I. Khái quát:

   - Tên nước : Cộng hòa Ghi-nê (La Respublique de Guinée)

   - Thủ đô: Cô-na-cri (Conakry)

   - Vị trí địa lý : Cộng hoà Ghi-nê nằm ở Tây Phi trên bờ Đại Tây Dương, có biên giới chung với Ghi-nê Bít-xao, Xê-nê-gan, Ma-li, Xi-ê-ra Lê-ôn, Bờ Biển Ngà và Li-bê-ri-a.

   - Diện tích: 245.857 km2

   - Dân số: 10, 057 triệu người (ước tính đến 7/2009)

   - Tôn giáo: Hồi giáo 85%, còn lại theo đạo cổ truyền và Cơ Đốc giáo.

   - Ngôn ngữ: Tiếng Pháp

   - Đơn vị tiền tệ: Fance Guinée.

   - Quốc khánh: 2/10/1958

   - Tổng thống: Xê-cu-ba Cô-na-tê (Sékouba Konaté) (từ 3/12/2009)

   - Thủ tướng: Giăng Ma-ri-ê Đô-rê (Jean-Marie Doré) (từ 1/2010)

   - Ngoại trưởng: A-lếch-xan-đrơ Xê-xê Lô-ua (Alexandre Cece Loua) (từ 1/2009)

               

II. Lịch sử:

   - Từ đầu thế kỷ 19 trở về trước, Ghi-nê là 1 bộ phận của một quốc gia rộng lớn bao gồm cả 1 phần Ma-li và Bờ Biển Ngà hiện nay. Năm 1886 Pháp bắt đầu đánh chiếm Ghi-nê. Nhân dân Ghi-nê dưới sự lãnh đạo của thủ lĩnh Samori Touré đã chiến đấu chống lại thực dân Pháp trong nhiều năm. Năm 1898 thủ lĩnh Samori Touré bị bắt và tới năm 1905 Pháp chiếm hoàn toàn Ghi-nê và đặt Ghi-nê trong khối Tây Phi thuộc Pháp. Sau khi Pháp chiếm Ghi-nê, nhân dân Ghi-nê đã liên tiếp nổi dậy đấu tranh chống ách thống trị của Pháp. Nổi bật nhất là các cuộc khởi nghĩa của nhân dân vùng Fouta.

   - Năm 1947, một nhóm người tiến bộ do Sékou Touré lãnh đạo thành lập Đảng Dân chủ Ghi-nê (PDG). Đảng Dân chủ Ghi-nê nhanh chóng trở thành một lực lượng chính trị quan trọng chống lại chế độ thực dân Pháp. Nhằm giữ thuộc địa sau thất bại ở Đông dương, chính quyền Pháp chủ trương thành lập "Cộng đồng Pháp" ở châu Phi . Ngày 28/9/1958, dưới sự lãnh đạo của Đảng Dân chủ Ghi-nê, nhân dân Ghi-nê đã bỏ phiếu chống lại kế hoạch lập Cộng đồng Pháp trong cuộc trưng cầu dân ý về tương lai của Ghi-nê do chính quyền Pháp tổ chức.

   - Ngày 2/10/1958, Ghi-nê tuyên bố độc lập và thành lập nước Cộng hoà Ghi-nê do Sékou Touré làm Tổng thống. Chính quyền của Tổng thống Sékou Touré theo đuổi chính sách độc lập dân tộc, ủng hộ các phong trào giải phóng châu Phi.

   - Từ năm 1978, Cộng hoà Ghi-nê đổi tên thành Cộng hoà Nhân dân Cách mạng Ghi-nê. Năm 1982, Ghi-nê bình thường hoá quan hệ với Pháp, bắt đầu hợp tác kinh tế và dần dần có quan hệ gắn bó với Mỹ và phương Tây.

   - Tháng 4/1984, sau khi Tổng thống Sékou Touré chết, lực lượng quân sự do Đại tá Lansana Conté đứng đầu  tiến hành đảo chính và lên cầm quyền, đổi tên nước thành Cộng hoà Ghi-nê. Tổng thống Lansana Conté đứng đầu đã tuyên bố thực hiện đường lối phát triển đát nước theo hướng tự do hoá kinh tế (1985), đa dạng hoá quan hệ với các nước, xây dựng hiến pháp mới theo chế độ đa đảng (1990).

   - Tổng thống Lasana Conte tái đắc cử trong cuộc bầu cử Tổng thống các năm 1993, 1998 và 2003.

