Ngày 28/2/2022, Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (HĐNQ LHQ) đã tổ chức Phiên thảo luận về tác động của biến đổi khí hậu đối với việc thụ hưởng quyền con người của các nhóm dễ bị tổn thương trong khuôn khổ Khóa họp lần thứ 50. Phiên thảo luận do Chủ tịch HĐNQ Federico Villegas chủ trì với sự tham dự của Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc Michelle Bachelet, đại diện các nước, lãnh đạo các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ và học giả quốc tế trong lĩnh vực quyền con người, biến đổi khí hậu và môi trường.

Tại Phiên Thảo luận, Cao ủy Nhân quyền Bachelet nhấn mạnh biến đổi khí hậu tạo ra cùng lúc khủng hoảng về môi trường sống và về công bằng xã hội. Những nhóm dễ bị tổn thương nhất, bao gồm các cộng đồng ở nông thôn, dân tộc thiểu số, nông dân, phụ nữ, trẻ em, người di cư, người khuyết tật… lại tiếp tục gánh chịu những tác động tiêu cực nhất về quyền con người do biến đổi khí hậu; trong đó trước hết là quyền sống, quyền lương thực, quyền y tế, quyền sử dụng đất đai gắn với giữ gìn bản sắc cộng đồng.

Nhiều phát biểu tại các phiên thảo luận chia sẻ ý kiến của Tổng thư ký LHQ và Cao ủy khẳng định các nền kinh tế phát triển nhất trong nhóm G20 chịu trách nhiệm nhiều nhất về việc phát thải 80% khí nhà kính trên toàn cầu trong khi những nước kém phát triển nhất lại chịu tác động nặng nề nhất. Hỗ trợ tài chính cho ứng phó biến đổi khí hậu cần phải đến được tận những người dân, cộng đồng dễ bị tổn thương; trong đó cần dành riêng 50% ngân sách hỗ trợ tài chính cho ứng phó biến đổi khí hậu để bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương dưới dạng viện trợ không hoàn lại thay vì các khoản vay. Các phát biểu cũng kêu gọi các nước bảo đảm sự tham gia của các cộng đồng, tổ chức đại diện các nhóm dễ bị tổn thương trong xây dựng biện pháp, chính sách về vấn đề này.

Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt, Trưởng đoàn Việt Nam tham dự Khóa 50 HĐNQ LHQ có phát biểu tại Phiên thảo luận nhấn mạnh biến đổi khí hậu đang đặt ra thách thức hiện hữu với các cộng đồng, quốc gia và mọi người dân, nhất là những nhóm dễ bị tổn thương. Cộng đồng quốc tế cần gia tăng thực hiện các cam kết ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường nỗ lực thích ứng và giảm nhẹ, tăng cường hỗ trợ các nước đang phát triển về tài chính, công nghệ và nâng cao năng lực. TLBT khẳng định Việt Nam cam kết và nỗ lực mạnh mẽ nhằm đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050; đồng thời nhấn mạnh cần bảo đảm quá trình chuyển đổi cần diễn ra công bằng, bao trùm, có tiếng nói của người dân, bảo đảm lợi ích tốt nhất của người dân, nhất là các nhóm dễ bị tổn thương. 

Cùng ngày, bên lề Khóa họp, TLBT Đỗ Hùng Việt và Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại Liên hợp quốc, Tổ chức Thương mại thế giới và các tổ chức quốc tế khác tại Geneva đã chủ trì khai mạc “Triển lãm ảnh về các cộng đồng dân tộc và tôn giáo tại Việt Nam: Hòa hợp trong Đa dạng” tại Trụ sở LHQ tại Geneva, Thụy Sỹ với sự tham dự của nhiều Đại sứ, Trưởng Phái đoàn và đại diện các nước, các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ tại Geneva. 

