BỘ NGOẠI GIAO

                   ---oOo---

TÀI LIỆU CƠ BẢN VỀ NHÀ NƯỚC LIBYA

I. Khái quát:

          - Vị trí địa lý: nằm ở Bắc Phi, Bắc giáp Địa Trung Hải, Đông giáp Ai Cập, Đông Nam giáp Xu-đăng, Nam giáp Chad và Ni-giê, Tây giáp An-giê-ri và Tuy-ni-di.

          - Thủ đô: Tri-pô-li (Tripoli)

- Diện tích đất liền: 1.759.540 km², chủ yếu là sa mạc nhưng giàu tài nguyên và khoáng sản.

          - Dân số: 6,8 triệu người (2019)

          - Tôn giáo: Đạo Hồi (dòng Sunni) được coi là Quốc đạo.

          - Ngôn ngữ chính: tiếng Ả-rập là quốc ngữ. Tiếng Anh, tiếng I-ta-li-a được sử dụng rộng rãi.

          - Quốc khánh: 01/9/1969

          - Thủ tướng: Fayez al-Sarraj (2016)

          - Bộ trưởng ngoại giao: Mohamed Tala Siaha (1/2016)

          II. Chính trị:

Cuối tháng 12/2010, các cuộc biểu tình chống Chính phủ từ một số nước Bắc Phi lan san Libya. Tháng 3/2011, Hội đồng dân tộc chuyển tiếp Libya (NTC) được thành lập tại thành phố Benghazi nhằm lật đổ chế độ của nhà lãnh đạo Ca-đa-phi. Sau gần 8 tháng xung đột, được sự hậu thuẫn về mọi mặt, đặc biệt về quân sự của Mỹ và đồng minh, ngày 20/10/2011, NTC chiếm thành phố Sirte và sát hại ông Ca-đa-phi, nắm quyền kiểm soát toàn bộ đất nước.

Từ đó, do chưa có một lộ trình chính trị rõ ràng, tình hình Libya tiếp tục bất ổn, xung đột vũ trang diễn ra tại nhiều thành phố. Ngày 17/12/2015, dưới sự trung gian hòa giải của LHQ và EU, đại diện hai lực lượng nắm quyền chủ đạo tại Libya gồm Hội đồng Đại biểu (CoR) được bầu tháng 6/2014 đóng tại Tobruk và Đại hội toàn quốc (GNC) được bầu tháng 7/2012 đóng tại Tripoli đã ký một thỏa thuận hòa bình Ma-rốc, theo đó các bên thống nhất thành lập Chính phủ Hòa hợp dân tộc (GNA) với một Hội đồng Tổng thống (PC) gồm 9 thành viên đóng vai trò như một cơ quan quản lý nhà nước trong giai đoạn chuyển tiếp. Tuy GNA đã được thành lập nhưng do Chính phủ Tobruk không đồng ý cụ thể hoá các điều khoản của “Thoả thuận chính trị Libya” nên từ năm 2015 đến nay Libya bị chia cắt hành hai miền Đông - Tây với hai Chính phủ và Quốc hội tồn tại song song, có quân đội riêng và hoạt động theo các khuôn khổ chính trị đối lập. Chính phủ GNA được sự ủng hộ của nhiều nhóm vũ trang độc lập còn Chính phủ Tobruk nhận được sự ủng hộ của Lực lượng Quân đội quốc gia Libya (LNA) của Tướng Khalifa Haftar.

Ngày 4/4/2019, tướng Khalifa Haftar chỉ huy Lực lượng Quân đội quốc gia Libya (LNA) tấn công thủ đô Tripoli – thuộc quyền kiểm soát của Chính phủ đoàn kết dân tộc Libya (GNA). Tình hình Libya kể từ đó đến nay thường xuyên trong tình trạng căng thẳng do các cuộc đụng độ, giao tranh kéo dài giữa LNA và GNA.

          III. Kinh tế:          

Trước chiến tranh, nền kinh tế Libya dựa chủ yếu vào dầu lửa, trữ lượng khoảng 45-50 tỉ thùng, chiếm 95% thu nhập xuất khẩu và 65% GDP. Nền kinh tế gần như phụ thuộc hoàn toàn vào xuất khẩu dầu và khí đốt đã bị ảnh hưởng nặng nề kể từ năm 2014 vì an ninh và bất ổn chính trị, gián đoạn sản xuất dầu (sản lượng dầu năm 2019 giảm từ 1,5 triệu thùng xuống còn 500.000 thùng/ngày) và giảm giá dầu toàn cầu.

Tổng GDP (2018): 48,5 tỷ USD

GDP bình quân đầu người: 7.552 USD

Tốc độ tăng trưởng: 7,9%

          V. Quan hệ Việt Nam – Libya:

          Hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 15/3/1975. Do tình hình an ninh, chính trị của Bạn bất ổn, quan hệ hợp tác giữa hai nước thời gian qua không có nhiều hoạt động nổi bật. Trao đổi thương mại song phương năm 2018 đạt khoảng 23,2 triệu USD, trong đó ta xuất siêu. Tháng 9/2018, ta đã chính thức đóng cửa sứ quán tại Libya.

Trao đổi đoàn:

Các đoàn Việt Nam thăm Libya: Phó Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ (1978); Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Võ Nguyên Giáp (1978 và 1985); Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Trần Quỳnh (1981), Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Huỳnh Tấn Phát (1986);  Chủ tịch Quốc hội Lê Quang Đạo (1989), Chủ tịch HĐNN Võ Chí Công (1990); Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Hà Phan (1995); Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Văn Ngạnh thăm Libya (1999); Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phúc Thanh (2000); Thứ trưởng Quốc phòng Nguyễn Huy Hiệu (3/2004); Thứ trưởng Thương mại Đỗ Như Đính (4/2004); Chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại của Quốc hội Vũ Mão (5/2004); Bí thư TƯ Đảng, Bí thư tỉnh ủy Nghệ An Lê Doãn Hợp (7/2004); Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Lương Trào (4/2005); Thứ trưởng Ngoại giao Vũ Dũng (5/2005); Thứ trưởng Ngoại giao Lê Lương Minh (3/2012).

          Các đoàn Libya thăm ta:  Bộ trưởng Ngoại giao (1995); Thứ trưởng Thứ nhất Bộ Ngoại giao (1997); Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản - Chủ tịch Phân ban Libya Uỷ ban liên chính phủ Libya - Việt Nam (1998); Quốc Vụ Khanh Bộ Ngoại Giao Al-Barani (2007)

          Các Hiệp định/thoả thuận đã ký:

          Hiệp định hợp tác kinh tế, khoa học, kỹ thuật (29/2/1976); Hiệp định thương mại (17/10/1983); MOU hợp tác giữa 2 BNG (31/1/2007); Biên bản UBHH lần thứ 11 (11/2009).

Tháng 3/2020