1.    Khái quát:

- Tên nước: Cộng hòa Liên bang Ni-giê-ri-a (Federal Republic of Nigeria)

- Thủ đô: A-bu-gia (Abuja)

- Vị trí địa lý: ở Tây Phi, Tây giáp Bê-nanh, Đông giáp Sát và Ca-mơ-run, Bắc giáp Ni-giê, Nam giáp vịnh Ghi-nê.

- Diện tích: 923.768 km2.

- Dân số: 174,51 triệu người (7/2013).

- Ngôn ngữ chính thức: Tiếng Anh.

- Đơn vị tiền tệ: Nairas (NGN).

- Tôn giáo: 50% dân số theo đạo Hồi, 40% theo đạo Thiên chúa và 10% theo đạo cổ truyền.

- Quốc khánh: 1/10/1960.

- Tổng thống: Gút-lắc Giô-na-than (Goodluck Jonathan, từ 2010).

- Bộ trưởng Ngoại giao: A-mi-nu Oa-li (Aminu Wali, từ 3/2014).
 
2.    Lịch sử:

- Năm 1849, đế quốc Anh xâm chiếm Nigeria, và đến năm 1914 đặt toàn bộ lãnh thổ Nigeria dưới sự cai trị chung của toàn quyền Anh. Từ năm 1920, nhất là sau chiến tranh thế giới II, phong trào đấu tranh đòi độc lập của nhân dân Nigeria nổi lên mạnh mẽ. Trước tình hình đó, Anh buộc phải để cho Nigeria được tự trị.

- Ngày 1/10/1960, Nigeria được Anh trao trả độc lập. Ông Abukaba Towoga Balawa làm Thủ tướng đầu tiên. Ngày 1/10/1963, Nigeria tuyên bố lấy tên là nước Cộng hoà Liên bang Nigeria, nằm trong Khối liên hiệp Anh.

3.    Chính trị:

a)    Đối nội

- Nigeria theo chế độ đa đảng, có Quốc hội lưỡng viện. Tổng thống đồng thời là người đứng đầu chính phủ, Tổng tư lệnh quân đội vũ trang. Cả nước chia làm 36 bang và 1 đặc khu thủ đô.

- Đảng phái chính trị: Đảng Dân chủ nhân dân (PDP) (Đảng cầm quyền), Đảng Toàn dân (APP) (All Peoples Party), Đảng Liên minh vì Dân chủ (AFD) (Alliance for Democracy) và một số đảng khác.

- Sau khi ông Abacha chết (6/1998), Tướng Abdul Salam Abubakar-Tổng tư lệnh lực lượng vũ trang nhậm chức Tổng thống và thành lập nội các mới gồm cả thành phần dân sự và quân sự. Tháng 12/1998, Nigeria tiến hành bầu cử chính quyền địa phương và tháng 2/1999 bầu cử quốc hội, Đảng Dân chủ nhân dân (PDP) của ông Olusegun Obasanjo (tướng về hưu) giành thắng lợi lớn (181/360 hạ viện và 56/109 thượng viện). Cũng trong năm 1999, Hiến pháp mới được thông qua. Ngày 27/2/1999 Nigeria đã tổ chức tổng tuyển cử bầu Tổng thống theo chế độ dân chủ đa đảng. Ông Olugegun Obasanjo trúng cử và tái đắc cử Tổng thống (4/2003) với 61,9% số phiếu bầu. Tháng 5/2007, ông Umaru Yar’ Adua trúng cử Tổng thống với 70% số phiếu bầu.

- Từ tháng 11/2009, Tổng thống Yar’Adua tạm nghỉ vì lí do sức khỏe, Phó Tổng thống Jonathan tạm thời nắm quyền. Tháng 5/2010, ông Jonathan được bổ nhiệm làm Quyền Tổng thống sau khi ông Yar’Adua từ trần.

