quan hệ hợp tác về văn
hóa giữa Việt Nam và Niu Di-Lân thời gian qua vẫn còn hạn
chế do cách xa về địa lý.
-
Các lĩnh vực khác: : Hai bên duy
trì hợp tác chia sẻ thông tin trên các lĩnh vực như
an ninh-quốc phòng, nông nghiệp, lao động...
Tháng 6/2020
Back Top page Print Email |