Năm Tuất nói chuyện dòng họ nhà Chó

Trong các loài động vật, không một giống nào lại sinh sản được một dòng dõi con cháu dồi dào hơn nó và có tính trung thành như nó. Tuy nhiên, để nuôi được một chú chó ưng ý cũng cần phải biết nó thuộc họ nào, giòng giống nào.

Họ chó (Canidae) gồm chó sói và chó nhà, thuộc bộ ăn thịt, cơ thể có kích thước trung bình (dài 40-160cm), mõm nhọn, tai đứng, rất thính, nghe được cả siêu âm, mũi rất tinh, chi kiểu có ngón: chi trước 5 ngón, chi sau 4 ngón. Ngón có vuốt nhưng không co rút được: vì vậy nên nó không leo trèo và khó giữ mồi lâu. Chó chạy xa và bền nhờ chân dài. Màu sắc lông đa dạng. Chó con mới sinh ra thì nhắm mắt, sau một tháng nó mới mở mắt và bắt đầu đi đứng được. Bộ răng chó có 40 răng. Chó sinh sản khoảng một lần mỗi năm. Chó cái có khả năng dạy chó con. Do yêu cầu tìm mồi nên khứu giác chó rất phát triển. Chúng ăn thịt loài gặm nhấm có hại (chuột). Họ chó gồm 12 giống, có ở tất cả các lục địa trừ Nam cực, đó là:

Chó săn thỏ (Greyhound): là một trong những giống chó cổ nhất. Tính tình ôn hòa, hiền lành ngoan ngoãn, rất yêu mến trẻ em.

Chó Ai Cập (chó Pharaon): là một giống chó được vua chúa cổ Ai Cập xưa nuôi dưỡng. Chó rất khoẻ, lanh lẹn, rất thông minh, thích đùa giỡn và gắn bó với người.

Chó sục lùn (Dandie-diamont-Terrier): chó chỉ yêu quý, trung thành với một chủ thôi. Chó đa nghi với người lạ. Đây là loại chó canh gác nhà tuyệt vời.

Chó sục xanh (Kerry-blue-Terrier): là chó có nguồn gốc từ Irlande. Đây là giống chó săn tốt. Chó hay bắt chước đánh cắn nhau.

Chó chân ngắn (Bassét): tên tiếng Anh có nghĩa là dáng thấp, chân ngắn. Tính tình chó điềm tĩnh. Chỉ có điều chó hơi nặng tai, không nghe được tiếng động từ xa.

Chó cảnh Mêhicô (chó Chihuahua): là giống chó có kích thước vào loại nhỏ nhất, chỉ nặng 0,5 – 3 kg, có nguồn gốc từ Chihuahua (Mexican). Chúng có 2 loại: loại xù và loại mượt. Chó trung thành tuyệt đối với chủ, hiền lành, dễ dữ tợn nếu bị trêu chọc.

Chó sục cảnh sát (Bull-Terrier): chó rất khoẻ và tinh nhanh. Chó dùng để lùa bò trên cánh đồng cỏ trợ lực cho các cao bồi (cow-boy) thời xưa ở Mỹ. Chó được luyện để tìm dấu vết, canh gác rất tuyệt vời.

Chó lớn tai cụp (Mastiff): Chó to, lớn, khoẻ, có kích thước vào loại lớn nhất của chó nuôi. Chó canh gác dễ gây ra sự khiếp sợ. Chó rất dũng cảm nhưng cũng rất bình tĩnh. Chó rất yêu chủ nếu chủ biết yêu mến, chăm sóc chúng.

Chó thon mình Ý (Levrette): giống chó nhỏ, thon mình, nguồn gốc từ Ý. Chó rất kiều diễm, sáng trí và gắn bó với người. Lời nói to hay lỗ mãng có thể gây xúc động sâu sắc đến chó.

Chó lông xù (Puli): chó săn súc vật có nguồn gốc từ Hungari. Chó dễ huấn luyện, thông minh tuyệt vời và gắn bó với một chủ.

Chó tóc Bắc Kinh: rất tinh khôn, can đảm và ngoan ngoãn. Chó biểu thị được sự đau buồn khi phải ly biệt với chủ. Chó rất phàm ăn.

Chó tai cụp lùn Anh (Bouli-dogue): mặc dù chó có hình thù dị dạng, đáng sợ, nhưng tính khí lại hiền lành. Chó rất nhanh trí và thích nô giỡn, ngủ được trong tuyết.

Ở nước ta chó nuôi được cách đây 3-4 ngàn năm trước Công nguyên để giữ nhà và đi săn. Có 3 giống chó chính:

Chó vàng: kích thước trung bình, lông vàng tuyền, thuộc giống chó săn.

Chó mèo: ở miền núi cao, cỡ lớn, tai nhỏ và vểnh.

Chó lào: lông vàng hung, có hai vệt trắng ở trên mắt.

Cả 3 giống đều bắt nguồn từ sói lớn, hiện đang còn sống ở nước ta. Trong thực tiễn, chúng giao phối lẫn lộn và cho các con lai không theo một hướng chọn lọc nào cả, nhằm chỉ để coi nhà và làm thực phẩm.

Sách đỏ Việt Nam có ghi 2 loài là sói đỏ và cáo.

Sói đỏ thuộc thú cỡ lớn. Mõm ngắn, màu đen, tai tròn vểnh. Bộ lông màu hung đỏ. Đuôi xù ngọn nhọn, gốc thắt. Sói ăn thịt thú móng guốc (hươu, nai, hoẵng…) và cả các loài chim lớn (gà, ngỗng…). Sói sống ở rừng, nhất là rừng già. Lúc đói có thể về gần bản làng. Sói đỏ ăn đêm nhưng hoạt động tích cực lúc sáng sớm và chiều tối. Sống đôi hoặc đàn từ 5, 7 đến 10, 15 con.

Cáo: cũng thuộc họ chó nhưng có kích thước trung bình, mõm dài, tai to vành. Bộ lông màu hạt dẻ xỉn. Dưới bụng sắc trắng hồng. Chúng cùng ăn thịt nai, hoẵng… như sói đỏ, sống ở rừng già thành từng đàn từ 15 đến 20 con.

Đây là các loài thú hiếm, cần được bảo vệ.

Văn Hoàng