Thông báo của Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 26/06/2014:

I. Về vụ việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981

"Những ngày qua, trong khi giàn khoan Hải Dương-981 cùng một số lượng lớn tàu hộ tống và máy bay của Trung Quốc vẫn đang hoạt động trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam, phía Trung Quốc lại có thêm một loạt các hoạt động khiến cho tình hình Biển Đông tiếp tục diễn biến căng thẳng và phức tạp hơn.

1. Ngày 17/6/2014, Cục Hải sự Trung Quốc ra Thông báo hàng hải số 14047 thông báo giàn khoan Nam Hải-09 dịch chuyển từ vị trí có tọa độ 17^o38’ vĩ Bắc – 110^o12,3’ kinh Đông đến vị trí có tọa độ 17o14,1’ vĩ Bắc – 109o31’ kinh Đông từ ngày 18-20/6/2014. Vào lúc 13h00 ngày 21/6/2014, cơ quan chức năng Việt Nam đã phát hiện giàn khoan Nam Hải-09 đã được di chuyển đến khu vực như phía Trung Quốc thông báo.

Ngày 24/6/2014, Cục Hải sự Trung Quốc tiếp tục đăng Thông báo hàng hải số 14050 thông báo tàu khảo sát thăm dò vật lý địa cầu Hai Yang Shi You 719 sẽ hoạt động ở Biển Đông từ ngày 23/6 đến 20/8/2014.

Khu vực mà giàn khoan Nam Hải-09 và tàu khảo sát thăm dò vật lý địa cầu 719 hoạt động thuộc vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ chưa được phân định giữa Việt Nam và Trung Quốc. Theo luật pháp và thực tiễn quốc tế, không bên nào được đơn phương hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí ở vùng biển chồng lấn chưa được phân định. Đáng chú ý là hành động này của Trung Quốc diễn ra ngay sau khi Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì sang Việt Nam, khiến dư luận quốc tế và Việt Nam hết sức lo ngại. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc không có hành động làm phức tạp thêm tình hình, tạo không khí thuận lợi cho tiến trình đàm phán phân định vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ giữa hai nước.

2. Bên cạnh đó, trong thời gian qua, Trung Quốc còn tiến hành một loạt các hoạt động như phát hành “Bản đồ địa hình Trung Quốc” và “Bản đồ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa” khổ dọc trong đó thể hiện “đường lưỡi bò” bao trùm gần như toàn bộ Biển Đông; đưa hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam vào hệ thống đăng ký quyền sử dụng đất mới của Trung Quốc; khởi công xây dựng dự án trường học và hoàn thiện dự án nhà ở công cộng trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam; tiếp tục mở rộng, xây dựng và thay đổi nguyên trạng trái phép trên một số điểm tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam mà Trung Quốc sử dụng vũ lực chiếm đóng trái phép tháng 3/1988.

Chúng tôi đã nhiều lần khẳng định về lập trường của Việt Nam đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Việt Nam kiên quyết phản đối và yêu cầu phía Trung Quốc chấm dứt ngay các hoạt động sai trái nêu trên, tôn trọng luật pháp quốc tế, nghiêm túc tuân thủ Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và không có những hành động tương tự trong thời gian tới.

3. Đặc biệt nghiêm trọng là vào lúc 9h20 sáng ngày 23/6/2014, tàu Kiểm ngư 951 của Việt Nam đang thực hiện nhiệm vụ thực thi pháp luật tại vị trí có tọa độ 15^o29’30’’ vĩ Bắc – 111^o23’32’’ kinh Đông trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam đã bị một số tàu Trung Quốc vây ép và đâm húc gây thiệt hại nặng. Đáng chú ý, vị trí này cách giàn khoan Hải Dương-981 của Trung Quốc rất xa, tới 11,5 hải lý. Đây là hành động hết sức nghiêm trọng, xâm phạm sâu vào vùng biển Việt Nam, đe dọa tính mạng của người và tàu thực thi pháp luật của Việt Nam đang hoạt động bình thường trong vùng biển Việt Nam. Càng nguy hiểm hơn, hoạt động này đã gây cản trở cho tự do, an ninh và an toàn hàng hải, vi phạm Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, đi ngược lại tinh thần Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).

