Dẻo thơm ngô nếp

"Ai ngô đâ... ây... ây".

Đã thành lệ, cứ bảy rưỡi sáng, ba giờ chiều bà bán ngô luộc đi quanh các con ngõ hẻm. Trẻ con, người lớn xúm xít quanh nồi đựng ngô, chọn từng bắp. Có người thích nước ngô luộc, uống luôn tại chỗ cho mát dạ.

Những năm gần đây, đồ ăn thức uống phong phú, thức ăn Tây, Tàu đủ cả, nhưng ngô nếp luộc hoặc nướng vẫn là món quà được ưa chuộng. Từ các bà, các cô thiếu nữ đến trẻ em đều có thể hồn nhiên vừa đi bộ trên vỉa hè, vừa ăn ngô ngon lành. Tôi cũng là dân "nghiền" ăn ngô nếp, "nghiền" hương vị thơm mát dìu dịu của những hạt ngô tròn căng sữa. Mà cũng chỉ có ngô nếp xứ Bắc mới có hương vị hấp dẫn đó. Ngô nếp miền Nam, bắp to dài hơn, hạt cũng to hơn, nhưng vị thơm ngon thì kém hơn. Đứng trên phà ngắm nhìn dòng sông Tiền mênh mông và những liếp vườn xanh mỡ màng, ăn bắp ngô Nam, chợt nhớ cánh đồng đất bãi sông Hồng quê tôi. Ngày nhỏ, tôi đi lọt thỏm trong ruộng ngô, đi bẻ ngô non. Cây ngô cao quá đầu tôi, mỗi cây ôm 2 đến 3 bắp, nhỏ hơn cổ tay tôi. Ngô đem về, chất đầy một góc sân đất để sớm mai bà gánh ra chợ Mễ Sở bán. Tối ấy bà chọn những bắp thật mẩy đều, cho vào "nồi bẩy" (chiếc nồi đồng to, thổi được bảy bát gạo) khao cả nhà một bữa thoả thích. Dưới ánh trăng chúng tôi xúm xít quanh nồi ngô bốc hơi nghi ngút, vừa bóc bẹ ngô, vừa thổi ăn, mồ hôi mồ kê túa cả trên trán, trên má mặt mũi đứa nào đứa nấy đỏ hồng. Những bắp ngô còn "sữa" ngầy ngậy, dẻo thơm, quả là phần thưởng tuyệt vời của bà cho lũ "choai choai" chúng tôi đang độ lớn, sáng sáng phải ăn bánh luộc, làm từ bột mì, không có đường, càng không thể có nhân thịt. Nhưng trong các đặc sản được chế biến từ ngô nếp, hấp dẫn nhất vẫn là ngô nướng. Khác với ngô luộc phải để lại lớp "áo" trong cùng và cả râu ngô để luộc cho ngô thơm mát, ngô nướng phải bóc hết bẹ và râu ngô. Rồi tay này quạt than hoa cho than cháy hồng đều, tay kia xoay bắp cho ngô chín vàng đều, không bị cháy và bị sống. Mùi ngô nướng bay thơm cả góc phố. Những tối mùa đông se lạnh, hương vị ngô nướng càng như hấp dẫn hơn. Nó đã thành nỗi nhớ khi tôi đi công tác ở thành phố Hồ Chí Minh. Trong cái nóng 30⁰C, quạt chạy vù vù, bỗng thèm da diết được về căn phòng quen thuộc dắt con ra đầu ngõ, sà vào hàng ngô nướng, vừa sưởi ấm, vừa tận hưởng vị dẻo, thơm ngọt dịu của ngô nếp ngoài mình.

Tôi ngồi viết những dòng này lại thấy như trước mắt mình bãi ngô xanh mướt dưới chân cầu Long Biên. Giống hệt như tôi ngày xưa, con trai tôi sải chân chạy trên đất bãi. Lần đầu tiên được ngắm nhìn đồng bãi mênh mông, nó lạ lẫm, thích thú khi thấy những bắp ngô non trên thân cây và hoa ngô đang phất phơ trong gió. Người Bắc Biên (Gia Lâm) vẫn chung thuỷ với đất bãi giữa mảnh đất họ đã gắn bó bao đời, chung thuỷ với cây ngô nếp. Ngô vừa bẻ xong, được chở ngay vào nội thành tươi ngon, ngọt thơm hơn ngô từ các tỉnh đưa về đã cách đêm.

Sáng mai, trong dòng xe cộ ồn ã, trong nhịp sống hiện đại của thành phố hôm nay, bạn và tôi sẽ lại thấy người bán ngô luộc đòn gánh trên vai, thong thả đi bộ qua các phố. Chiều về đã thấy lũ trẻ xúm quanh hàng ngô nướng của bà cụ đầu ngõ phố tôi. Những đôi mắt trẻ sáng long lanh, trên khuôn mặt ngây thơ đang hớn hở.

Nét đẹp của văn hoá ẩm thực-truyền thống trong đời sống hàng ngày vẫn đang đi cùng ta như thế...

Nguyễn Quang Dũng