I. THÔNG TIN CƠ BẢN:

     Tên nước: Cộng hoà Xlô-va-ki-a (The Slovak Republic)

     Là thành viên Schengen

     Thủ đô:         Bratislava (Bra-tít-xla-va).

     Ngày Quốc khánh: 01/09 (1992).

Vị trí địa lý: Nằm ở khu vực Trung Đông Âu: phía Đông giáp U-crai-na (98km), Tây giáp Séc (265km), Nam giáp Hung-ga-ri (679km) và Áo (127km), Bắc giáp Ba Lan (597km).

     Diện tích: 49.036km2

     Khí hậu: Ôn hòa, nhiệt độ trung bình năm là 10oC.

Dân số: 5.443.583 người (2018). Phân bố lao động theo lĩnh vực: nông nghiệp chiếm 3,5%, công nghiệp - 27%, dịch vụ - 69,4%.

Dân tộc:  Xlô-vác (78,6%), Hung-ga-ri (8,5%), Roman (2,3%), người Ruthenia (1%) và một số dân tộc thiểu số khác (8,8%).

    Ngôn ngữ: Tiếng Xlô-vác.

GDP: 89,525 tỷ USD (2018). Trong đó, nông nghiệp chiếm: 3,1%, công nghiệp: 30,8%, dịch vụ: 47%.

   GDP/ đầu người: 16.500 USD (2018).

   Đơn vị tiền tệ: Euro (sử dụng từ năm 2009).

        Tôn giáo: Cơ đốc La Mã (62%), Tin Lành (8,2%), Cơ đốc Hy Lạp (3,8%), Tôn giáo khác hoặc không xác định (12,5%), không tôn giáo: (13,4%).

   Lãnh đạo chủ chốt:

   + Tổng thống: Bà Du-dan-na Xa-pu-tô-va (Zuzana Caputova), nhậm chức tháng 6/2019.

   + Thủ tướng: Ông Pê-tơ Pê-lê-gờ-ri-ni (Peter Pellergrini), nhậm chức ngày 3/2018.

   + Chủ tịch Quốc hội hay còn gọi là Chủ tịch Hội đồng Quốc gia ông An-đờ-rây Đan-cô (Andrej Danko) – nhậm chức 3/2016.

   + Bộ trưởng Ngoại giao: Ông Mi-rô-xláp Lai-chác (Miroslav Lajcak) – nhậm chức ngày 17/3/2016.

       II. KHÁI QUÁT LỊCH SỬ:

       Người Xlô-vác (thuộc dòng Xla-vơ) di cư đến lãnh thổ Xlô-va-ki-a hiện nay từ thế kỷ thứ 5-6 sau Công nguyên. Lịch sử Xlô-va-ki-a được hình thành qua nhiều thời kỳ phức tạp với các cuộc chiến tranh thôn tính lẫn nhau giữa các dân tộc ở Trung Âu. Trong lịch sử, Xlô-va-ki-a từng bị các Đế chế Sa-mô, Đại Mô-ra-vi-a, Vương quốc Hung-ga-ri, Đế quốc Áo–Hung đô hộ.

       Sau thế chiến thứ I, Đế quốc Áo-Hung tan rã. Hai nhà nước Séc và Xlô-va-ki-a đã cùng nhau thành lập Liên bang Tiệp Khắc vào năm 1918. Trong thế chiến thứ II, nhà nước Xlô-va-ki-a tồn tại độc lập (từ năm 1939-1944) nhưng phụ thuộc vào phát-xít Đức. Từ năm 1945, Xlô-va-ki-a lại trở thành một phần của nước Tiệp Khắc XHCN.

       Từ năm 1989, hệ thống XHCN ở Đông Âu bắt đầu tan rã. Tại Tiệp Khắc đã diễn ra cuộc “cách mạng nhung” thay đổi chế độ chính trị.

       Ngày 01/02/1993, Xlô-va-ki-a tuyên bố độc lập, chính thức tách khỏi Liên bang Tiệp Khắc và thành lập nhà nước Cộng hòa Xlô-va-ki-a.