Việt Nam mạnh mẽ lên án hoạt động nguy hiểm này của Trung Quốc, yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay các hoạt động cản trở tàu công vụ của Việt Nam, bồi thường thiệt hại cho tàu Kiểm ngư 951 và các tàu khác của Việt Nam bị Trung Quốc gây thiệt hại trong thời gian vừa qua./."

II. Thông báo:

1. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân thăm làm việc tại Ác-hen-ti-na và Chi-lê (30/6 – 5/7/2014)

Trong khuôn khổ Dự án “Nâng cao năng lực lãnh đạo của cán bộ nữ phục vụ triển khai hội nhập quốc tế” do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tài trợ, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân sẽ thăm làm việc tại Ác-hen-ti-na (từ ngày 30/6 – 2/7/2014) và Chi-lê (từ ngày 3 – 5/7/2014).

Chuyến thăm của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhằm tăng cường và củng cố quan hệ hợp tác nhiều mặt đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế, thương mại giữa Việt Nam với Ác-hen-ti-na và Chi-lê là những nền kinh tế lớn và đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam ở Mỹ La tinh; trao đổi kinh nghiệm và tăng cường hợp tác về xây dựng chính sách, thực hiện bình đẳng giới, nâng cao năng lực lãnh đạo, vai trò và đóng góp của phụ nữ đối với phát triển kinh tế - xã hội; thúc đẩy hợp tác liên khu vực giữa Khối thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR) và Liên minh Thái Bình Dương với ASEAN; và trao đổi một số vấn đề quốc tế và khu vực mà hai bên cùng quan tâm.

2. Cuộc họp SOM ASEAN đặc biệt về vai trò trung tâm của ASEAN và định hướng chiến lược về cấu trúc khu vực (27-28/6/2014).

Cuộc họp SOM ASEAN đặc biệt về vai trò trung tâm của ASEAN và định hướng chiến lược về cấu trúc khu vực trong tương lai sẽ diễn ra tại Hà Nội từ ngày 27-28/6/2014.

Cuộc họp này nhằm đánh giá những diễn biến gần đây đang làm thay đổi sâu sắc bối cảnh địa chiến lược ở khu vực và những thách thức đối với vai trò trung tâm của ASEAN; và thảo luận về cấu trúc khu vực tương lai, phát huy vai trò chủ đạo và ứng xử của ASEAN để ASEAN thích ứng tốt hơn với môi trường địa chiến lược đang thay đổi nhanh chóng, nhất là việc tăng cường đoàn kết, tiếng nói và trách nhiệm chung của ASEAN đối với những vấn đề lợi ích chiến lược của khu vực.

Cũng tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao, trả lời câu hỏi của phóng viên về phản ứng của Việt Nam về kế hoạch hòa bình của Tổng thống U-crai-na Pét-rô Pô-rô-sen-cô (Petro Poroshenko), Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình cho biết: 

"Việt Nam ủng hộ mọi nỗ lực của các bên liên quan trong việc ổn định tình hình ở miền Đông U-crai-na, trong đó có việc thực hiện Kế hoạch hòa bình của Tổng thống P. Pô-rô-sen-cô vì lợi ích của nhân dân U-crai-na, vì hòa bình và sự phát triển của U-crai-na và khu vực.

Việt Nam đề nghị các bên liên quan bảo đảm an ninh, an toàn cho cộng đồng người Việt Nam sinh sống và làm việc tại miền Đông U-crai-na".

