Cuộc họp Quan chức cao cấp (SOM) ASEAN-Anh lần thứ nhất

Trưởng SOM Anh Jenny Bates nhấn mạnh cam kết của Vương quốc Anh tăng cường quan hệ đối tác với ASEAN, ủng hộ Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP) và vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực; khẳng định hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng và phối hợp giải quyết các thách thức toàn cầu, đóng góp tích cực vào hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển ở khu vực.

ASEAN đánh giá cao vai trò quan trọng của Anh là đối tác hàng đầu của các nước ASEAN trong nhiều lĩnh vực khác nhau. 3 quý đầu năm 2021, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Anh với các nước ASEAN đạt 44,2 tỷ USD. Hàng năm, Anh cấp khoảng 375 triệu USD vốn ODA cho khu vực và trao khoảng 200 học bổng Chính phủ Chevening cho sinh viên các nước ASEAN. ASEAN đánh giá cao Anh đã hỗ trợ ứng phó dịch COVID-19 thời gian qua, gồm tài trợ 1 triệu Bảng Anh (GBP) cho Quỹ ASEAN Ứng phó COVID-19 và khoảng hơn 5,3 triệu GBP hỗ trợ nâng cao năng lực y tế và giảm thiểu tác động của đại dịch.

Hướng đến tương lai, ASEAN và Anh nhất trí phối hợp đưa các cơ chế hợp tác trong khuôn khổ quan hệ mới được thiết lập sớm đi vào hoạt động bền vững, hiệu quả, trong đó có soạn thảo Kế hoạch hành động (KHHĐ) giai đoạn 2022-2027, góp phần định hướng và tạo cơ sở thuận lợi để thúc đẩy hợp tác hai bên phát triển thực chất và hiệu quả hơn nữa.

Bên cạnh tiếp tục dành ưu tiên cho kiểm soát đại dịch, ASEAN và Anh nhất trí cùng thúc đẩy phục hồi hướng tới phát triển bền vững. Theo đó, hai bên cam kết phối hợp khôi phục và đẩy mạnh trao đổi thương mại-đầu tư, tăng cường kết nối chuỗi cung ứng, đồng thời nối lại và tăng cường các chương trình hợp tác giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, trao đổi văn hóa, nghệ thuật, thể thao, du lịch, giao lưu thanh niên, sinh viên… nhằm nâng cao hiểu biết lẫn nhau và tăng cường gắn kết người dân hai bên. Cả hai bên cùng đề cao thương mại đa phương, nhất trí phối hợp thúc đẩy liên kết kinh tế khu vực, góp phần đẩy nhanh quá trình phục hồi toàn diện.

ASEAN đề nghị Anh tiếp tục hỗ trợ nâng cao năng lực y tế, bảo đảm cung ứng vắc-xin kịp thời và đầy đủ. Anh cam kết sẽ tăng cường hợp tác với ASEAN trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển xanh và bền vững.

Bày tỏ quan ngại về những diễn biến tình hình khó khăn và phức tạp trong khu vực và trên thế giới, ASEAN và Anh nhất trí cần nỗ lực bảo đảm hòa bình, an ninh, và ổn định ở khu vực, tạo môi trường thuận lợi cho hợp tác và phát triển. Anh khẳng định ủng hộ lập trường của ASEAN về Biển Đông, trong đó có các nỗ lực xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) thực chất, hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982. Anh - ASEAN thúc đẩy đối thoại, hòa giải, hỗ trợ Myanmar sớm ổn định tình hình thông qua hiệp thương, đối thoại.
Phát biểu về chủ đề hợp tác chính trị-an ninh, Đại sứ Vũ Hồ đề nghị Vương quốc Anh cùng các đối tác của ASEAN có cách tiếp cận toàn diện với các vấn đề về chính trị - an ninh trong khu vực. Là đối tác đối thoại mới, ASEAN mong đợi Vương quốc Anh nỗ lực cùng ASEAN xây dựng văn hoá đối thoại, thúc đẩy tinh thần hợp tác trên cơ sở thượng tôn pháp luật. Đại sứ Vũ Hồ cũng cho rằng phát triển hài hoà, bền vững các tiểu vùng khu vực ASEAN, trong đó có tiểu vùng Mê Công là một phần không thể tách rời trong xây dựng nền an ninh toàn diện tại Đông Nam Á. ASEAN trông đợi Vương quốc Anh quan tâm, tăng cường hợp tác với ASEAN trong những nội dung về phát triển tiểu vùng nhất là các vấn đề như quản lý nguồn nước bền vững, bảo vệ môi trường, quản lý thiên tai, biến đổi khí hậu…

Liên quan tới Biển Đông, Đại sứ Vũ Hồ nhấn mạnh xây dựng Biển Đông thành vùng biển hoà bình, ổn định và hợp tác là nghĩa vụ của tất cả các nước trong và ngoài khu vực. Để đạt được mục tiêu này, tôn trọng luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982, bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không, môi trường biển bền vững phải là cơ sở cho mọi hoạt động trên Biển Đông. ASEAN và Trung Quốc đang có những nỗ lực trong việc xây dựng bộ Quy tắc ứng xử COC hiệu lực, hiệu quả phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982, rất mong các đối tác, trong đó có Vương quốc Anh hỗ trợ cho những nỗ lực này.

Kết quả đối thoại lần này sẽ được báo cáo các Bộ trưởng tại Hội nghị sau Hội nghị Bộ trưởng ASEAN – Vương quốc Anh tại Phnom-pênh, Cambodia, tháng 8/2022.