- Tháng 4/2011, Nigeria tổ chức các cuộc bầu cử quốc hội và tổng thống. Tổng thống Goodluck Jonathan tái đắc cử với tỷ lệ phiếu bầu 58,9%. Đảng PDP vẫn chiếm đa số với 45/90 trong Thượng viện và 123/360 trong Hạ viện. Tổng tuyển cử sắp tới dự kiến sẽ diễn ra vào 14/02/2015.

- Từ năm 2010, tình hình an ninh, chính trị tại Nigeria diễn biến phức tạp với sự tăng cường hoạt động phá hoại của giáo phái Boko Haram nhằm vào lực lượng quân đội, cảnh sát và cộng đồng Thiên chúa giáo khiến hàng trăm người thiệt mạng. Boko Haram đe dọa sẽ tiếp tục tấn công cho đến khi luật Sharia của người Hồi giáo được công nhận rộng rãi trên toàn Nigeria.

b)    Đối ngoại:

- Nigeria theo đường lối đối ngoại rộng mở, tham gia tích cực vào các sáng kiến và nỗ lực giải quyết xung đột, gìn giữ hoà bình, hợp tác phát triển kinh tế ở khu vực Tây Phi và châu Phi, có vai trò quan trọng trong các tổ chức khu vực và châu lục; các nước lớn như Mỹ, Nhật, EU và Trung Quốc đều rất quan tâm đến tăng cường quan hệ với Nigeria.

- Nigeria là thành viên của nhiều tổ chức khu vực và quốc tế: là thành viên sáng lập ECOWAS, NEPAD, OPEC, thành viên LHQ, Phong trào Không liên kết, Tổ chức các nước Hồi giáo, IMF, AU…Nigeria đã 4 lần đảm nhiệm Uỷ viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

- Tháng 8/2008, sau gần 30 năm tranh chấp, Nigeria đã trao bán đảo Bakassi cho Cameroon theo Hiệp định hoà bình ký kết giữa hai nước tại New York năm 2006 dưới sự bảo trợ của Liên hợp quốc.

4.    Kinh tế:

- Nigeria là nền kinh tế lớn thứ 2 khu vực châu Phi Nam Sahara, có trữ lượng dầu khí lớn nhất châu Phi Nam Sahara (34 tỷ thùng và 2000 tỷ m3 khí đốt tự nhiên) do vậy ngành dầu khí là ngành mũi nhọn của Nigeria, đóng góp tới 95% nguồn thu ngoại hối và phần lớn doanh thu của chính phủ. Các khoảng sản khác: thiếc, quặng sắt, than đá, đá vôi, chì, kẽm, vàng.

- Nigeria giàu tiềm năng phát triển nông nghiệp tuy nhiên ngành nông nghiệp vẫn kém phát triển vì quản lý yếu kém, các chính sách không mang tính khuyến khích của chính phủ cũng như thiếu cơ sở hạ tầng cơ bản. Các sản phẩm nông nghiệp chính gồm có: ca cao, đậu phộng, cọ dừa, ngũ cốc, gạo, cao lương, hạt kê, đậu nành, sắn, cao su và khoai lang.

- Các ngành công nghiệp chính của Nigeria gồm có: chế biến sản phẩm nông nghiệp và khoáng sản, dệt may, vật liệu xây dựng, da giày, hóa chất, phân bón và thiếc. Nigeria là địa điểm trung chuyển hàng hóa quan trọng của khu vực Tây Phi với 4 cảng lớn: Lagos, Warri, Port Harcourt và Calabar.

Một số thông tin kinh tế cơ bản (2013):

- GDP (PPP): 478,5 tỉ USD

- GDP đầu người (tính theo sức mua): 2.800 USD

- Tăng trưởng GDP: 6,2%

 (Theo CIA World Fact Book truy cập 7/4/2014)

5.    Quan hệ với Việt Nam:

a)    Quan hệ chính trị, kinh tế:

- Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao: 25/5/1976. Nigeria mở ĐSQ ở Hà Nội  tháng 7/2007. Ta mở ĐSQ ở Abuja tháng 4/2008. Nigeria ủng hộ ta ứng cử vào Hội đồng nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2014-2016.