Tiếp đó, đại diện Cảnh sát Biển Việt Nam thông tin về diễn biến trên thực địa khu vực Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981:

"I. Tình hình giàn khoan Hải Dương-981 của Trung Quốc

1. Lực lượng bảo vệ giàn khoan Hải Dương-981.
-  Tính đến ngày 25/6/2014, vị trí giàn khoan cơ bản không thay đổi.
- Lực lượng tàu bảo vệ giàn khoan Hải Dương-981 của Trung Quốc vẫn duy trì từ 109-125 tàu. Trong đó có 4-6 tàu chiến hoạt động, cụ thể: tàu hộ vệ tên lửa (luôn duy trì 02 tàu hoạt động số hiệu 534, 572) cách giàn khoan từ 20-25 hải lý; tàu quét mìn (hàng ngày có 02 tàu, luân phiên hoạt động, số hiệu các tàu 840, 843 hoặc 839, 842) cách giàn khoan từ 15-25 hải lý; tàu tên lửa tuần tiễu tấn công nhanh (hàng ngày có 02 tàu, luân phiên hoạt động, số hiệu tàu 751, 756 hoặc 753 và 01 tàu không rõ số hiệu).
- Ngoài ra còn có: tàu chấp pháp (33-43 chiếc) gồm: hải cảnh, hải tuần, hải giám, ngư chính; tàu kéo và dịch vụ (10-14 chiếc); tàu vận tải (20-22 chiếc); tàu cá (33-40 chiếc).
- Trên không, Trung Quốc sử dụng nhiều lượt máy bay tuần thám, trinh sát B3586; J8, J11;  J16; Y12; Y-8X; trực thăng Z29 bay nhiều vòng trên các tàu Việt Nam ở độ cao từ 300-1500 mét để trinh sát, đe dọa, gây tâm lý căng thẳng cho lực lượng tàu Việt Nam.

2. Phương thức, thủ đoạn hoạt động.
- Lực lượng bảo vệ Trung Quốc vẫn chia làm 3 vòng để bảo vệ giàn khoan. Các tàu ở vòng trong cùng thường xuyên cơ động thay đổi vị trí cho nhau. Các tàu ở vòng ngoài, trên các hướng luôn sử dụng từ 9-12 tàu có tốc độ cao xen kẽ với các tàu kéo, cơ động, bám sát các tàu Cảnh sát biển, tàu Kiểm ngư của Việt Nam ở khoảng cách từ 200-300m, mở loa, hú còi, áp sát, chủ động đâm va, dùng súng phun nước vào các tàu của Việt Nam.
- Hành động của các tàu bảo vệ Trung Quốc, sử dụng ưu thế về số lượng chặn đầu, khóa đuôi, ép mạn (tàu ghì chặt, tàu đâm) khi các tàu của Việt Nam vào gần giàn khoan Hải Dương-981 để tuyên truyền, ngăn chặn việc xâm phạm trái phép của giàn khoan Hải Dương-981. Các tàu Trung Quốc chủ động đâm thẳng, dùng súng bắn nước công suất lớn nhằm làm hư hỏng trang bị, tàu thuyền của Việt Nam; dùng hệ thống âm thanh âm tần, đèn pha công suất lớn nhằm làm ảnh hưởng tới tâm lý, sức khỏe của lực lượng tàu Việt Nam. 

3. Lực lượng Cảnh sát biển thực hiện nhiệm vụ
 - Trong điều kiện thời tiết phức tạp, các lực lượng tàu Việt Nam vẫn kiên cường bám giữ hiện trường, tiếp tục tiến hành nhiệm vụ thực thi pháp luật, ngăn chặn hành động xâm phạm trái phép của giàn khoan Hải Dương-981 và lực lượng tàu bảo vệ của Trung Quốc trong vùng biển của Việt Nam.
 - Mặc dù các tàu bảo vệ Trung Quốc tiếp tục có những hành động ngăn chặn, cản phá quyết liệt, tổ chức đâm va, phun nước, song lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư Việt Nam vẫn kiên quyết, kiên trì, thực hiện nghiêm đối sách, kiềm chế, không mắc mưu khiêu khích, chủ động cơ động, vòng tránh trước hành động khiêu khích đâm va của các tàu Trung Quốc. Các tàu Cảnh sát biển Việt Nam không phun nước và đâm vào các tàu bảo vệ, tàu cá của Trung Quốc, chỉ phát loa tuyên truyền yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan và các tàu bảo vệ ra khỏi vùng biển, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam.