       III. THỂ CHẾ NHÀ NƯỚC, CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ, ĐẢNG PHÁI CHÍNH TRỊ:

       Cộng hòa Xlô-va-ki-a theo chế độ dân chủ nghị viện, đa đảng.

       1.Nguyên thủ quốc gia là Tổng thống, do dân bầu trực tiếp theo phổ thông đầu phiếu với nhiệm kỳ 5 năm. Tổng thống là người lãnh đạo trực tiếp của hệ thống hành pháp, tuy nhiên hầu hết quyền hành pháp thuộc về Chính phủ.

        2.Quốc hội Xlô-va-ki-a (Hội đồng Quốc gia) – đơn viện, là cơ quan lập pháp cao nhất. Quốc hội gồm 150 đại biểu, do dân bầu theo danh sách đảng, nhiệm kỳ 4 năm.

        Cuộc bầu cử Quốc hội gần đây nhất diễn ra vào ngày 5/3/2016, kết quả có 8 đảng vượt ngưỡng 5% để có ghế trong Quốc hội Slovakia gồm: (1) Đảng Phương hướng Dân chủ Xã hội trung tả (Smer-SD/49 ghế); (2) Đảng Tự do và Đoàn kết (SAS/21 ghế); (3) Đảng Những người bình dân và các nhân cách độc lập (NOVA/19 ghế); (4) Đảng Dân tộc Slovakia (SNS/15 ghế); (5) Đảng Nhân dân Slovakia (LSNS/14 ghế); (6) Đảng Chúng tôi là 1 gia đình /11 ghế); (7) Đảng Người gốc Hungary (Most-Hid/11 ghế); (8) Đảng Mạng lưới (Sit/10 ghế).

        3.Chính phủ: Thủ tướng do Tổng thống chỉ định, thường là Chủ tịch đảng thắng cử, các thành viên nội các cũng do Tổng thống chỉ định theo giới thiệu của Thủ tướng.

        IV. GIỚI THIỆU VỀ KINH TẾ:

        Sau khi chuyển từ nền kinh tế tập trung theo mệnh lệnh sang nền kinh tế thị trường năm 1993, hầu hết các ngành lớn ở Xlô-va-ki-a đã được tư nhân hoá, trừ giáo dục, y tế, giao thông - vận tải và bưu chính - viễn thông. So với các nước mới gia nhập EU, Xlô-va-ki-a là một nước có nền kinh tế thị trường tiên tiến, tăng trưởng khá bền vững, thu nhập đầu người cao. Tăng trưởng GDP khá cao liên tục đạt trên 7% từ 2003-2007 và giữ mức 4% từ 2008 đến nay. Ngày 01/01/2009, Xlô-va-ki-a đã gia nhập khu vực đồng Euro.

        Các lĩnh vực thế mạnh của Xlô-va-ki-a: luyện kim, chế tạo máy, thiết bị điện, công nghiệp hóa chất, công nghiệp quốc phòng, công nghiệp thực phẩm, da-giầy, y tế, nông nghiệp, du lịch.

         Sản phẩm nông nghiệp chủ yếu: ngũ cốc, khoai tây, củ cải đường, hoa quả, lâm sản, chăn nuôi đại gia súc, gia cầm. Sản phẩm công nghiệp chủ yếu: sản phẩm luyện kim, máy móc, điện và năng lượng hạt nhân, thiết bị vận tải, hóa chất, giấy và bột giấy, dệt, gốm sứ, sản phẩm cao su, thực phẩm chế biến.

        Các nước đầu tư nhiều vào Xlô-va-ki-a là Đức, Áo, Séc, Hà Lan, Pháp và Hàn Quốc, chủ yếu vào ngành sản xuất xe hơi, các hãng xe hơi nổi tiếng trên thế giới đều có dự án sản xuất tại Xlô-va-ki-a.

        V. CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI:

         Xlô-va-ki-a gia nhập NATO ngày 29/3/2004 và EU ngày 1/5/2004. Ưu tiên hàng đầu của Xlô-va-ki-a là hội nhập sâu rộng vào các cơ cấu chính trị, an ninh và kinh tế của Châu Âu.

