Khi nhà khoa học Việt kiều làm giám đốc doanh nghiệp

GS. Nguyễn Đăng Hưng trong một buổi họp mặt VK

Từ nhiều năm qua, ông thường xuyên đi đi về về giữa Bỉ và Việt Nam. Hiện ông đã nghỉ hưu và “định cư” trong một căn biệt thự ở quận 9, TP.HCM.

Nhiều người vẫn cho rằng các nhà khoa học, nhà giáo và văn nghệ sĩ thì ít sâu sát thực tế đời sống thị trường nên thường hay “nghi ngờ” khả năng kinh doanh của họ. “Trên tinh thần đó”, nhân ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10, chúng tôi xin giới thiệu buổi trò chuyện với GS Hưng về “chuyện làm ăn” của ông và công ty Hưng Việt (số 811/40/50 Nguyễn Duy Trinh, P. Phú Hữu Q9, TP Hồ Chí Minh. Tel: 84-8-7437 288):

P.V: - Trước tiên, GS vui lòng giới thiệu khái quát về công ty Hưng Việt Technology mà ông là người sáng lập và đang điều khiển.

GS Nguyễn Đăng Hưng: - Hưng Việt Technology là một doanh nghiệp tư nhân rất trẻ, mới được 3 năm tuổi, chuyên về vẽ họa đồ với sự hỗ trợ của máy tính, thiết kế sản phẩm, thiết bị phức tạp trên không gian 2 hay 3 chiều, mô phỏng sự vận hành của thiết bi trong quá trình sử dụng, mô hình hóa và tính toán sức bền, sức chịu đựng của cấu trúc phức tạp trong điều kiện tải trọng ngặt nghèo. Đây là ngành chuyên môn của tôi vì tôi đã giảng dạy tại Đại học Liège Bỉ ròng rã 40 năm qua.

- Công ty của GS hoạt động trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật, một lĩnh vực đòi hỏi cao về con người. Ông có thể nói thêm về nhân sự và sản phẩm của Hưng Việt?

Mạng lưới phần tử hữu hạn 2D
dùng để mô hình một cấu trúc 3D

- Hưng Việt Technology bắt đầu từ năm 2005 chỉ có 3 thạc sỹ, kỹ sư là cựu học viên chương trình cao học Bỉ-Việt EMMC (ĐH Bách Khoa). Cho đến nay con số đã lên đến 25 thành viên. Tất cả đều khá trẻ, độ tuổi trung bình dưới 27 tuổi. Phương tiện đang sử dụng là phần mềm thiết kế cao cấp CATIA V5, các phần mềm toán cơ cao cấp SAMCEF, ANSYS, NASTRAN…

100% sản phẩm của Hưng Việt được xuất cảng ra nước ngoài, phần lớn là Châu Âu. Khách hàng thường xuyên của chúng tôi là các hãng chế tạo xe hơi Mercedes, BMW, PORSCH, GM, TATA…, các công ty thiết kết cấu trúc hàng không…

- Việt Nam đã gia nhập WTO gần ba năm, ông nghĩ gì về tiêu chí “Chất lượng chuẩn quốc tế sản phẩm hàm lượng trí tuệ cao”? Ông đánh giá thế nào về tình hình các doanh nghiệp kỹ thuật cao tại Việt Nam?

- Có nước nào đề ra chủ trương công nghệ hóa và hiện đại hóa mà không đưa ra tiêu chí như vậy! Chuyện bất hợp lý là ta không đưa ra sớm hơn, nhất là ta không chuẩn bị ngay từ những năm hòa bình vãn hồi tại Việt Nam, để các doanh nghiệp ngày nay có điều kiện thực hiện thuận lợi hơn. Tôi cũng muốn nói đến sự bất cập kéo dài của nền giáo dục Việt Nam dẫn đến tình trạng tụt hậu trầm trọng, đặc biệt trong các lĩnh vực kỹ thuật công nghệ. Nước Việt nam là nước Văn hiến lâu đời, người Việt Nam lại ham học, khéo tay khéo chân, Việt Nam được tiếp xúc nhiều với các nước tiên tiến có nền công nghệ cao, lẽ ra chúng ta phải ngang với Hàn Quốc về trình độ công nghệ, sản phẩm chế tạo có chất lượng quốc tế và hàm lượng trí tuệ cao. Hiện nay ai cũng thấy khiếm khuyết này nhưng việc canh tân cải tổ còn chậm chạp, chưa thấy có bước đột phá tư duy đồng bộ và quyết liệt! Một bộ phận doanh nghiệp nhà nước nắm đa số tài sản quốc gia lại tiếp tục làm ăn thua lỗ vì không đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Các doanh nghiệp tư nhân hầu hết đều phải tự tổ chức huấn luyện và đào tạo nhân sự cần thiết cho mình. Hiện nay Hưng Việt Technology cũng phải tự gánh chịu việc này. Mong thay, Nhà nước có chính sách hợp lý hỗ trợ xu thế này. Doanh nghiệp nào tổ chức được việc huấn luyện nhân sự bài bản, đóng góp được cho xã hội việc dạy tay nghề về công nghệ cao thì có tài trợ hay ít ra giảm thuế thu nhập. Theo tôi, ta nên quan tâm nhiều hơn đến những doanh nghiệp tư nhân, trung bình hay nhỏ. Chính các doanh nghiệp tư hiện nay mới khai thác hợp lý trí tuệ người Việt Nam trong đó có Việt kiều.