Phát biểu khai mạc, TLBT Đỗ Hùng Việt chia sẻ Triển lãm được tổ chức với mong muốn giới thiệu đến thế giới hình ảnh một đất nước Việt Nam như một đại gia đình với gần 100 triệu thành viên chung sống hòa hợp trong đa dạng. Điều đó được phản ánh qua những nét đặc sắc trong đời sống vật chất cũng như tinh thần của 54 dân tộc anh em, bảo đảm tự do tôn giáo, tín ngưỡng. Sự hòa hợp trong đa dạng cũng được thể hiện trong quan hệ giữa người dân, các cộng đồng ở Việt Nam với môi trường, thiên nhiên.
Điều này không phải là ngẫu nhiên mà là là kết tinh của quá trình chung sống hàng ngàn năm của các cộng đồng dân tộc, tôn giáo ở Việt Nam với sự hiểu biết và tôn trọng, đối thoại và hợp tác để cùng phát triển, tất cả đều chung tay vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Đó cũng là kết quả của nỗ lực thực hiện chính sách đại đoàn kết, bình đẳng và có ưu tiên hỗ trợ những cộng đồng còn gặp khó khăn, như tư tưởng và tầm nhìn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người khai sinh ra nước Việt Nam hiện đại.

Với việc Triển lãm được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 45 năm quan hệ Việt Nam – Liên hợp quốc, TLBT Đỗ Hùng Việt chia sẻ mong muốn của Việt Nam đóng góp chủ động, tích cực, trách nhiệm hơn nữa vào công việc chung của LHQ, trong đó, với tư cách ứng cử viên làm thành viên HĐNQ nhiệm kỳ 2023-2025, Việt Nam khẳng định thông điệp “tôn trọng và hiểu biết”, “đối thoại và hợp tác” và “tất cả các quyền con người cho tất cả mọi người”.

Triển lãm với sự tham gia của nhiều nhiếp ảnh gia Việt Nam, trong khuôn khổ Đề án Hỗ trợ Thông tin, Tuyên truyền về Dân tộc, Tôn giáo đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt sẽ được mở cửa cho cộng đồng ngoại giao các nước và các tổ chức quốc tế tại Geneva trong thời gian Khóa họp lần thứ 50 của HĐNQ từ nay đến hết 08/7/2022.

Phiên thảo luận về tác động của biến đổi khí hậu đối với việc thụ hưởng quyền con người của các nhóm dễ bị tổn thương được tổ chức ngày 28/6/2022 theo yêu cầu của Nghị quyết 47/24 được HĐNQ LHQ thông qua tháng 7/2021. Đây là Nghị quyết do Việt Nam cùng với Philippines, Bangladesh giới thiệu và được HĐNQ thông qua với số lượng nước đồng bảo trợ cao. Bên cạnh yêu cầu tổ chức Phiên thảo luận, tại Nghị quyết 47/24, HĐNQ cũng giao Tổng Thư ký LHQ có báo cáo về vấn đề này, đồng thời thể chế hóa việc thảo luận về tác động biến đổi khí hậu với quyền con người thành hoạt động chính thức, thường niên tại HĐNQ từ năm 2023. Vấn đề biến đổi khí hậu và quyền con người ngày được quan tâm tại HĐNQ trong những năm gần đây. Trong bối cảnh đó, từ năm 2015, khi đang là thành viên HĐNQ nhiệm kỳ 2014-2016, Việt Nam đã tham gia Nhóm Nòng cốt về biến đổi khí hậu và quyền con người cùng Philippines và Bangladesh với nhiều sáng kiến nhằm thúc đẩy HĐNQ xem xét, thảo luận về vấn đề này từ các khía cạnh quyền con người khác nhau, tập trung vào các nhóm dễ bị tổn thương như phụ nữ, trẻ em, người cao tuổi, người di cư… Biến đổi khí hậu và quyền con người tiếp tục được Việt Nam và Nhóm Nòng cốt thúc đẩy tại HĐNQ trong thời gian qua; và là một trong những ưu tiên chính của Việt Nam khi ứng cử làm thành viên HĐNQ nhiệm kỳ 2023-2025, đại diện cho khu vực Châu Á Thái Bình Dương. Tại Phiên họp Cấp cao trong Khuôn khổ Khóa họp thường kỳ lần thứ 49 của HĐNQ (tháng 3/2022), Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã có bài phát biểu quan trọng, khẳng định thông điệp “Tôn trọng và hiểu biết; Đối thoại và hợp tác; Bảo đảm Tất cả các Quyền con người cho tất cả mọi người” và giới thiệu các ưu tiên của Việt Nam khi ứng cử. Việt Nam cũng đã được Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) ủng hộ là ứng cử viên duy nhất của Hiệp hội cho nhiệm kỳ này.