         - Đối với EU, ưu tiên hội nhập mạnh mẽ vào các cơ chế EU, đóng góp và tham gia tích cực vào công việc chung của EU. Xlô-va-ki-a đã gia nhập khối Schengen tháng 12/2007, đã phê chuẩn Hiệp ước Lisbon về cải cách EU tháng 4/2008, sử dụng đồng chung EURO từ 1/2009. Xlô-va-ki-a đã đảm nhận chức Chủ tịch luân phiên EU trong thời gian 6 tháng cuối năm 2016. Ngày 31/5/2017, ông Miroslav Lajcak – Bộ trưởng Ngoại giao Xlô-va-ki-a được bầu làm Chủ tịch Đại Hội đồng Liên hợp quốc khóa 72.

         - Đối với các nước láng giềng Trung Đông Âu, tăng cường quan hệ láng giềng hữu nghị tốt đẹp với nhóm 3 nước Séc, Ba Lan và Hungari (Nhóm Visegrad – V4).

         - Tăng cường và phát triển mối quan hệ đồng minh giữa các nước NATO và Bắc Mỹ, coi Mỹ là đối tác chiến lược, là một trụ cột của an ninh trên phạm vi toàn cầu, là đồng minh đáng tin cậy trong cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố và chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.

         - Cam kết hành động trong tổ chức đa phương (EU, LHQ, NATO, OECD) để đối phó với các thách thức toàn cầu, đề cao vai trò của LHQ, ủng hộ cải cách LHQ.

         - Với Châu Á, Xlô-va-ki-a chú trọng tăng cường quan hệ kinh tế với các nước như Trung Quốc, các nước ASEAN.

         Xlô-va-ki-a tích cực tham gia các tổ chức và diễn đàn quốc tế khác nhằm nâng cao vị thế của mình trên trường quốc tế tại UN, UNESCO, UNCTAD, FAO, IMF, WHO, WTO, OSCE, OECD, NATO, EU, Visegrad (V4)…

QUAN HỆ VỚI VIỆT NAM

------

          Năm 1993, khi  Xlô-va-ki-a tách khỏi Liên bang Tiệp Khắc, Việt Nam và Xlô-va-ki-a đã tuyên bố kế thừa các mối quan hệ giữa Việt Nam và Tiệp Khắc trước đây, lấy ngày 2/2/1950 là ngày thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước.

          I. QUAN HỆ CHÍNH TRỊ:

Từ năm 1993 đến nay quan hệ giữa ta với Xlô-va-ki-a phát triển tích cực, hai bên đều coi trọng mối quan hệ hữu nghị truyền thống đã được xây dựng từ trước đây.

          Tình hình trao đổi đoàn:

          II. QUAN HỆ HỢP TÁC KINH TẾ:

          1. Thương mại:

          Ngày 11/4/1997, Ủy ban hỗn hợp Việt Nam - Xlô-va-ki-a được thành lập và đã họp kỳ đầu tiên. Tháng 4/2001 Uỷ ban đã họp kỳ 2 tại Bra-tít-xla-va. Sau khi Xlô-va-ki-a gia nhập EU, Hiệp định thương mại chấm dứt, Ủy ban hỗn hợp về thương mại không còn tồn tại. Năm 2006, hai bên đã ký Hiệp định về hợp tác kinh tế và thành lập Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế.

Kim ngạch thương mại Việt Nam - Xlô-va-ki-a

Đơn vị: triệu USD

                                                                                Nguồn: Tổng cục Hải quan

          Mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam sang Xlô-va-ki-a: máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại các loại và linh kiện; giày dép và hàng dệt may... Mặt hàng nhập khẩu chính từ Xlô-va-ki-a: trang thiết bị, máy móc công nghiệp khai khoáng, vật liệu, tân dược, hóa chất, thực phẩm, bánh kẹo...

          2. Đầu tư:

Tính đến hết năm 2017, Xlô-va-ki-a có 09 dự án đầu tư trực tiếp còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký là 246,58 triệu USD, đứng thứ 36 trong tổng số 128 quốc gia và vùng lãnh thổ có hoạt động đầu tư tại Việt Nam.

