TÀI LIỆU CƠ BẢN VỀ NƯỚC CỘNG HÒA TRUNG PHI VÀ QUAN HỆ VỚI VIỆT NAM

-----

1. Khái quát:

• Tên nước: Cộng hoà Trung Phi (Central African Republic)

• Thủ đô: Bangui (Băng-ghi)

• Vị trí địa lý: Nước Cộng hoà Trung Phi nằm ở miền Trung châu Phi, Đông giáp Soudan, Tây giáp Cameroon, Nam giáp CHDC Congo và CH Congo, Bắc giáp Chad.         

• Khí hậu: Nhiệt đới, nóng và ẩm.

• Diện tích: 622.984 km²

• Dân số: 5,7 triệu người (7/2018)

• Ngôn ngữ chính thức: Tiếng Pháp, tiếng Sango.

• Quốc khánh: 13/8/1960.

• Tôn giáo: Tín ngưỡng cổ truyền 35%, Thiên Chúa giáo (Cơ đốc) 25%, Tin lành 25%, Hồi giáo 15%.

2. Chính trị:

• Nội các:

• Tổng thống: Faustin Touadera (từ 3/2016)

• Thủ tướng: Firmin Ngrebada (từ 2/2019)

• Bộ trưởng Ngoại giao, Hội nhập châu Phi và các vấn đề Pháp ngữ: Sylvie Temon (từ 12/2018)

• Trung Phi theo thể chế chính trị Cộng hòa bán Tổng thống, theo đó Tổng thống đứng đầu Nhà nước còn Thủ tướng đứng đầu Chính phủ. Quyền lập pháp thuộc kết hợp giữa Quốc hội và Chính phủ.

• Tình hình an ninh tại CH Trung Phi hiện chưa ổn định, có sự tranh giành giữa các đảng phái dẫn đến tình trạng bạo lực. LHQ đã triển khai Lực lượng gìn giữ Hòa bình (MINUSCAR) tại CH Trung Phi từ 2014.

• CH Trung Phi thực hiện đường lối chính trị đa đảng, mở cửa. Trung Phi là thành viên LHQ, Phong trào Không liên kết, Liên minh châu Phi AU, Tổ chức Quốc tế Pháp ngữ (hiện đang bị AU và Francophonie tạm treo quy chế thành viên do bất ổn chính trị) và nhiều tổ chức khác; Trung Phi có quan hệ mật thiết với Pháp và đẩy mạnh quan hệ với Mỹ, phương Tây, Nam Phi, Ma-rốc, Trung Quốc… Trung Phi công nhận nhà nước Israel và Palestine (1989).

3. Kinh tế :

• Trung Phi là một trong những nước nghèo nhất châu Phi. Kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp và lâm nghiệp và khai khoáng. Nông nghiệp chiếm hơn 1/2 GDP, gỗ chiếm 16% thu nhập xuất khẩu và công nghiệp kim cương chiếm 40%. Sản phẩm nông nghiệp có: bông, cafe, sắn, lạc, lúa, ngô, kê... Về khoáng sản ngoài kim cương còn có sắt, mangan, nikel... nhưng sản lượng thấp.

• Hạn chế của Trung Phi là nằm sâu trong lục địa, không giáp biển, hệ thống giao thông lạc hậu, lực lượng lao động trình độ thấp. Trước khủng hoảng, chính phủ Trung Phi nỗ lực cải cách nền kinh tế với sự giúp đỡ Ngân hàng Thế giới và Quỹ tiền tệ Quốc tế như cổ phần hóa các doanh nghiệp quốc doanh, đơn giản và tiêu chuẩn hóa Bộ luật Lao động và Đầu tư, tích cực chống tham nhũng, tuân thủ các quy định về đầu tư của Cộng đồng Kinh tế và Tiền tệ Trung Phi (CEMAC).

  Để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, Trung Phi xây dựng “Chiến lược xoá đói giảm nghèo giai đoạn 2008 – 2012” với 4 định hướng lớn gồm: (i) tái thiết đất nước, ổn định an ninh, ngăn ngừa xung đột; (ii) tăng cường vai trò nhà nước pháp quyền; (iii) phát triển và đa dạng hoá nền kinh tế; (iv) phát triển nguồn nhân lực.

  Tuy nhiên, do bất ổn chính trị, kinh tế Trung Phi hiện nay rất ì trệ, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn.

  Một số thông tin kinh tế cơ bản (IMF 2019 - PPP):

  - GDP (PPP): 4,26 tỉ USD; GDP bình quân: 823 USD; Tăng trưởng GDP: 4,5%.

  Quan hệ Việt Nam - Trung Phi:

  - Quan hệ chính trị - ngoại giao: Việt Nam và Trung Phi thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 10/11/2008. Trong quan hệ hợp tác Nam – Nam, Trung Phi coi Việt Nam là nước ưu tiên hàng đầu ở khu vực châu Á để phát triển quan hệ hữu nghị và hợp tác. Trung Phi muốn hợp tác, học hỏi kinh nghiệm của Việt Nam trên các lĩnh vực phát triển nông nghiệp, y tế, giáo dục, khai khoáng, thương mại, công nghiệp, cơ sở hạ tầng và phát huy vai trò của quân đội trong phát triển kinh tế…và mong muốn phát triển hợp tác ba bên với sự hỗ trợ của Tổ chức Quốc tế Pháp ngữ.

  + Trao đổi đoàn: (i) Bạn: Tổng thống Ange Félix Patassé dự cấp cao Pháp ngữ 7 tại Hà nội (11/1997), Bộ trưởng Ngoại giao Kombo Yaya (11/2008), Tổng thống Francois Bozize (5/2009), đoàn Trung Phi do Cố vấn Đối ngoại của Tổng thống Joseph Kiticki tham dự Hội thảo Việt Nam – Châu Phi lần 2 (8/2010); (ii) Ta: đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và PTNT (6/2010).

  - Các văn bản đã ký: hiệp định khung về hợp tác giữa hai nước, Bản ghi nhớ về hợp tác nông nghiệp (5/2009); Biên bản làm việc với các Bộ Quốc phòng, Lao động, Thương binh và Xã hội (8/2010).

  - Quan hệ kinh tế: Kim ngạch thương mại hai nước hạn chế: năm 2019 đạt 67,2 triệu USD. Ta nhập khẩu chủ yếu gỗ và các sản phẩm gỗ (67 triệu USD).

  - Quốc phòng: Hiện Việt Nam đang có 3 sỹ quan tham mưu và liên lạc tham gia Phái bộ gìn giữ hòa bình của LHQ tại CH Trung Phi (Minusca).

Thông tin CQĐD: ĐSQ Việt Nam tại Pháp kiêm nhiệm Trung Phi; ĐSQ Trung Phi tại Pháp kiêm nhiệm Việt Nam.

1.  

   Tháng 8/2020