   - Năm 2006 và đầu năm 2007, tình hình kinh tế chính trị Ghi-nê bị ảnh hưởng nghiêm trọng do các cuộc tổng đình công của các nghiệp đoàn phản đối Chính phủ quản lý yếu kém, đòi Tổng thống Lansana Conté phải từ chức (do vấn đề sức khỏe) và bổ nhiệm một vị Thủ tướng.

   - Ngày 22/12/2008, Tổng thống La-sa-na Côn-tê qua đời. Một nhóm lực lượng quân đội đã tiến hành đảo chính giành chính quyền. Lãnh đạo nhóm đảo chính là Đại tá Moussa Dadis Camara tuyên bố là Tổng thống mới của Ghi-nê và thành lập chính phủ mới.

   - Ngày 15/02/2010, chính phủ chuyển tiếp gồm 34 thành viên được thành trong đó chính trị gia đối lập kỳ cựu Jean-Marie Dore giữ chức Thủ tướng. Ghi-nê dự kiến sẽ tổ chức bầu cử tổng thống vào ngày 27/6/2010 nhằm thay thế chính quyền quân sự hiện nay.

 

III. Chính trị:

   1 Đối nội:

      - Ghi-nê theo thể chế Cộng hòa Tổng thống

      - Tổng thống được tranh cử nhiều lần. Kể từ năm 2003, nhiệm kỳ của Tổng thống kéo dài 7 năm.

      - Năm 1992, Ghi-nê thực hiện chế độ đa đảng. Hiện nay ở Ghi-nê có hơn 40 đảng phái, trong đó có các đảng chính:

Đảng Thống nhất vàTiến bộ (PUP)

Liên minh Tiến bộ và Đổi mới (UPR)

Liên minh vì tiến bộ của Guinée (UPR)

Liên minh vì Nhân dân của Guinée (UPG)

Đảng Nhân dân Guinée (PPG)

   2. Đối ngoại:

      - Trong những năm 60, 70 Ghi-nê là một trong những nước cách mạng tiến bộ nhất châu Phi. Chính quyền của Tổng thống Sékou Touré thực hiện chính sách đối ngoại tích cực chống thực dân, đế quốc, quan hệ hữu nghị với các nước châu Phi tiến bộ và xã hội chủ nghĩa nên Ghi-nê có uy tín lớn ở châu Phi và trên thế giới. Những năm 80, do khó khăn về kinh tế, phải dựa vào viện trợ của phương Tây, Mỹ và các nước A-rập thân Mỹ, chính quyền Sékou Touré ngày càng có chiều hướng ngả sang Mỹ và phương Tây. Sau khi Tổng thống Lassana Conté lên cầm quyền, Ghi-nê tuyên bố tiếp tục duy trì đường lối đối ngoại Không liên kết nhưng thực chất thân phương Tây và đối với các vấn đề quốc tế lớn Ghi-nê thường tránh bày tỏ lập trường.

      - Ghi-nê là thành viên của KLK, UN, AU, Francophonie, IMF, WB...

 

IV. Kinh tế:

   - Năm 1985, Ghi-nê thực hiện cải cách kinh tế theo hướng đẩy mạnh quá trình tư nhân hoá và chuyển sang cơ cấu kinh tế thị trường, nhà nước chỉ quản lý các ngành kinh tế lớn như năng lượng, viễn thông, khai khoáng.

   - Hiện Ghi-nê đang cố gắng tìm lại hình ảnh và kêu gọi hỗ trợ từ các nhà tài trợ quốc tế như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới (WB), và các nước tài trợ... Trong năm 2008, đồng Fanc Guinée giảm giá mạnh do giá cả các mặt hàng thiết yếu trong nước vượt quá mức tiêu dùng của người dân.

- Nông nghiệp: Ghi-nê có khoảng 9 triệu ha đất trồng trọt ít chịu ảnh hưởng của sa mạc hoá, thuận lợi cho phát triển nông nghiệp. Sản phẩm chính có cà phê, chuối, lúa, ngô, dứa... Do chính sách nông nghiệp không kích thích được sản xuất, nên sản xuất nông nghiệp của Guinée không phát triển. Hàng năm Ghi-nê phải nhập khẩu từ 150.000 đến 200.000 tấn gạo/năm. Ghi-nê sớm thực hiện cải cách kinh tế và từng bước thực hiện cải cách chính trị.