- Quan hệ hai nước phát triển tích cực nhất là kể từ sau chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Olusegun Obasanjo (2005). Nigeria mong muốn thúc đẩy quan hệ với Việt Nam trong các lĩnh vực nông nghiệp, thương mại, may mặc, giáo dục…

+ Giáo dục: Nigeria mong muốn cử giáo viên tình nguyện sang dạy tiếng Anh tại Việt Nam theo khuôn khổ của TAC (TAC là một hoạt động tình nguyện mà Nigeria thường triển khai với các quốc gia đang phát triển khu vực châu Phi và Caribe). Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở châu Á bạn triển khai hoạt động hợp tác này.

+ Nông nghiệp: Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ thuộc Bộ KHCN cùng với một số viện nghiên cứu, trường đại học về nông nghiệp của Việt Nam đã ký MOU với Nigeria về hợp tác chuyển giao kỹ thuật nông nghiệp (chuyển giao công nghệ sản xuất và trao đổi chuyên gia về giống cá, lúa, nấm) (4/2011). Tháng 6/2011, 4 chuyên gia nông nghiệp Việt Nam (thuỷ sản, nấm, lúa, cây ăn quả) đã có chuyến đi tham quan khảo sát Nigeria, Benin trong khuôn khổ giai đoạn 1 của MOU nói trên. Năm 2013, đoàn đại biểu bang Kogi sang tham quan mô hình và học hỏi kinh nghiệm trồng lúa tại đồng bằng sông Cửu Long. Viện cây lương thực miền Bắc cũng đã và đang triển khai một số dự án tư vấn và đào tạo về trồng lúa cho bang Benue, hiện đang nghiên cứu khả năng mở rộng hình thức này sang bang Ebonye và một vài bang khác của Nigeria.

- Thương mại: Kim ngạch thương mại song phương năm 2011 đạt 187,5 triệu USD (tăng 16% so với năm 2010); năm 2012 đạt 207,4 triệu USD; năm 2013 đạt 217,8 triệu USD. Ta xuất khẩu chủ yếu là máy vi tính, linh kiện điện tử, gạo, sản phẩm dệt may, máy vi tính, linh kiện điện tử và nhập khẩu chủ yếu là hạt điều, bông, khí gas hóa lỏng.

- Đầu tư, liên doanh: Từ 2008, Công ty VIETKIET (Tp. HCM) đã lập 1 công ty liên doanh sản xuất đồ gỗ gia dụng tại tiểu bang Enugu (7-10 công nhân) và dự định mở rộng sang các dự án mới: xây dựng nhà máy cán bột mỳ, chế biến mỳ ăn liền, sản xuất lồng trại chăn nuôi gia cầm.

b)    Trao đổi đoàn:

- Bạn: Tổng thống Nigeria Olusegun Obasanjo (2005), Quốc vụ khanh Bộ Ngoại giao Nigeria (2005), Bộ trưởng Công thương Nigeria (2009), Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp (2010), Quốc vụ khanh Bộ Thương mại và Đầu tư (2011).

- Ta: Thứ trưởng Ngoại giao Vũ Dũng (2006), Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Cao Đức Phát–Đặc phái viên Chủ tịch nước (2010), Thứ trưởng Bộ Công Thương (2011).

c)    Các hiệp định đã ký:

Hiệp định thương mại (2001), Hiệp định hợp tác Kinh tế, Thương mại, Văn hóa, Khoa học và Công nghệ (2005).

6.    Thông tin CQĐD

ĐSQ Việt Nam tại Nigeria

Số 9, đường River Niger, quận Maitama, Abuja, Nigeria

ĐT: +234 9 8703678

Fax: +234 9 8703679

Email: vnemb.ng@mofa.gov.vn; hoặc dsqvnnigeria@yahoo.com  
                       
ĐSQ Nigeria tại Việt Nam

Số 44/1 phố Vạn Bảo

Khu Ngoại giao đoàn, Hà Nội, Việt Nam

ĐT: 04.37263610/37263611

Tháng 4/2014