Về lĩnh vực đầu tư, trong số 09 dự án của Xlô-va-ki-a, có 01 dự án thuộc lĩnh vực kinh doanh bất động sản với tổng vốn đầu tư 100 triệu USD. Lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo có 02 dự án với tổng vốn đầu tư 98,6 triệu USD. Lĩnh vực xây dựng có 03 dự án với tổng vốn đầu tư 47,9 triệu USD. Dự án còn lại thuộc hình thức liên doanh với tổng vốn 11 triệu USD.

Về phía ta, Tập đoàn FPT đã mua lại công ty RWE IT Xlô-va-ki-a  với tổng vốn đầu tư 447.000 USD và trở thành công ty 100% vốn của FPT Software kể từ ngày 1/7/2014.

Các dự án tiêu biểu của Xlô-va-ki-a tại Việt Nam:

Dự án tòa nhà hữu nghị Việt Nam – Xlô-va-ki-a của Công ty CZ Xlô-va-ki-a Việt Nam, cấp phép ngày 09/02/2010, vốn đầu tư 100 triệu USD, tại thành phố Hồ Chí Minh, kinh doanh bất động sản, chuyên đầu tư xây dựng cao ốc, trung tâm hội nghị và văn phòng cho thuê. Ngày 10/5/2018, tòa nhà hữu nghị Việt Nam - Xlô-va-ki-a chính thức khởi công xây dựng.

3. Hợp tác phát triển:

Trong chuyến thăm Xlô-va-ki-a của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết năm 2009, Xlô-va-ki-a thông báo đưa Việt Nam vào danh sách các nước ưu tiên nhận hỗ trợ phát triển ODA từ năm 2010.

          III. CÁC LĨNH VỰC KHÁC

          1. Giáo dục – đào tạo:

Từ năm 2005, hàng năm Chính phủ Xlô-va-ki-a đã cấp 2-3 học bổng đào tạo đại học và sau đại học toàn khóa cho ta. Đến năm 2015 bắt đầu tăng lên 5 học bổng/ năm. Hiện nay hai Bên đang thúc đẩy ký Thỏa thuận hợp tác giáo dục – đào tạo.

          2. An ninh - Quốc phòng:

          Năm 2009, Xlô-va-ki-a cử Tùy viên Quân sự tại Việt Nam (thường trú tại Bắc Kinh); Việt Nam đã cử Tùy viên Quốc phòng tại Xlô-va-ki-a (thường trú tại Séc).

          Về trao đổi đoàn, Bộ Quốc phòng Việt Nam đã cử các đoàn các cấp (Bộ trưởng, Thứ trưởng, lãnh đạo Tổng cục, Binh chủng...) thăm và làm việc tại Xlô-va-ki-a. Về phía Bạn, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (3/2014) và Bộ trưởng Quốc phòng (6/2015) đã thăm Việt Nam. Hai Bên đã ký  Bản Ghi nhớ về hợp tác quốc phòng nhân chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Bạn.

        3. Văn hóa – Du lịch

         Hợp tác trong lĩnh vực văn hóa giữa Việt Nam và Xlô-va-ki-a tập trung ở việc Việt Nam cử một số đoàn nghệ thuật sang biểu diễn phục vụ cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống, làm việc tại Xlô-va-ki-a.

         Tháng 5/2015, nhân chuyến làm việc tại Xlô-va-ki-a của Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Tuấn Anh, hai Bên đã ký “Thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực văn hóa giai đoạn 2015 – 2019 giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam với Bộ Văn hóa Xlô-va-ki-a”; tổ chức các hoạt động kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước như “Ngày Văn hóa Việt Nam tại Xlô-va-ki-a 2015”, chương trình biểu diễn nghệ thuật ca múa nhạc dân tộc, triển lãm “Không gian văn hóa Việt Nam” Việt Nam.