II. Tình hình giàn khoan Nam Hải-09
- Ngày 19/6/2014 qua hệ thống trinh sát kỹ thuật, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển  Việt Nam đã phát hiện giàn khoan Nam Hải-09 lúc 17 giờ 00 đang thả trôi ở tọa độ 17^o37’38’’ vĩ Bắc - 110^o12’16’’kinh Đông.
 - Ngày 21/6/2014 giàn khoan Nam Hải-09 ổn định tại vị trí 17^o15’00’’vĩ Bắc -109^o31’02’’kinh Đông, cách Du Lâm (đảo Hải Nam) khoảng 60 hải lý về phía Nam Tây Nam, cách phía Đông bờ biển Đà Nẵng, Việt Nam khoảng 115 hải lý; cách giàn khoan Hải Dương 981 khoảng 155 hải lý về phía ĐôngNam. Có 03 tàu phục vụ Kan Tan 225, Nam Hải 222, tàu kéo Đức Gia.
 - Hiện nay lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam vẫn tiếp tục theo dõi chặt chẽ mọi biến động của giàn khoan Nam Hải-09./."

Đại diện Cục Kiểm ngư, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, cho biết về tình hình các tàu kiểm ngư của Việt Nam bị tàu Trung Quốc chủ động ngăn cản, tấn công, gây thiệt hại tại khu vực Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng biển Việt Nam:

"Khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam là ngư trường truyền thống từ bao đời nay của ngư dân Việt Nam, vì vậy, việc các tàu cá Việt Nam khai thác hải sản tại ngư trường này cũng như các tàu Kiểm ngư và tàu Cảnh sát biển Việt Nam thực thi pháp luật, bảo vệ ngư trường, hỗ trợ ngư dân trên vùng biển của Việt Nam là việc làm bình thường và hoàn toàn tuân thủ pháp luật Việt Nam và luật pháp quốc tế.

Kể từ khi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng biển của Việt Nam, lực lượng Kiểm ngư và Cảnh sát biển Việt Nam trong khi thực hiện nhiệm vụ trên biển, luôn bị các tàu của Trung Quốc chủ động ngăn cản, tấn công, uy hiếp dưới nhiều hình thức rất manh động, quyết liệt và nguy hiểm như: vây ép, húc đẩy, đâm va với vận tốc lớn, góc tiếp cận cao, phun nước bằng vòi rồng, thậm chí còn có hành động áp mạn và ném các vật cứng sang tàu Kiểm ngư, dùng hệ thống âm thanh âm tần, đèn pha công suất lớn nhằm làm ảnh hưởng tới tâm lý, sức khỏe của lực lượng Kiểm ngư Việt Nam.

Các hành động này của phía Trung Quốc đều được chuẩn bị kỹ, tiến hành có tổ chức với ý đồ cố tình gây thiệt hại cho các tàu của Việt Nam. Trung Quốc thường xuyên sử dụng 05 - 07 tàu/tốp áp sát, cắt hướng ngăn cản, sẵn sàng đâm va, đẩy các tàu Kiểm ngư Việt Nam ở cách giàn khoan Hải Dương-981 khoảng 10 hải lý. Đến thời điểm này, đã có 27 tàu Kiểm ngư Việt Nam bị các tàu của Trung Quốc chủ động đâm va hơn trăm lần (có tàu bị đâm nhiều lần trong ngày), gây hư hỏng, thiệt hại nặng cho các tàu Kiểm ngư và làm 15 kiểm ngư viên bị thương.

Các vụ điển hình gần đây nhất :

Ngày 17/6, khi tàu Kiểm ngư Việt Nam số hiệu KN-951 đang hoạt động thực thi pháp luật và bảo vệ, hỗ trợ ngư dân tại khu vực cách giàn khoan Hải Dương-981 14 hải lý thì bị các tàu của Trung Quốc: Hải tuần 22, tàu kéo 241, Hải cảnh 32 vây ép phun nước, đâm va làm hỏng xuồng mạn phải, gãy bảng điều khiển tời neo, gãy lan can mạn phải sau lái, móp be mạn phải sau lái và một số thiệt hại khác.

