Hỏi: Bạn Nguyễn Thị Hằng, định cư ở Úc có thư hỏi tạp chí Quê Hương về việc xin lại nhà đất trước đây...

Câu hỏi như sau:

Cha tôi được thừa hưởng một khu nhà và đất rộng 611m², trong đó bao gồm 50m² nhà 2 tầng, 330m² nhà 1 tầng và 231m² sân ở thành phố Nam Định. Khu nhà này trong cải tạo công thương nghiệp tư bản tư doanh, Chính phủ đã quản lý một số căn nhà 1 tầng gồm 180,47 m² (có văn bản của Phòng Quản lý Nhà đất, thành phố Nam Định).

Hồi đó, 4 anh chị em chúng tôi còn nhỏ, nên cha mẹ tôi đã cho cửa hàng lương thực phường mượn một phần mặt tiền để làm cửa hàng phân phối gạo cho nhân dân (không có bất cứ giấy tờ văn bản nào).

Năm 1975, cha mẹ tôi vào TPHCM ở với tôi. Sau đó, các gia đình của các anh em tôi đều chuyển hết vào TPHCM. Phần diện tích khoảng 20m² gia đình chúng tôi ở thì mẹ tôi bán cho người khác. Cha mẹ tôi đã lần lượt qua đời vào năm 1994 và 1997.

Hiện 4 anh chị em chúng tôi đều định cư ở Úc và Mỹ. Chúng tôi đều là các con thừa kế theo pháp luật. Nay sau khi nghiên cứu Nghị quyết 755/2005/NQ của UBTVQH về giải quyết nhà đất trong quá trình thực hiện các chính sách quản lý nhà đất và chính sách cải tạo XHCN trước 1/7/1991 thì, số diện tích mà Phòng Quản lý Nhà đất của TP Nam Định đã quản lý thì Chính phủ không trả lại, nhưng chúng tôi muốn xin lại số diện tích đất và nhà không thuộc diện quản lý của nhà nước (mà bị một số hộ dân chiếm dụng). Chúng tôi muốn hỏi:

1. Chúng tôi có được lấy lại số diện tích đó hay không?

2. Nếu đúng với Nghị quyết 755, chúng tôi được lấy lại thì phải làm thủ tục gì?

3. Đối với các hộ chiếm dụng từ trước đến nay thì chúng tôi phải làm gì để yêu cầu họ di dời đi nơi khác?

4. Riêng căn nhà mẹ tôi bán cho chủ mới, lúc đó địa phương yêu cầu phải có chữ ký của cả bốn anh chị em chúng tôi vào văn tự bán nhà. Tuy nhiên, trong số các chữ ký vào văn tự đó có 3 chữ ký giả tên 3 chị em chúng tôi (vì lúc mẹ tôi bán nhà thì 3 chị em đã cư trú ở Úc). Nay chúng tôi muốn khiếu nại sự việc này thì phải làm gì? Và xin hỏi thêm là 3 chị em chúng tôi có được hưởng quyền lợi gì trong việc bán căn nhà đó hay không? Những chữ ký giả mạo đó sẽ được giải quyết ra sao?

Trả lời:

Chào bạn Nguyễn Thị Hằng,

Hoan nghênh bạn đã đến với tạp chí Quê Hương (www.quehuong.org.vn).

Trường hợp nhà đất của gia đình bạn quả là phức tạp. Chúng tôi chỉ xin phép nêu lên một số tình huống để bạn tham khảo:  

-          Phần diện tích nhà đất nào mà nhà nước đã trưng thu, giao cho người khác sử dụng hoặc để  sử dụng chung không còn thuộc quản lí, sử dụng của gia đình bạn.

-          Có một số vấn đề chưa rõ là sau cải tạo công thương, trên thực tế gia đình bạn được quản lí, sử dụng bao nhiêu diện tích nhà đất còn lại? Có giấy tờ quyết định nào của cơ quan quản lí nhà đất không? Phần diện tích nhà đất mặt tiền mà gia đình bạn cho của hàng  lương thực mượn (không giấy tờ) có nằm trong  diện tích thực tế mà gia đình bạn quản lí sử dụng hay không và  hiện giờ do ai quản lí?

-          Nếu cha mẹ bạn mất đi, để lại tài sản nhà đất hợp pháp không có di chúc thì anh chị em bạn sẽ được hưởng quyền thừa kế nếu anh chị em bạn chứng minh được mình là người thừa kế hợp pháp. Tuy nhiên đối với nhà đất, anh chị em bạn đang sinh sống ở nước ngoài không thuộc đối tượng người Việt Nam ở nước ngoài được mua nhà gắn với quyền sử dụng đất tại  Việt Nam nên chỉ có thể thừa kế phần giá trị căn nhà mà cha mẹ bạn để lại.

-          Theo như bạn cho biết mẹ bạn đã bán 20m² nhà đất mà giả mạo chữ kí của 3 chị em bạn thì mẹ bạn đã vi phạm qui định của pháp luật và nếu có đầy đủ chứng cứ chị em bạn có thể kiện ra toà án về việc này. Rất tiếc mẹ bạn đã mất.