(TG&VN) - Đó là phát biểu của Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc tại Hội thảo "Mở rộng và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại, chủ động hội nhập quốc tế" do Văn phòng Chính phủ tổ chức ngày 20/1/2014 vừa qua.

Tham dự hội thảo có nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Cao Lục, Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh cùng các đại biểu đến từ Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Chính phủ, Văn phòng Quốc hội, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Công Thương, Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư….

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Cao Lục nhấn mạnh, Nghị quyết 01/ NQ-CP của Chính phủ được ban hành đã xác định việc mở rộng và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại, chủ động hội nhập quốc tế là nền tảng, kim chỉ nam cho hoạt động hội nhập quốc tế trong năm 2014. Hội thảo là diễn đàn để các đại biểu, diễn giả đã và đang trực tiếp tham gia chỉ đạo công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế thuộc các cơ quan của Đảng, Nhà nước, bộ, ngành cùng chia sẻ thông tin, trao đổi các công việc đã triển khai và bàn các biện pháp phối hợp tốt hơn trong thời gian sắp tới.

Cơ hội và thách thức đan xen

Trong phát biểu dẫn đề, nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan nhấn mạnh, trong năm 2014, quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam bước vào hành trình mới với hai đặc trưng cụ thể: Thứ nhất là về kinh tế, Việt Nam đang tiến hành các cuộc đàm phán để tham gia thị trường mậu dịch tự do rộng lớn; Thứ hai, Nhà nước ta đã đặt nhiệm vụ hội nhập toàn diện không những về kinh tế mà còn về văn hóa và an ninh chính trị, quốc phòng. Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan nhận định, chúng ta hội nhập trong vị thế đã khác trước, vị thế đã được khẳng định và ngày càng củng cố được “thế chân vạc” về kinh tế - văn hóa - an ninh, chính trị và quốc phòng.

Đồng tình với nhận định trên, trong bài tham luận với chủ đề "Triển khai Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị về Hội nhập quốc tế: Hội nhập trong lĩnh vực an ninh - chính trị", Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc đã chỉ ra những thuận lợi và khó khăn trong quá trình triển khai hội nhập quốc tế về an ninh - chính trị của nước ta. Thuận lợi là do hội nhập quốc tế trở thành xu thế tất yếu. Tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, ASEAN vẫn giữ vai trò trung tâm trong các cơ chế hợp tác an ninh chính trị quan trọng; các nước lớn trong quan hệ cạnh tranh chiến lược vẫn nỗ lực tránh va chạm trực tiếp và xây dựng các cơ chế kiểm soát tình hình, tránh khủng hoảng. Trong khi đó, thành quả của sự nghiệp gần 30 năm đổi mới đã giúp Việt Nam có thế và lực mới, tự tin từ hội nhập kinh tế kinh tế chuyển sang hội nhập quốc tế toàn diện. Quan hệ với các đối tác quan trọng đi vào chiều sâu, hiệu quả hơn.

Thứ trưởng Hà Kim Ngọc cũng nhấn mạnh, Việt Nam đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm quý báu trong quá trình triển khai hội nhập quốc tế. Các bài học thu được từ quá trình đàm phán Hiệp định Thương mại Song phương (BTA) với Mỹ, gia nhập WTO, làm ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ, Chủ tịch ASEAN, hiện đang đàm phán TPP là những kinh nghiệm quan trọng để ta tự tin hội nhập về an ninh-chính trị. Vừa qua, những đóng góp của ta trong việc xây dựng cấu trúc khu vực ổn định, bền vững được các nước đánh giá cao. Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết TW 8 khóa X, chúng ta đã có cách nhìn khách quan hơn, toàn diện hơn. "Như vậy nội lực và kinh nghiệm của ta đã đủ để ta tham gia hiệu quả hơn vào quá trình xây dựng luật chơi chung", Thứ trưởng Hà Kim Ngọc nhận xét.