- Trong điều kiện hiện nay trào lưu săn lùng chất xám bùng nổ, ông nghĩ gì với sự cạnh tranh trí tuệ này?

- Theo khảo sát của Chính phủ vừa được công bố, có tới 85% sinh viên tìm được việc làm là do tự học nâng cao trình độ, 55-60% là nhờ vào vốn kiến thức về ngoại ngữ và kỹ năng tin học. Còn sinh viên không tìm được việc làm thì có đến 90% là do thiếu kinh nghiệm, không thể hiện được năng lực khi phỏng vấn xin việc.

Như tôi đã nói ở phần trên, công nghệ cao lại càng đòi hỏi huấn luyện bài bản và thời gian đào tạo bài bản cần thời gian dài hạn. Thế mà doanh nghiệp phải tự mình bỏ vốn ra lo đào tạo mà không có sự hỗ trợ của Nhà nứơc thì cũng thấy thiệt thòi!

Thí dụ trường hợp Hưng Việt Technology chúng tôi, nhân sự chủ chốt phải là những học viên đã tốt nghiệp kỹ sư tại Việt Nam, phải theo học và tốt nghiệp xuất sắc chương trình thạc sỹ chất lượng quốc tế Bỉ & Việt EMMC hay MCMC trong 2 năm, phải đi thực tập kỹ năng sản xuất ít nhất thêm 3 tháng tại Châu Âu… “Vốn đầu tư” này phải bao nhiêu năm mới thu hồi lại?

Là lãnh đạo doanh nghiệp, tôi cũng đã phải trực tiếp đối phó với tình trạng khan hiếm trí tuệ cao cấp hiện nay, với trào lưu săn lùng trí tuệ đang bùng nỗ tại Việt Nam nhất là tại TP HCM. Nếu doanh nghiệp không nhanh chóng cải tiến lương bỗng, sắp đặt môi trường làm việc dân chủ, cởi mở, thân thiện thì làm sao giữ lại được những thành viên vừa được đào tạo? Song song với việc bảo đảm ổn định nhân sự, doanh nghiệp còn phải hạ thấp giá thành để cạnh tranh được với Ấn Độ hay Thái Lan. Trong thời buổi vật giá lại tăng nhanh hiện nay, doanh nghiệp đã phải đi tìm lời giải cho một bài toán hóc búa để sống còn.

- Điều khó nhất khi ông tiếp xúc với đối tác là gì?

- Điều khó nhất khi tiếp xúc với các đối tác theo tôi là tạo dựng lòng tin. Lòng tin của những đối tác công nghệ cao lại không những dựa trên uy tín công nghệ và khoa học đã được chứng nghiệm mà còn phải được củng cố thường trực qua giao dịch hằng ngày, tinh thần trách nhiệm trong công việc, chất lượng của sản phẩm sau cùng là việc tôn trọng tuyệt đối kỳ hạn giao hàng.

Tôi có cảm tưởng trong công nghệ cao, sự tín nhiệm của đối tác là cửa ải vô cùng khó khăn, phải vượt qua nhiều thử thách mới có chỗ đứng. Và khi ta trụ được trong giới quí tộc đặc biệt này, những đối tác khác sẽ tìm đến gỏ cửa và rất nhiều cánh sẽ được mở ra…

- Là một doanh nhân trí thức, ông nghĩ về văn hóa doanh nhân?

- Trước khi lấy hưu trí và trở thành doanh nhân tôi là một nhà khoa học, một giáo sư đại học tại Bỉ, một nước rất phát triển. Có lẽ tôi cũng đã là một trí thức vì tôi hằng quan tâm đến thời cuộc, đến xã hội, đến những thăng trầm lịch sử, nhất là lịch sử đất nước tôi - Việt Nam. Tôi đã không ngần ngại dấn thân, tham gia đóng góp cho nền độc lập cũng như sau này cho công cuộc phát triển đất nước, đóng góp về chuyên môn cũng như về quan điểm lập trường trong việc cải tổ giáo dục hay tổ chức nghiên cứu khoa học... Tôi đang phấn đấu để trở thành một doanh nhân thành đạt và tôi ngày càng ý thức thế nào là vai trò của một doanh nhân. Điều chắc chắn là tôi sẽ không bao giờ từ bỏ chức năng trí thức của mình. Phải chăng đó là một hình thức của văn hóa doanh nhân. Doanh nghiệp không chỉ là lợi nhuận, là tăng trưởng mà còn là nhân tố đóng vai trò thiết yếu của xã hội trong giai đoạn hoà nhập toàn cầu, phát triển bền vững.

- Cảm ơn GS đã dành thời gian trao đổi với NVX. Chúc ông thành công.

Anh Minh
(Theo Người Viễn xứ)