  - Công nghiệp: Ghi-nê là nước giàu tài nguyên khoáng sản. Ghi-nê có trữ lượng bauxite 18 tỉ tấn (chiếm 1/2 trữ lượng thế giới, đứng thứ 2 thế giới về sản xuất bauxite), sắt 13 tỉ tấn, kim cương 5 triệu carats ... Khai thác bô xít là ngành công nghiệp chính của Ghi-nê, sản xuất 12 triệu tấn/năm, ngoài ra còn khai thác vàng, kim cương. Ngành khai thác mỏ chiếm 70% giá trị xuất khẩu của Ghi-nê.

                                GDP (thực tế): 10,64 tỷ USD (2009)

GDP bình quân (thực tế): 1100 USD (2009)

Tăng tưởng GDP: -2,5% (2009)

Cơ cấu kinh tế: nông nghiệp 23,7%, công nghiệp 36,1%, dịch vụ 40,2%

(Theo CIA)            

V. Quan hệ với Việt nam:

   1. Quan hệ chính trị, kinh tế:  

      - Ghi-nê là nước dân tộc chủ nghĩa đầu tiên ở châu Phi có quan hệ ngoại giao với ta (9/10/1958), ủng hộ cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của ta. Ta lập sứ quán thường trú ở Côn-na-cri năm 1960, đến tháng 12/1986 do khó khăn về tài chính nên ta rút sứ quán.

      - Ghi-nê có nhu cầu lớn nhập khẩu một số mặt hàng của Việt Nam như gạo, vật liệu xây dựng, đặc biệt là gạch lát, xi măng, máy nông nghiệp. Ghi-nê rất quan tâm đến mô hình hợp tác ba bên với Việt Nam trong các lĩnh vực nông nghiệp, y tế, giáo dục. Ta đã cử nhiều chuyên gia y tế, giáo dục, nông nghiệp sang giúp Ghi-nê trước năm 1970. Hiện nay ta có 15 chuyên gia và kỹ thuật viên nông nghiệp đang làm việc tại Ghi-nê theo dự án hợp tác 3 bên Việt Nam-Ghinê-Nam Phi.

      - Quan hệ kinh tế-thương mại hai nước ở mức hạn chế 2009, trao đổi thương mại hai bên đạt 42,22 triệu USD (xuất 37,4 triệu, nhập 4,82 triệu). Việt Nam xuất khẩu sang Ghi-nê chủ yếu là gạo, giày dép các loại, mỳ ăn liền, sản phẩm dệt may, mây tre, cói và thảm, sản phẩm gốm sứ, nguyên phụ liệu thuốc lá, sữa và sản phẩm sữa, xe đạp và phụ tùng... và nhập khẩu gỗ và các sản phẩm gỗ, các sản phẩm hóa chất

   2. Trao đổi đoàn:

      - Về phía Việt Nam: Phó Chủ tịch nước Nguyễn Hữu Thọ thăm Ghi-nê (1978); Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình (3/1994), hai nước đã ký Hiệp định hợp tác Kinh tế, Văn hoá, Khoa học kỹ thuật và Thương mại; Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan gặp Phó Tổng thống Ghi-nê bên lề HNCC Pháp ngữ, Canada (10/2008).

      - Về phía Bạn: Tổng thống Sekou Toure đã thăm Việt Nam (1960). Tháng 9/1998, cố vấn Tổng thống Lassana Conte mang th­ư uỷ nhiệm của Tổng thống vào ta mua trầm hương, ta đáp ứng đ­ược một phần số l­ượng bạn yêu cầu. Từ ngày 4-6/5/2006, Đoàn Bộ trưởng Bộ Hợp tác Quốc tế Thierno Habib Diallo thăm Việt Nam, cùng đi có Bà Bộ trưởng Bộ Thương mại, Công nghiệp và doanh nghiệp vừa và nhỏ. Mục đích chuyến thăm nhằm học hỏi kinh nghiệm của Việt nam trong lĩnh vực hợp tác đầu tư với nước ngoài, nông nghiệp và đề nghị được mua gạo của Việt Nam với giá ưu đãi.

   3. Các văn bản ký kết: Hiệp định hợp tác kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật và thương mại, thoả thuận thành lập Uỷ ban về hợp tác giữa hai nước.

   4. Thông tin các cơ quan đại diện:

Đại sứ quán Việt Nam tại Marốc kiêm nhiệm CH Ghi-nê No 27, rue Mezzouda. Souisui.     Rabat.Royaumc Du Maroc Tel:  212 537 659256/659210 Fax: 212 537 659210 Email: vnambassade@yahoo.com.vn

Đại sứ quán Ghi-nê tại Bắc Kinh kiêm nhiệm Việt Nam 2, Xi Liu Jie, San Li Tun, Beijing 100600 Tel: (8610) 65323649/5876/6958      Fax: (8610) 65324957