Màn hình Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ lần thứ 9 theo hình thức trực tuyến. (Ảnh: VGP/ Nhật Bắc)

Tại Hội nghị, các nước hoan nghênh những tiến triển tích cực trong hợp tác nhiều mặt giữa ASEAN và Hoa Kỳ thời gian qua, nhất trí dành ưu tiên cho phối hợp kiểm soát hiệu quả COVID-19 và hỗ trợ lẫn nhau phục hồi bền vững. Lãnh đạo các nước ASEAN hoan nghênh Hoa Kỳ cam kết hỗ trợ nâng cao năng lực y tế, tiếp tục cung cấp vắc-xin, đồng thời kêu gọi Hoa Kỳ tăng cường hợp tác nghiên cứu, phát triển, sản xuất vắc-xin và thuốc điều trị COVID-19.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden khẳng định cam kết coi trọng quan hệ với ASEAN, nhấn mạnh quan hệ ASEAN - Hoa Kỳ có tầm quan trọng đặc biệt với tương lai của khu vực có hơn 1 tỷ dân, cũng như đối với an ninh và thịnh vượng của khu vực Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương; ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong nỗ lực xây dựng cấu trúc khu vực, trật tự khu vực dựa trên luật lệ và các giá trị và nguyên tắc nêu trong Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP).

Tổng thống Joe Biden cho biết Hoa Kỳ đã tài trợ hơn 200 triệu đô-la Mỹ cho các nỗ lực ứng phó COVID-19 và cung cấp 40 triệu liều vắc-xin cho các nước trong khu vực, tiếp tục hỗ trợ các nước ứng phó đại dịch và triển khai Sáng kiến Tương lai Y tế ASEAN-Hoa Kỳ. Hoa Kỳ dự kiến sẽ công bố chương trình trị giá 102 triệu đô-la Hoa Kỳ với các sáng kiến mới tăng cường hợp tác với ASEAN.

Trước những diễn biến phức tạp của tình hình khu vực và thế giới, hai bên tái khẳng định tầm quan trọng của duy trì hòa bình, an ninh, ổn định trong khu vực. Hoa Kỳ ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, hoan nghênh ASEAN thúc đẩy hợp tác, đối thoại, xây dựng lòng tin, bảo đảm thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố DOC và xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về luật biển UNCLOS 1982.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị (Ảnh: VGP/Nhật Bắc)

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đề nghị đẩy mạnh quan hệ đối tác chiến lược ASEAN – Hoa Kỳ trên cả 3 khía cạnh, bao gồm an ninh, phục hồi kinh tế - xã hội và phát triển bền vững, bao trùm. Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định sự hiện diện tích cực, xây dựng của các nước lớn, trong đó có Hoa Kỳ, là nhân tố quan trọng đảm bảo hoà bình, hợp tác, phát triển, an ninh trong khu vực. Thủ tướng nêu rõ mọi vấn đề liên quan đến hòa bình, ổn định và cấu trúc an ninh khu vực cần được tham vấn đầy đủ với ASEAN. Thủ tướng đánh giá cao Hoa Kỳ tích cực thúc đẩy hợp tác đa phương, ứng phó với các thách thức toàn cầu nhất là trong những nội dung như phát triển kinh tế số, phát triển xanh và biến đổi khí hậu.

Thủ tướng Phạm Minh Chính bày tỏ cảm ơn sự giúp đỡ kịp thời, thiết thực mà Hoa Kỳ dành cho các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam để ứng phó với COVID-19. Nhân dịp này, Thủ tướng đề nghị Hoa Kỳ tích cực hỗ trợ nâng cao khả năng cảnh báo sớm về các tình huống y tế khẩn cấp thông qua Văn phòng khu vực Đông Nam Á của Trung tâm kiểm soát dịch bệnh (CDC) tại Hà Nội. Thủ tướng cũng đề nghị các doanh nghiệp sản xuất vắc-xin, thuốc chữa bệnh của Hoa Kỳ nhanh chóng cung cấp các hợp đồng mua vắc-xin của các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam.

Đề cập tới phục hồi, Thủ tướng nhấn mạnh cần đẩy mạnh hợp tác khôi phục các dòng chảy thương mại và đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận trở lại thị trường của nhau, đồng thời đề nghị Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ ASEAN thu hẹp khoảng cách phát triển, kết nối vùng miền thông qua các chương trình dự án trong khuôn khổ Đối tác Mê Công-Hoa Kỳ, Sáng kiến hội nhập ASEAN… bổ trợ hiệu quả cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Đối với các điểm nóng về an ninh, trong đó có Biển Đông, Thủ tướng khẳng định tiếp cận xây dựng và hành xử trách nhiệm đóng vai trò quan trọng, giúp hóa giải nguy cơ, đóng góp cho ổn định và phát triển. Thủ tướng bày tỏ trông đợi Hoa Kỳ tham gia tích cực và hợp tác với ASEAN trong đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông, trên tinh thần thượng tôn pháp luật, mọi tranh chấp, khác biệt được giải quyết hòa bình, thông qua các biện pháp ngoại giao, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, khuôn khổ điều chỉnh các hành vi và hoạt động trên biển và đại dương. Thủ tướng mong muốn Hoa Kỳ ủng hộ ASEAN đóng vai trò tích cực trong các nỗ lực tìm kiếm các giải pháp bền vững cho Mi-an-ma.

Kết thúc Hội nghị, hai bên thông qua Tuyên bố của các Nhà Lãnh đạo ASEAN-Hoa Kỳ về Phát triển Số nhằm thúc đẩy chuyển đổi số và thu hẹp khoảng cách số trong ASEAN./.