Ngày 18/6, khi tàu Kiểm ngư Việt Nam số hiệu KN-762 đang hoạt động thực thi pháp luật tại khu vực cách giàn khoan Hải Dương-981 11,5 hải lý thì đã bị tàu kéo của Trung Quốc số hiệu 252 đâm mạnh làm móp sâu 70 cm, dài 20 cm boong trung từ đài chỉ huy đến sau lái, xuồng mạn phải phía sau bị vỡ, be mạn trái bị móp sâu 10 cm, vỡ các cửa sổ và đèn.

Đặc biệt là vào ngày 23/6, trong khi thực hiện nhiệm vụ thực thi pháp luật trên biển, tàu Kiểm ngư Việt Nam số hiệu KN-951 tiếp tục bị 04 tàu của Trung Quốc gồm : tàu kéo Hữu Liên 09, tàu kéo dịch vụ dầu khí Tân Hải số hiệu 284, 285 và tàu Hải tuần số hiệu 11 bao vây, đâm va, gây hư hỏng nặng. Đáng chú ý là hành động đâm va này của các tàu Trung Quốc thể hiện rõ sự nguy hiểm, có tổ chức được tính toán trước với ý đồ cố tình đâm để gây thiệt hại nặng cho tàu Kiểm ngư 951 của Việt Nam. Cụ thể sự việc :

Lúc 9h30', ngày 23/6/2014, tại khu vực cách giàn khoan Hải Dương-981 về phía Tây Nam 11,5 hải lý, khi tàu Kiểm ngư 951 của Việt Nam đang thực thi nhiệm vụ đã bị tàu kéo 284 và tàu Hải tuần 11 vây ép, phun vòi rồng, sau đó tàu kéo Hữu Liên 09 dùng tốc độ cao đâm vào mạn phải và tì, ép tàu Kiểm ngư 951 (với mục đích không cho tàu KN-951 cơ động vòng tránh) để tàu kéo Tân Hải 285 đâm trực diện vào mạn trái, phá hỏng toàn bộ lan can, be mạn trái lún sâu 01 mét, boong trái bị rách dài 02 mét rộng 30 cm; hư hỏng phòng y tế, một số phòng sinh hoạt, làm rơi 01 phao bè tự thổi và một số thiết bị khác.

Ngoài ra, Trung Quốc còn huy động khoảng 40 tàu cá vỏ sắt ra khu vực hạ đặt giàn khoan với sự hỗ trợ của các tàu Hải cảnh 46102 và 46106, không tiến hành khai thác hải sản mà thường xuyên cản trở, uy hiếp, chủ động đâm va các tàu cá Việt Nam đang hoạt động khai thác bình thường, hợp pháp trên các ngư trường truyền thống của Việt Nam, cách giàn khoan Hải Dương-981 khoảng 40 - 45 hải lý về phía Tây Tây Nam. Từ ngày 01/5/2014 đến nay, trong quá trình sản xuất bình thường trên ngư trường truyền thống tại quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, tàu cá của Việt Nam bị phía Trung Quốc xua đuổi, uy hiếp hàng trăm lần; trong đó 17 tàu cá của Việt Nam đã bị các lực lượng chấp pháp và tàu cá của Trung Quốc gây thiệt hại, làm bị thương hàng chục ngư dân, trong đó có 03 ngư dân bị thương nặng.

Chúng tôi có đầy đủ tư liệu, bằng chứng để chứng minh và khẳng định đến nay, chưa có bất kỳ một trường hợp nào tàu của Việt Nam chủ động đâm va vào tàu của Trung Quốc mà hoàn toàn do phía Trung Quốc chủ động đâm va, gây thiệt hại cho các tàu Việt Nam. Trên thực địa, các tàu Kiểm ngư Việt Nam vẫn tiếp tục kiềm chế, chủ động tránh va chạm, nhưng kiên quyết, kiên trì dùng các biện pháp hòa bình để tuyên truyền, yêu cầu Trung Quốc phải rút khỏi vùng biển của Việt Nam mà họ đang hoạt động trái phép; tiếp tục các hoạt động thực thi pháp luật trên biển, kiên quyết bảo vệ chủ quyền, bảo vệ ngư trường và hỗ trợ ngư dân khai thác trên các vùng biển của Việt Nam./."