Về khó khăn, đó là cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn khiến tập hợp lực lượng diễn ra phức tạp, "làm thế nào tránh rơi vào thế bị kẹt là một thách thức lớn". Ở khu vực Đông Á đang tồn tại nghịch lý giữa hợp tác kinh tế và hợp tác chính trị - an ninh: Trong khi các liên kết kinh tế được đẩy mạnh (như RCEP, TPP) thì hợp tác về chính trị và an ninh không theo kịp thậm chí có dấu hiệu thụt lùi. Thêm vào đó là vấn đề tranh chấp lãnh thổ, biển đảo, sử dụng bền vững nguồn nước xuyên biên giới, sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc ở một số nước Đông Á đang ảnh hưởng động lực hợp tác, xói mòn hiệu quả của các cơ chế hợp tác đa phương về chính trị - an ninh khu vực. Đồng thời, quá trình chuẩn bị trong nước còn một số vấn đề tồn tại, một số phương châm hội nhập cũng không còn phù hợp.

Những nhiệm vụ trọng tâm

Bộ Ngoại giao đã và đang tiếp tục phối hợp với các ban, bộ, ngành xây dựng chương trình hành động triển khai Nghị quyết 22 để trình Chính phủ, quán triệt quan điểm chỉ đạo hội nhập trong chính trị - an ninh phải có bước đi lộ trình phù hợp trên cơ sở lấy hội nhập kinh tế làm trọng tâm.

Về triển khai hội nhập trong lĩnh vực chính trị - an ninh, Thứ trưởng Hà Kim Ngọc cho rằng trong thời gian tới có những trọng tâm như sau: Thứ nhất, đẩy mạnh, làm sâu sắc hơn quan hệ chính trị - an ninh với các đối tác, nhất là các đối tác có vai trò quan trọng đối với an ninh phát triển đất nước; tăng cường hợp tác chính trị - an ninh và thúc đẩy lòng tin chiến lược chính là nội hàm mới và quan trọng của các quan hệ đối tác chiến lược và toàn diện so với các khuôn khổ quan hệ đối tác thông thường. Thứ hai, tiếp tục xác định ASEAN là đối tượng quan trọng nhất của hội nhập, tiếp tục củng cố hợp tác, phối hợp chặt chẽ với các nước ASEAN nỗ lực xây dựng Cộng đồng ASEAN và định hướng phát triển Cộng đồng sau 2015, thúc đẩy hợp tác trong các cơ chế khu vực do ASEAN giữ vai trò trung tâm như ASEAN + 1, ASEAN +3, ARF, EAS... Thứ ba, về ngoại giao đa phương, chuyển từ giai đoạn tham gia sang chủ động tích cực đưa ra đề xuất, sáng kiến nhằm phát huy vai trò tại các thể chế đa phương như Liên hợp quốc, ASEAN, APEC, ASEM, phong trào Không liên kết, Cơ chế hợp tác tiểu vùng Mekong... Thứ tư, phát huy hiệu quả của nền ngoại giao toàn diện trên tất cả các kênh: Đảng, Nhà nước, Quốc hội, nhân dân, quốc phòng, an ninh...

Thứ trưởng Hà Kim Ngọc cũng cho biết, Bộ Ngoại giao sẽ tăng cường hỗ trợ, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ban, ngành, địa phương tăng cường sự lãnh đạo của đảng, sự quản lý thống nhất của Nhà nước đối với công tác đối ngoại và hoạt động hội nhập quốc tế.

Về phương hướng phối hợp giữa các bộ, ban, ngành và các địa phương trong thời gian tới, Thứ trưởng Hà Kim Ngọc nhấn mạnh, cần quán triệt, triển khai sâu rộng các chủ trương lớn của đất nước về hội nhập, thực sự đưa Nghị quyết 22 về hội nhập quốc tế đi vào cuộc sống, vào nhận thức của từng người dân cũng như có sự thống nhất trong quản lý và định hướng triển khai. Trong bối cảnh còn chưa đầy 2 năm nữa là hình thành các Cộng đồng ASEAN, cần phải làm cho người dân nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của Cộng đồng ASEAN. Đẩy mạnh sự phối hợp giữa trung ương và các địa phương trong việc nâng cao nhận thức trong lĩnh vực hội nhập về chính trị - an ninh là vô cùng quan trọng.

Tại Hội thảo, đại diện Bộ Công thương, Văn phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng đã có tham luận về việc đàm phán và triển khai các Hiệp định Tự do Thương mại (FTA), về việc khai thác lợi thế và hạn chế bất lợi của các FTA cũng như những tác động của các FTA đối với doanh nghiệp Việt Nam trong hiện tại và tương lai.