        4. Khoa học – công nghệ

        Xlô-va-ki-a là đối tác truyền thống của Việt Nam về hợp tác về khoa học, công nghệ trong giai đoạn 1950-1990. Sau năm 1990, do thay đổi thể chế, các hoạt động này bị gián đoạn. Tại Khóa họp lần thứ 1 của Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế Việt Nam – Xlô-va-ki-a (14/04/2013), phía Việt Nam đề xuất thiết lập lại Tiểu ban hợp tác khoa học kỹ thuật thuộc Ủy ban liên Chính phủ (đã được thành lập trong thời gian tồn tại Cộng hòa XHCN Tiệp Khắc từ năm 1956 đến năm 1990). Năm 2016, hai bên đã ký Bản ghi nhớ hợp tác và hỗ trợ Tập đoàn VNPT trong việc xúc tiến thương mại và đầu tư vào Xlô-va-ki-a, cung cấp các giải pháp phần mềm ứng dụng công nghệ thông tin cho Tập đoàn VNPT.

          5. Lao động:

          Năm 2008, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã ký Bản Ghi nhớ hợp tác với Bộ Lao động, Các vấn đề xã hội và gia đình Xlô-va-ki-a nhằm thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực việc làm và trao đổi thông tin về điều kiện làm việc cũng như thị trường lao động. Trong năm 2008 và 2009, một số doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực đưa người xuất khẩu lao động đã làm thủ tục và được chấp thuận đưa khoảng hơn 2000 lao động Việt Nam sang Xlô-va-ki-a làm việc trong lĩnh vực cơ khí (hàn, sửa chữa ô tô), xây dựng và sản xuất chế tạo.

        IV. CỘNG ĐỒNG NGƯỜI VIỆT

         Số người Việt Nam cư trú tại Xlô-va-ki-a có khoảng 5.000 người (khoảng 70% bà con đã có quốc tịch hoặc giấy phép cư trú dài hạn của sở tại, 85% bà con hoạt động kinh doanh nhỏ), chủ yếu quan tâm đến việc ổn định làm ăn.

        V. CÁC HIỆP ĐỊNH KHUNG ĐÃ KÝ GIỮA HAI NƯỚC

          -  Hiệp định về Lãnh sự, ký ngày 14/2/1980.

          -  Hiệp định Tương trợ Tư pháp, ký ngày 12/10/1982, tại Praha.

          -  Hiệp định về đào tạo nghề cho công dân Việt Nam tại các trường trung học dạy nghề, ký ngày 27/1/1994, tại Bra-ti-xla-va.

          - Hiệp định hợp tác Y tế, ký ngày 9/7/1994, tại Hà Nội.

          - Hiệp định Hàng không, ký ngày 6/11/1997, tại Hà Nội.

          - Hiệp định về Hợp tác Văn hóa, ký ngày 21/3/1997, tại Hà Nội.

          - Hiệp định về nhận trở lại các công dân của hai nước, ký ngày 17/10/2005, tại Bra-ti-xla-va.       

          - Hiệp định về Hợp tác kinh tế, ngày 16/10/2006, tại Hà Nội.

          - Hiệp định về miễn thị thực cho người mang hộ chiếu ngoại giao và tạo thuận lợi trong việc cấp thị thực cho người mang hộ chiếu công vụ, ký ngày 16/10/2006, tại Hà Nội.

          - Hiệp định về tránh đánh thuế hai lần, ký ngày 27/10/2008, tại Hà Nội.

          - Bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực lao động-xã hội, ký ngày 27/10/2008, tại Hà Nội.

          - Quy chế của Ủy ban hỗn hợp Việt Nam – Xlô-va-ki-a về hợp tác kinh tế, ký ngày 27/10/2008, tại Hà Nội.

          - Hiệp định về khuyến khích và bảo hộ đầu tư, ký ngày 17/12/2009, tại Bratislava.

          - Nghị định thư về hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao, ký ngày 17/12/2009, tại Bratislava.

          - Thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực kiểm toán, ký ngày 17/12/2009, tại Bratislava.

          -  Thỏa thuận hợp tác về hợp tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, ký tháng 3/2017 tại Bratislava.